|
Prof. Dr. Sinsi
|
İnsanı Güzelleştiren Sözler, Davranışlar, Haller
Sadakat
Doğruluk, gerçeğe uygun olan doğru sözdür Garaz lekesinden temizlenmiş ve her yönden halis olan bir dostluk da sadakatdır Herhangi bir doğruluğa da sadakat denir Doğruluğun karşıtı yalandır Sadakatın karşılığı hiyanettir, doğruluktan yoksun olmaktır
İnsanlara sıdk ve sadakat yakışır Yalancı bir kimseyi ne Allah sever, ne de kulları…
Yalan haramdır Yalancı bir kimsenin insanlık bakımından hiç bir kıymeti olamaz Söylediği yalan sözleri ile insanları aldatan, yaptığı hile ve uydurmalarla ötekini berikini saptırmaya çalışan kimseler çok büyük günahkârdır
Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:
“Bize hiyanet eden bizden değildir Hile ve aldatmayı yapanlar cehennemdedirler”
Sonuç olarak, insanın sözü de, özü de doğru olmalıdır Doğru olmayanlar için mutluluk kapıları kapalıdır İslâmiyet gibi, hikmet ve gerçek esasları üzerinde kurulmuş bir dinde doğruluğa aykırı bir şey asla yer bulamaz
Mürüvvet
Erkeklik, insanlığa uygun olan şeyi yapmak, güzel görünen şeyleri alıp yerilmeyi gerektiren hallerden kaçınmak demektir Bunun karşıtı, namerdliktir
Açıkca yapılmasından utanılacak bir işi, gizlice yapmamak da bir mürüvvet sayılır Görülen bir iyiliği unutmamak ve fırsat düştükçe karşılığında iyilik yapmak da bir mürüvvet eseridir
Ayrıca; bir ailede cocukların dogumu, sunneti, evliligi, iyi bir göreve gecmeleri gibi olaylardan duyulan mutluluk, sevinc, yigitlik, mertlik manaları da vardır akabinde iyilikseverlik, comertlik
Muruvvetli kimse; iyilik yapmayı seven, erdemli, insaniyetli anlamında olup muruvvetsiz kimse bunun tam tersidir
Müşavere
Danışma, bir işin hayırlı olup olmadığını anlamak için uygun görülen kimselerle görüşüp fikirlerini almak demektir Karşıtı dediğim dediklik ve kendini beğenmişliktir
Müşavere bir sünnettir İnsan danışma sonunda aydınlanır, bilmediği ve hatırına gelmeyen şeyleri öğrenir, tedbirli olarak hareket etmiş olur Yalnız kendi fikri ile hareket eden, çok kez pişmanlık çeker
Bir hadis-i şerifin anlamı şöyledir:
“Müşavere eden (danışan), zarar görmemiştir”
Ancak kendisine danışılacak kimse, doğru sözlü, tecrübeli, danışılan iş üzerinde bilgili, hiddet ve gurur gibi hallerden beri olmalı düşüncesini olduğu gibi söylemekten çekinmemelidir
Muavenet, Teavün
İnsanların birbirine yardımda ve hizmette bulunmaları demektir İnsanlar daima birbirlerinin yardımına muhtaçtırlar İnsan, elinden gelen yardımı akrabasından ve dostlarından, din kardeşlerinden esirgememelidir Ancak yardımlar iyi işlerde olmalıdır Kötü işlerde yardımcı olmak günahtır, zarardır
Kuran-ı Kerimde buyurulmuştur:
“Birbirinize iyilik ve takva üzere yardım ediniz Günah ve düşmanlık üzere yardımlaşmayınız”
Minnet
İyilik etmek manasına geldiği gibi yapılan iyilikleri birer birer sa***** başa kakmak anlamına da gelir Bu ikinci anlamda olan minnet, fena bir huydur, yapılan iyilikleri siler
Bir âyet-i kerimede buyurulmuştur:
“Ey müminler! Sadakalarınızı, minnet altında bırakarak ve eziyet ederek boşa çıkarmayın”
