Meteoroloji Sözlüğü

SICAK CEPHE (WARM FRONT)
İlerleyen sıcak hava kütlesi ile yerini aldığı nispeten soğuk hava kütlesi arasındaki sınır Genellikle, sıcak cephenin geçişi sırasında, sıcaklık ve nem artar, basınç yükselir, Kuzey Yarımkürede rüzgar yönü güneybatıdan kuzeybatı yönüne kırılır/değişir Sıcak cephe geçişinde yaşanan hava olayları soğuk cephe geçişi sırasında yaşananlara hemen hemen hiç benzemez Yağış, cephe önünde yağmur, kar veya çisenti şeklindedir Orografik yapıya bağlı olarak yer yer sağanak ve gök gürültülü sağanak görülebilir Cephe önündeki soğuk hava içinde sis oluşumu genel özelliğidir Sisin kalkması için cephenin geçmesi gerekebilir Sıcak cephenin eğimi (1/150 metre) soğuk cepheye göre daha yatık olduğundan yağışı hafif olsa da yağış sahası çok geniştir (cephe önünde yaklaşık 350-400 km)

[i]SİRRİFORM (CIRRIFORM)
Çoğunlukla buz parçacıkları gibi küçük parçacıklardan oluşan bulut tipi Parçacıkların çok geniş alana ve seyrek olarak dağılmaları, göreceli bir şeffaflık ve beyazlık yaratır ki bu da diğer bulut tiplerinin hiç birinde görülmeyen hale olayının bu bulut tipinde gözlenmesine olanak verir Bu bulut tiplerini tabanları orta enlemlerde 20 000 feet''in üzerindendir ve yüksek bulut olarak sınıflandırılır Cirrus, Cirrocumulus ve Cirrostratus tipi yüksek bulutlar bu grup altında yer alır

[i]SİRROKÜMÜLÜS (CIRROCUMULUS)
Birbirine girmiş veya ayrı ayrı, serpiştirilmiş pudrayı andıran, düzgün şekilde sıralanmış, gölge oluşturmayan ince ve beyaz bulut tabakası Gökyüzündeki bu ince tabakalar denizlerdeki uskumru balığı gruplarını çağrıştırır ve dalga dalgadır Altocumuluslarla karıştırılan bir bulut tipidir Bireysel parça bulutlar olması ve gölge bırakmaması ile diğer bulutlardan ayrılır Diğer bulutlara göre görülme olasılığı daha az olan bir bulut türüdür

[i]SİRROSTRATUS (CIRROSTRATUS)
Cirrus''dan gelişen, gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplayan, hale olayı meydana getiren, ince, çarşaf gibi, süt beyazı renginde lif lif veya damar görünüşlü, şeffaf, gölge bırakmayan, kenar hatları kesin bir biçime sahip bulut Bu bulutun en önemli özelliği iyi bir yağış habercisi olmasıdır Genellikle bu bulutlun gökyüzünü kaplamasını izleyen 12 veya 24 saat içinde yağış görülme olasılığı yüksektir Filosus ve nebulosos gibi alt gurupları vardır

[i]SİRRUS (CIRRUS
Üç temel bulut şeklinden birisi (Diğerleri cumulus ve stratus) Aynı zamanda üç yüksek bulut tipinden birisi Beyaz, ince, dar şeritler veya lif lif saç şeklinde, buz kristallerinden oluşan, genellikle ipek renkli yüksek bulut Bu tip bulutta diğerlerinden farklı olarak hale çok az görülür Gün doğumundan önce ve günbatımından sonra parlak sarı veya kırmızımsı bir renge dönüşür Orta enlemlerde taban yükseklikleri 20 000 ile 30 000 feet arasında bulunur Densus, filosus, nothus ve uncinus gibi alt grupları vardır

[i]SİRRUSLU HAVA (EMISSARY SKY)
Tek başına veya birbirinden ayrı küçük gruplar halinde cirrusların olduğu gökyüzü Böyle bir gökyüzü belli bir uzaklıkta fırtınalı bir havanın varlığının göstergesidir

[i]SİRRÜS NOTUS (CIRRUS NOTHUS)
Cb bulutunun üzerinden uzanan, onun bir parçası olan veya Cb bulutunun tepesindeki örsün, donma seviyesinin üzerinde bir seviyede dağılmasıyla oluşan bulut tipi Oraj bulutu olarak ta bilinir

