Osmanlıca Sözlük Lügat S Harfi

S Harfi

SE´T Boğmak
SETA´ Boyunun uzun olması
SETA Hamakat, ahmaklık
SETAİR (Sitâre C) Örtünülecek veya perdelenecek şeyler
SETAT Sakalın hafif olması
SETE´ Bezin hatâsı
SE´TE (C: Set) Kara balçık
SETEH (C: Estâh) Oturak yeri
SETEL Her nesnenin kötüsü, yaramazı
SET´ET Böy denilen zehirli böcek
SETH Bir kimsenin arkasına vurmak
SETİH Arkası üstüne yatmış * Dağarcık * Büyük tulum
SETİR Örtülmüş, kapalı Mestur
SETİRE Parmak otu
SETL Birbiri ardınca bir bir çıkmak
SETL (C: Estâl) Pınarlarda su içmeye mahsus susak * Hamam tası * Bakıcıların hayvanlara su verdikleri kap
SETR (Setir) Örtme, kapama, gizleme
SETR-İ AVRET Başkalarına gösterilmesi haram olan yerleri örtmek Şer´an örtülmesi lâzım gelen yerlerini örtmek (Bak: Avret-Tesettür)
SETR-İ GAYB Gizlilik perdesi(Demek, sefihâne lezzette sen hayvanlara yetişemezsin Binler derece aşağı düşersin! Çünkü hayvana nisbeten gaybî olan şeyleri senin aklın görüyor, elemini alıyor Setr-i gaybda bulunan istirahat-i tâmmeden bilkülliye mahrumsun Hem senin medar-ı fahrin olan uhuvvet ve hürmet ve hamiyet gibi güzel hasletlerin, incecik bir zamana, büyük bir sahradan bir parmak kadar yere inhisar ve hadsiz zamanda yalnız hazır saate mahsus olduğundan, sun´î ve muvakkat ve sahtekâr ve asılsız ve gayet cüz´î olup, senin insaniyetin ve kemâlâtın o nisbette küçülür, hiçe inerFakat iman ehlinin uhuvveti ve hürmeti ve muhabbeti ve hamiyeti, iman cihetiyle mevcut bulunan mazi ve müstakbeli ihata ettiğinden, insaniyeti ve kemalâtı o nisbette teâli eder RN)
SETR-İ HÜSN Güzelliği örtüp gizleme
SETR-İ UYUB Ayıpları örtmek, kusurları ifşa etmemek
SETR Hat * Saf * Yazmak
SETRE Yarı resmi ceket * Düz yakalı ilikli çuha elbise
SETTAR(E) Örten, kapayan gizleyen En çok gizleyen ve örten
SETTAR-ÜL UYUB Ayıpları, kusurları örten Kusurları göstermeyen, günahları bağışlayan Allah (CC)
SETTUKA İki tarafı gümüş ve içi bakır olan akça
SETV(E) (C: Setavât) Hamle etmek * Kahretmek * Hiddetlenmek, kızmak, gadap etmek
SEV´ Akmak
SE´V Niyet * Vatan * Çekişme, kavga, niza
SEVA Beraber olma Beraberlik Denk, müsavi
SEVA Mukim olmak, ikamet etmek, oturmak * Zayıf olmak
SEVAB Hayır Hayırlı iş Allah (CC) tarafından mükâfatlandırılacak doğruluk ve iyilik karşılığı Allah´ın (CC) rızasını kazanmağa mahsus iyi amel
SEVABIK (Sâbıka C) Geçmiş şeyler Geçmiş haller Geçmişte işlenmiş suç ve kabahatlar
SEVABİT (Sâbite C) Merkezlerinden ayrılmaz görünen yıldızlar * Sâbit olanlar, sâbitler
SEVAD Karaltı Uzakta karaltı halinde görülen kalabalık * Ekseri insanlar * Şehir Kasaba Karye Köy * Karartı Yazı karalama
SEVAD-ÜL AYN Göz bebeği
SEVAD-I A´ZAM Büyük şehir * Mekke-i Mükerreme * İnsanların ekseriyeti(Maişetçe neden bu kadar muktesit yaşıyorsun diyenlere cevaben: Ben sevad-ı azama tâbi olmak isterim, sevad-ı azam ise; bu kadar tedarik edebilir Ben ekalliyet-i müsrifeye tâbi olmak istemem, demişlerdir) (Tarihçe-i Hayat)
SEVAD-I MÜSLİMÎN İslâm cemaatı
SEVAD-ÜL KALB Kalbin ortasında var olduğu farzedilen kara leke (Bak: Süveyda-ül kalb)
SEVAFİL (Sâfil C) Alçaklar (İnsan ve yer hakkında kullanılır)
SEVAHİL (Sahil C) Sahiller, yalılar Deniz veya ırmak kenarları
SEVAÎ İpek kumaş
SEVAİD (Sâid C) Dirsekten bileğe kadar olan kısımlar
SEVAİM (Sâime C) Otlak hayvanları Çayıra başı boş salınan hayvanlar * Zekâtı icab eden koyun, keçi, sığır, deve gibi çift tırnaklı hayvanlar
