Osmanlıca Sözlük Lügat Z Harfi

Z Harfi

ZI Kur´an-ı Kerim alfabesinde onyedinci harftir Ebcedî değeri: 900´dur
ZIA İşlenir toprak Tarla
ZIAR Devenin ağzını bağlamak
ZIBA´ (Zabu C) Sırtlanlar
ZIBAB (Zabb C) Kertenkeleler Kelerler
ZID Aksi, muhâlif, zıt * Nefret edilen, kerih şey
ZIDDÂN İki zıt
ZIDDEYN Birbirinin aksi olan iki şey İki zıt
ZIDDİYET Birbirine muhâlif, zıt olma hâli Zıtlık Birbirinden nefret etme Zıt fikir veya kanaat sahibi olanların durumu
ZI´F İki kat Bir şeyin miktarca iki katı
ZIFR Tırnak Çengel Pençe
ZIHAR İki şey arasında münasebet ve mutabakat meydana getirmek İki şeyi birbirine mutabık eylemek Arka arkaya, mukabil kılmak * Karşılıklı yardımlaşmak * Fık: Bir kocanın, karısını müebbeden mahremi olan birisinin bakması câiz olmayan bir yerine teşbih etmesiMeselâ, bir adam karısına, "Sen bana anam gibisin" demesi gibi Bu halde karısı da ona haram olurdu İslâmiyetten evvel câhiliyet âdetleri olan ve bir nevi boşanma usulü sayılan bu çeşit hareketi İslâmiyet men´etmiştir ve zecr için zıhar eden kimseye keffaret vaz´ olunmuştur (OL)
ZIHARE Elbisenin dış yüzü, dış tarafı
ZIHLİL Dayanacak ve kayacak dar mekân
ZIHRIT Koyun ve deve burunlarından akan sümük
ZIHRÎ (C: Zıhârâ) Bir ihtiyaç için hazırlanıp saklanan nesne
ZIKKÎ Deriden yapılmış su tulumu
ZILAL (Zıll C) Gölgeler
ZILALE Gölgelik
ZILF Hayvanların çatal tırnağı
ZILL Gölge * Perde * Mc: Sahip çıkma, koruma, himaye etme
ZILL-I ZÂİL Geçen gölge
ZILL-I ZALİL Koyu gölgeli yer
ZILL-ÂLUD f Gölgeli
ZILLÎ Gölge ile alâkalı
ZILLÎM Zulmü çok olan kimse Zâlim insan
ZILLİYET Zâhirî sahiplik Himaye edici olma * Gölgelik
ZILLULLAH Cenab-ı Hakk´ın namına yeryüzünde tasarrufta bulunan insan, halife İlâhî kanunu tatbike çalışan halife ve pâdişahın nâmı
ZIMAD (C: Zamâid) İlâç * Merhemle yaraya sarılan sargı, bez
ZIMAN Zarar ve ziyana karşılık verilen bedel
ZIMAR Ele geçmesi mümkün olmayan kaybolmuş mal Alacak veya yeri bilinmeyen mal * Gizli kalmış hazine, iş veya şey
ZIMAR Irz, namus
ZIMN İç taraf * Maksad, gaye * Açıktan söylenmeyip dolayısıyle anlatılan
ZIMNEN Açıktan olmayarak, dolayısıyla, ima yolu ile İçinden olarak
ZIMNÎ İçinde saklı, gizli olarak * Kendiliğinden
ZINDIK (Bak: Zendeka)
ZINNE Töhmet, kabahat
ZINNET Cimrilik, pintilik
ZI´R (C: Zıâr-Zuur-Ezâr) Süt anası
ZIRA´ (Bak: Zirâ´)
ZIRAR Karşılıklı zarar vermek
ZIRBA´ Maymuna benzer bir hayvan
ZIRBAN (C: Zerâbin) Kokarca denilen küçük, kediye benzer, çirkin kokulu bir hayvan
ZIRGAM (C: Zarâgım) Aslan, gazanfer
ZIRH Cevşen * Muharebe elbisesi, demirden örülmüş veya dökülmüş elbise
ZIRHPUŞ (C: Zırhpuşân) f Zırh giyinmiş, zırh giyen
ZIRR Gömlek ve kaftan düğmesi * Tomurcuk
ZIVANA f İki ucu açık küçük boru * Birbirine geçen şeylere açılan boru şeklinde delik
ZIVANADAN ÇIKMAK Taşkınlık göstermek Haddini aşmak, edepsizlik etmek
ZIYA´ Kayıp, yitim Kaybolma Mahvolma
ZIYA (Bak: Ziyâ)
ZIYA´ (Zay´a C) Küçük çiftlikler, tarlalar
ZIYK (Dıyyık - Dıyk) Dar Sıkıntılı
ZIYYIK Pek dar