[i]SİS (FOG)
Atmosferik su buharının çok küçük su damlaları şeklinde yoğunlaşarak, yerde yatay görüşü engelleyen (yatay görüş 1000 metrenin altında olacak) bulut oluşturması Çok nadir olarak, buz kristallerinin yerde veya yere yakın seviyelerde oluşması sonucu görüşün kısıtlanması Yüksek nem miktarı ve uygun sıcaklığa sahip olan hava parsellerinden sis oluşumu için değişik seçenekler vardır Endüstri alanlarında görülen duman ve toz partiküllerinden oluşan devamlı sislerin içerisinde de su buharı ve su damlacıkları vardır Sis tipleri şu şekilde sınıflandırılır:

Hava Kütlesi Sisi: Bu sisin oluşumundaki temel neden havanın işba noktasına kadar soğumasıdır Kendi içinde de üç ayrı tipe ayrılır

a) Adveksiyon sisi: Sıcak havanın soğuk su ve kara yüzeyleri üzerinden geçmesi sonucu oluşan deniz veya kara tipi sisler

b) Radyasyon sisi: Açık ve sakin gecelerde, yerin radyasyon kaybıyla aşırı soğuması nedeniyle yere yakın nemli hava parselinin yoğunlaşması sonucu oluşan sis

c) Eğim tırmanma (yamaç) sisi: Dağ yamaçlarından yukarıya doğru tırmanarak yükselen hava parselinin adyabatik soğuma sonucunda yoğunlaşmasıyla oluşan sis

Cephesel Sis: Yağış halinde yere düşmekte olan yağmur damlacıklarının buharlaşması, yoğunlaşmayla bitecek seviyede işba noktasına kadar yaklaşması sonucunda oluşan sis Örneğin,cepheyle beraber görülen konveksiyon, dikey yükselmeye ve adyabatik soğumaya neden olur Cephesel sislerde; cephe öncesi, cephe geçişi ve cephe sonrası sisleri olmak üzere üçe ayrılır

[i]SİS BANKASI (FOG BANK)
Görüş uzaklığında, rüyette iyi belirlenmiş, net olarak görülebilen sis kütlesi Genellikle kıyı kesimlerinde, göller ve denizler üzerinde görülür

[i]SİS DAMLASI (FOG-DRIP)
Rüzgarla birlikte hareket eden sisin içerisindeki nemin ağaç yaprakları veya diğer objeler üzerinde yoğunlaşarak su damlası oluşturması ve bu su damlalarının da bu objeler üzerinde toprağa düşmesi Damlama işlemi hafif bir yağmura benzediği gibi zaman zaman kuvvetli bir yağış şeklinde de olabilir Kaliforniya, İngiltere ve Güney Afrika bu tür olayların fazla yaşandığı yerlerdir Özellikle, Kaliforniya''daki kızılağaç ormanında sis damlası kuvvetli bir yağıştan farksızdır Aslında bu yörede uzun süre yağış kaydedilmemesine rağmen, kuraklık gözlenmez çünkü bir gecelik sis damlası birikintisi, kuvvetli bir sağanak yağıştan yere düşen miktara eşittir Sis yağışı olarak ta bilinir

[i]SİS KUŞAĞI (FOGBOW)
Sisin içinde, güneşe karşı tarafta gözlenen yarı dairesel, beyazımsı gökkuşağı Normal gökkuşağı oluşumu bunun için de geçerlidir yani güneş ışınları sis içinde bulunan su tanecikleri tarafından kırılır Sis kuşağının dış tarafı hafif kırmızımsı, içi beyaz, en içteki kuşak ise mavimsidir

[i]SİS ÖLÇEĞİ (FOG SCALE
Yatay görüşün kısıtlanma derecesi temel alınarak, sis yoğunluğunun sınıflama şekillerinden birisi

[i]SİS YAĞIŞI (FOG PRECIPITATION)
Sis damlasına verilen bir diğer isim Rüzgarla birlikte hareket eden sisin içerisindeki nemin ağaç yaprakları veya diğer objeler üzerinde yoğunlaşarak su damlası oluşturması ve bu su damlalarının da bu objeler üzerinde toprağa düşmesi Damlama işlemi hafif bir yağmura benzediği gibi zaman zaman kuvvetli bir yağış şeklinde de olabilir Kaliforniya, İngiltere ve Güney Afrika bu tür olayların fazla yaşandığı yerlerdir Özellikle, Kaliforniya''daki kızılağaç ormanında sis damlası kuvvetli bir yağıştan farksızdır Aslında bu yörede uzun süre yağış kaydedilmemesine rağmen, kuraklık gözlenmez çünkü bir gecelik sis damlası birikintisi, kuvvetli bir sağanak yağıştan yere düşen miktara eşittir