SEVAİYE Yaramaz olmak * Kederli ve gamkin olmak
SEVAKIB (Sâkibe C) Parlak yıldızlar
SEVAKIT (Sâkıta C) Düşükler, düşmüşler
SEVAKÎ (Sakıye C) Su yerleri, sâkiyeler
SEVAKİN (Sâkin C) Bir yerde oturanlar, sakin olanlar
SEVALİF (Sâlif ve Sâlife C) Geçmişler Geçmiş insanlar
SEVAM Yabanda otlayıp gezen hayvan * (Sâmme C) Zehirli hayvanlar
SEVANİ (Saniye C) Saniyeler * İkinci derecede şeyler
SEVANİH (Sâniha C) İçe doğan fikirler
SEVATI´ (Sâtı C) Belli ve yüksek olan şeyler
SEVATİR (Sâtur C) Büyük bıçaklar, satırlar
SEVAZİC (Sâzec C) Sâde ve basit şeyler
SEVB (C: Siyâb-Esvâb-Esvüb) Elbise Giyilecek eşya Kaftan Bez (Bunların sahibine "sevvab" derler) * Rücu´ manasına mastar
SEVDA f Fazla sevgi sebebiyle meydana gelen bir çeşit hastalık Aşk * Hırs Tama * Heves, istek *Siyah * Balgamdan, kandan ve safradan başka vücuddan çıkan bir nevi ifrazat * Gam Keder, Sıkıntı
SEVDA-İ MENFAAT Menfaat hevesi
SEVDA-ÜL KALB Kalbdeki siyah nokta (Bak: Süveyda)
SEVDAFEZA f Sevda artıran
SEVDAGER (C: Sevdagerân) f Sevdalı, âşık Meftun
SEVDAGERÎ f Âşıklık, sevdalılık
SEVDAKÂR f Sevdalı Âşık
SEVDAPEREST f İfrat derecede düşkün, tutkun * Tamahkâr
SEVDAVÎ Kuruntulu, meraklı * Sevda ile âlâkalı
SEVDAZEDE f Âşık, meftun, sevdalı
SEVDE Karalık, siyahlık
SEVDED Ulu olmak
SEV´E Kabiha ve fâhişe hasleti * Ut yeri
SEVEBAN Hastalığın iyileşmesi
SEVEL Koyunlarda olan bir hastalıktır Hasta koyun sürüye uymaz, otlak yerinde döner durur
SEVERAN Tozun, dumanın kalkması
SEVF Koklamak
SEVG Aşağı batmak Suyun boğaza girmesi * Kolay, âsan ve yumuşak olmak
SEVGEND f Yemin, kasem, and
SEVH Batmak
SEVHAK Uzun
SEVİK (C: Esvika-Sevik) Kavut adı verilen kavrulmuş un Kavut satıcısına "sevvâk" denir
SEVİLE İnsan topluluğu
SEVİM Sevme * Câzibe
SEVİŞ Misafire yemek ve azık vermek
SEVİT Karışmış, muhtelit
SEVİYY Bir, beraber * Düz, doğru
SEVİYYE Müsavilik, birlik, beraberlik * Düzlük, doğruluk
SEVİYYE (C: Sevâyât) Koyun yatağı
SEVİYYEN Müsavi olarak Bir düziye Eşit olarak
SEVİYYET Eşitlik, müsavilik, denklik
SEVK Önüne katıp sürmek, ileri sürmek Yollamak, göndermek * Neticeye bağlamak
SEVK-İ TABİÎ Hayvan veya insanların düşünmeksizin Cenab-ı Hakk´ın sevki ile olan hikmete uygun hareketi Sevk-i kaderî, ilham veya sevk-i İlâhî demek daha doğrudur
SEVK-ÜL CEYŞ Askerî birliklerin lüzumlu yere sevkini ve geri çekilme işini idare etme
SEVK Misvak yapmak
SEVKİYAT Asker gönderme ve eşyasını te´min ve sevketme işleri
SEVL Karnı göbeğinden aşağıya sarkmak
SEVL Bal arısı
SEVLA´ (C: Süvül) Karnı sarkık kadın (Müz: Esvel)
SEVLA´ Sürüye uymayıp otlakta dönüp duran hasta veya delirmiş koyun (Müz: Esvel)
SEVLEB (C: Sevâlib) Tilki
SEVM Satılık bir şeye kıymet takdir etme, paha biçme * Su-i kasd Zulüm ve minnete giriftar etmek Derde sokmak * Dağlamak * Başına buyruk olup istediği yere gitmek * Kuş havada dolaşmak * Satışa arzetmek * Satın almak istemek * Fâide yetiştirmek * Davarın yabanda gezip otlaması * İstemek, talep etmek
SEVMELE Leğen
SEVR Öküz, boğa * Koz: Boğa burcu * Dünyaya müekkel melâikeden birisinin ismi (Bak: Sahretullah)
SEVRET Kızgınlık, hiddet, öfke * Hücum Dövüş * Hükümdarın şiddet veya kudreti * Tezlik
SEVS Arpaya, buğdaya ve ona benzer hububata bit düşmesi
SEVSEN Susam
SEVVA Seviyelendiren, düzelten * Doğruya götüren
SEVVAB Elbise satan, elbiseci
SEVVAM (Sâmme C) Akrep ve yılan gibi zehirli hayvanlar
SEVVİB Geri çekmek * Men´etmek, engel olmak
SEVZAK (SEVZENİK) Çakır doğan kuşu