11-04-2012
|
#7
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türk Halk Oyunları Kataloğu B
BERETE:
Bitlis'in sıra oyunlarındandır Açık halka halinde sıralanıp oynanır
Berete sözü Kürtçe zannıyla vardır Bitlis'ten Kürtçe konuşan köylerde toplu oyunlara umumiyetle verilen isimdir Berete adında ayrı bir oyun olmadığı Bitlis'ten bilhassa tahkik edilmiştir "Berete oynayalım" denildiği zaman orada "birlikte oynayalım" denilmek istenilir Berete sözünün "bir öte"den galat (bozma) olduğunu bilmediklerinden, kelimenin Kürtçe olduğunu zannetmektedirler Bu cihet muhakkaktır Türkçe nice sözlerin o havalide bu derecelerde bozulduğuna dair misaller çoktur Bejni, bey demektir Bijang, bıçak kelimesinin ayrı söylenişidir vs
BERGAMA ZEYBEĞİ:
Bergama ve dolayında Aydın gibi irtibatlı merkezlerde geçen Zeybek oyunlarından, ayrıca da Köroğlu, Bıçak Oyunları gibi çeşitlerden başka bir de mahallin Bergama Zeybeği ve havası vardır Bergama Bengisi oyun havası bundan ayrıdır
BERİ BASU:
Mardin dolayının oyun havalarındandır
BERMENDE ZEYBEĞİ:
Konya'dan Akşehir ilçesinin Bermende köyü, oyunu zengin köylerdendir Aydın Zeybeği, Harmandalı, Konyalı, Sallama oyunlarından başka bilhassa kendi Bermende Zeybeği ilçe dışında da hayli yaygındır Bunlar davul zurnayla 1-4 kişi tarafından oynanabiliyorlar Kadın erkek birlikte oynamazlar Kadınlar, türküyle kaşık oyununa veya kaşıksız oyuna kendi meclislerinde kalkarlar
BERZİNİ OYUNU:
Sol ayak hafifçe iki kere vurur Sağ ayak münferiç (ayrılan, açılan) z'viye (açı) halinde kıvrılıp az ileri basar ve sıkıca bir daha basıldıktan sonra sol ayağın yanına gelir Aynı hafiflikte bir iki kere tekrarlandıktan sonra, hareket tamamlanır Oyun bu tekerrürle (tekrarlama) sürer
Figürce biraz yeknesaktır (hep aynı şekilde, monoton) Havasının Kürt diyaleğinde sözleri de vardır Güneydoğu illerimizin bazı dağlık köylerinde de oynanır
BEŞ AÇILAN:
Kars havalisi oyunlarındandır Tabanca ile oynanır Oyunlara eşlik eden küçük davula veya tefe oralarda "kaval" derler Davulcunun kasnak genişliği de, yüz kutru da 30 veya 32 santimdir
BEŞ AYAK:
Malatya'nın sözlü oyun havalarındandır
BEŞKAZA ZEYBEĞİ:
Fethiye ilçesinin bazı köylerinde ya bu Beşkaza Zeybeği veya Harmandar yahut da her ikisi birbiri arkasına oynanır Marmaris ilçesinin Fenaket köyünden "Eski raksları bilen yoktur, umumi oyun oynuyorlar, mahalli oyunları yoktur" cevabı alınmıştır
Aynı ilçenin Söğüt köyünde Horapsi toplu olarak düğünlerde ve keyif için yapılıyor Kadınlar kendi meclislerinde oynarlar Yine o ilçenin Selimiye köyünde Kıvrak Oyun ve Zeybek vardır Kadın erkek ikişer ikişer köy meydanında yürütülürler Birkaç çift birden oyuna girerler "Bu bölge yüzyıllardır kaç-göç bilmez bir halk olmakla, cemiyet hayatları o yolda yürüyegelmiştir Hatta ev içinde oynayan kadınları ayıplayıp; ben alemin içinde ve meydanda oynadım ve oynarım diye kadınları övünürler bile" deniliyor
Fethiye tarafında oynandığı görülebilen Tahtacı Samahı'nın Ağırlama ve Yeldirme kısımları vardır Fethiye oyunları olarak şunlar hatırlatılıyor: Gınık Oyun Havası, sözlü Gıvrak Zeybek, Beşkaza Zeybeği (Akçaören Zeybeği'dir), Dalaman ( sözlü veya sözsüz), Abdal Havası, Kadıoğlu Zeybeği (Muğla'dandır), Kocaarap yahut Aydın Zeybeği Bazılarının taşradan alınmalığı adlarından da anlaşılmaktadır: Kınık Oyunu gibi
|
|
|
|