[i]SİSİN KALKMASI (BURN)
Sisin günün ilerleyen saatlerinde yerin güneşten gelen ışınları emerek ısınması sonucunda kalkması Özellikle radyasyon sisi veya alçak stratus tipi bulutlardan kaynaklanan sis, öğle saatlerine doğru yerin ısınması ve ısınan havanın yükselmesi nedeniyle ya yükselerek ya da kaybolarak görüşün normale dönmesine neden olur

[i]SKİROKO (SCIROCCO)
Sirocco kelimesinin İngiltere''deki kullanım şekli Siroko, Akdeniz bölgesinde esen sıcak ve güneyli rüzgarlara verilen isimdir Rüzgar, Afrika''''''''nın kuzey sahili yakınlarında çok sıcak ve kuru olup fazlaca kum taşır Akdeniz''''''''i kat eden rüzgar nemle donanmış halde Avrupa kıyılarına ulaşır ve alçak stratus bulutlarının oluşumuna neden olur

[i]STRATOKÜMÜLÜS (STRATOCUMULUS
''Düzlenmiş yığın'' anlamına gelen Latince kelime Bulut yaması veya tabaka şeklindeki alçak bulut Cumulus bulutlarının fazlaca tabakalaşmasından oluşur Görüntüsü lifsiz, birbirine karışan veya karışmayan mozaik şeklinde, yuvarlak kütleler, yuvarlanan tomarlara benzeyen, aşağı yukarı düz bir taban ve tavan sahip bulut Stratocumulus bulutları her zaman koyu renge sahip bir tarafı bulunan gri veya beyazımsı bir renktedir Bulutların bu renklerden hangisini taşıdığı bulutun sahip olduğu su damlacığı miktarına ve güneş ışığını geçirgenliğine bağlıdır Stratocumulus iki çeşit bulutu kapsar: Stratocumulus translucidus: Çok kalın tabakalar halinde olmayan ve aralarından gökyüzünün mavisi görülebilen, üst seviyelerde daha da incelen tip Stratocumulus opacus: Saydam olmayan, arasından gökyüzünün görülemediği, yuvarlak koyu bulut tabakalarının çarşaf gibi serildiği tip Altocumulus bulutları ile stratocumulus bulutları birbirine her zaman karıştırılabilir çünkü deniz seviyesinde altocumulus olarak algılanan bulut daha yüksek bir yerde gözlem yapan kişiye göre stratocumulus olarak değerlendirilebilir Bazı kalın stratocumulus bulut tabakalarından nimbostratuslar oluşabilir ama nimbostratus oluşunca stratocumulus tamamen kaybolur Stratus bulutu stratocumulus bulutuna veya stratocumulus bulutu stratusa dönüşebilir ama aralarında seviye farkı vardır Stratus bulutları daha aşağı seviyelerde görülür Stratocumulus bulutlarının birincil türleri arasında; stratocumulus vesperalis -cumulus bulutunun günbatımı sırasında günlük değişimiyle ortaya çıkan düz olarak uzanmış şekli, ve stratocumulus cumulogenitus- cumulus bulutlarının tepelerinin yayılmasıyla oluşan ve sonra kaybolan şekli vardır

[i]STRATUS (STRATUS)
Üç ana bulut türünden (diğerleri cirrus ve cumulus) ve iki alçak bulut çeşidinden birisi Latince "düzlenmiş" anlamına gelen kelime Kalın, gri, alçak seviyeli, tek tabaka şeklinde yatay uzantılı ve çok nadiren yerden 5000 feet yukarıda bulunan bulut tipi Stratus bulutu havaya sisli bir görünüm kazandırır Bulutun yere dokunması halinde sis olayı gerçekleşir Temel yağışı çisenti ve hafif kar yağışıdır Çok nadiren kuvvetli yağışa neden olur ki bu durumda da stratus bulut tabakasının üzerinde başka bir bulut tabakası vardır Zaman zaman nimbostratus bulutu ile karıştırılır ama iki bulut türü arasındaki en önemli fark yağış türüdür Stratustan sadece çok küçük damlalı çisenti oluşurken nimbostratustan iri taneli, sürekli ve etkili yağmur görülür Stratus bulutunun tabanı tamamen düz ve rengi yer yer grinin koyu ve açık tonlarını taşırken, nimbostratusun tabanı daha düzensiz ve rengi fazlaca nemli olduğundan dolayı oldukça koyudur Stratus bulutunun ana kütlesinde kopan veya altostratus ile nimbostratus altında gelişen bağımsız stratus parçalarına da fractostratus adı verilir