Fakat iyilik edilen kimse nankör olursa, uyarılabilir, nankörlüğe son verilmesi kendisinden istenebilir
Vad
Söz vermektir Söz verilen bir şey, bir kimsenin yapacağına dair söz verdiği iştir İnsan gerek olmadıkça bir şey için söz vermemelidir Söz verince de “İnşAllah” deyip onu yerine getirmelidir
Bir hadis-i şerifde şöyle buyurulmuştur:
“Vad (verilen söz) borçtur “Onun için, verilen sözü yerine getirmek insanlık borcudur”
Vefa
Verilen sözü yerine getirmek, borcu ödemek, din ve akla uygun olarak gereken şeyi yerine getirip altından çıkmak demektir Bu pek şerefli bir görevdir Karşıtı Hulf, caymak, sözünde durmamak, verilen sözü yerine getirmemektir ki, bu haramdır
Eski dostluğu korumaya da “Vefakârlık” denir
İnsan vefalı olmalı, dostluk haklarını unutmamalıdır
Vakar
Ağırbaşlı olmak, yapılacak işlerde tedbirli ve yavaş davranmaktır Bunun karşıtı “Hafiflik”dir Samimi olan vakar, insanın kıymetini yükseltir Bunun işareti, insanlar arasında ve yalnızlıktan eşit bir hal üzere bulunmaktır Hafiflik ise, insanın şerefini giderir
Vakar, bir büyüklenme hali değildir Düşünceden ve şerefi koruma duygusundan, ilmin ve hilmin kuvvetinden ileri gelir Hafiflik ise, ahmaklık ve az akıllılık nişanıdır Gereksiz yere öteye beriye bakıp durmak veya gidip gelmek, bazı organları oynatmak, her söze önemle kulak vermek, gereksiz sorular sormak, soru ve cevablarda acele etmek; elbise ve kıyafete gereğinden fazla düzen vermek hep hafiflik eseridir Onun için insan, böyle hafif sayılacak hareketlerden kendisini korumalıdır
Yüsr
Kolaylık, zenginlik, bir şeyin yapılması veya yapılmaması üzerinde kolaylık göstermek demektir Karşıtı, Usr (güçlük) sözüdür Çetinlik demektir İslâmda kolaylık bir esastır Peygamber Efendimiz (sallAllahu aleyhi ve sellem) buyurmuşlardır:
“Müjdeleyiniz, tiksindirmeyiniz Kolaylık gösteriniz, güçleştirmeyiniz”
Onun için insanların kalblerini sevindirmek, nefret doğuracak şeylerden kaçınmak ve insanlara her işte kolaylık göstermek esastır
Bir hadis-i şerifin yüksek anlamı şöyledir:
“Din kolaylıktır Dinde üstünlük yarışına çıkan herhangi bir kimseye, din muhakkak üstün gelir”
Artık kutsal İslâm dininin bütün insanlık için rahmet olan bu mübarek esasını güzelce bilmeli, onun her yönü ile kolay olan ve uygulanması çok uygun olan emirlerine ve hükümlerine gereği üzere bağlanmalıdır Onun gösterdiği geniş ve nurlu yolu izlemeye çalışmalıdır İnsan ancak bu şekilde selâmete ve hidayete kavuşur, mutluluğa erer Bizleri böyle yüksek bir dine kavuşturan Yüce İlâhımıza ne kadar şükretsek yine kulluk görevimizin milyonda birini yerine getirmiş olamayız
Ancak onun ezelî ve ebedî olan yüce varlığına sığınarak kusurlarımızın ve günahlarımızın bize bağışlanmasını kırık bir duygu ile, değersiz bir ifade ile istirham eder, af ve keremlerine kavuşmayı şu değersiz ve günahkâr yalvarışımızla dileriz
“Övgü ve Sevgi Âlemlerin Rabbine (cc), yardım ve teslimiyetler Efendimiz Muhammed Mustafa (SAV)e, soyundan gelenlere ve katkıda bulunanlara olsun”
yazan: islamcokguzel Mart 15, 2008
|