Sanat Sözlüğü (En Gerekli 50 Kelime)

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

Abstrakt sanat (soyut sanat) : Doğa görüntülerine bağlı olmayan sanat

Afiş : Resimli duvar ilanı, reklamı

Akademi : Türlü sanat çalışmalarının yapıldığı yüksek okul

Değişik sanat görüşleri

Aksan : Resimde istenen kısmı, ışık, çizgi ve renk yardımıyla diğer kısımlara göre daha fazla belirtmek

Aksesuar : Sanat eserinde ikinci derecede kalan şeyler, detay, ayrıntı

Amatör : Bir sanatı kazanç için değil, sırf zevk için yapan kimse, hevesli, meraklı

Amblem : Bir şeyin yazı ya da resimle sembolleştirilmesi

Anatomi : Resim ve heykelde vücut yapısı

Antik : Eski Yunan ve Roma sanat eserlerine verilen ad

Arabesk : Girişik bezeme; Kıvrılarak, biribirinin içinden geçerek uzayıp giden yapraklı dalları andıran geometrik görünüşte birtakım biçimlerden oluşmuş bezeme çizgileri

Arkaik : 1

ilk devir ve eserlerine verilen ad

2

Yaplldığl tarihten daha eski zamanların işine benzeyen eserler anlamına gelir

Arkeoloji : İlk uygarlığı araştıran ve inceleyen bilim dalı

atölye Sanat çalışmalarının yapıldığı ışıklı salon ya da yer

Barok : Formları şişirilmiş çıkıntılar biçiminde, yüzeyleri ise düzenli olmayan çıkıntılarla belirten, 1600 ile 1750 yılları arasındaki Avrupada oluşmuş bir sanat stili

Bezerne : Bir yüzeyin daha güzel görünmesi için, üzerine yapılan işlemeler

Bezir yağı : Keten tohumundan çıkarılan yağ

Bu yağın kaynamamış olanına çiğ bezir ve kaynamış olanına kaynamış bezir denir

Çiğ bezir resim boyalarında, kaynamış bezir ise binaların ya da eşyaların ahşap kısımlarını boyamada kullanılan yağlı boyaların eziJip sulandırılmasında kullanılır

Biçim : Form, birşeyin şekli

Boya : Bünyesinde renk bulunan maddelere boya denir

Boyalar yapıldıkları yapıştırıcı maddelere göre isim alırlar: Yağlı boya, sulu boya gibi

Büst : Başı ve göğsün üst kısmını içine alan insan heykeli

Çelik kalem : Bakır, çinko, pirinç gibi yumuşak madenler üzerine resmi doğrudan doğruya oymaya yarayan çelik uçlu kalemler

Deformasyon : Konunun özelliğini bozmadan, konuyu daha etkili anlatabilmek için bazı yerlerini olduğundan fazla göstermek

Resimde biçimi bozma

Dekor : 1

Süs

2

Tiyatroda olayın geçtiği yeri anlatmak için kullanılan resimli perdeler (panolar) ya da eşyaların tümü

Dekorasyon : Dekor yapma işi, iç mimari, süsleme

Dekoratif : Süslü, süsleyici

Detay : Bir bütünün en küçük parçaları, en ince noktaları, ayrıntı

Ekslibris : Bir kimsenin isminin baş harflerini ilgili bir resimle birlikte düzenleyip sembolize etmek

Bu semboller etiket olarak hazırlanır ve kişinin sahip olduğu kitap kapaklarının iç yüzüne konulur

Egzotizm : Başka ülkelerin sanatlarına olan hayranlık

Eskiz : Bir resme başlamadan önce yapılacakları tasarlamak, taslak

Estetik : Sanatta güzellik, duygulara hoş gelen anlamına gelir

Fantastik : Gerçek olmayan, hayal edilen

Figür : İnsan ve hayvan resimleri

Fresko : Kireç ve mermer tozu karışımı yaş sıva üzerine yapılan sulu boya resim

Galeri : Sanat eserlerinin konulduğu ya da sergilendiği salon

Gotik : 12

yüzyıldan 15

yüzyıla kadar devam eden Avrupa Orta çağ sanatında bir stil

Grafik sanatlar : Yapılan resimleri türlü baskı teknikleriyle çoğaltma sanatı

İstomp : Kara kalem çalışmalarında yumuşak bir ton elde etmek için kullanılan kağıttan yapılmış kalem

Klasik : Her zaman için beğenilen, modası geçmeyen, eskimeyen eserlere verilen ad

Kontur : Kenar çizgisi

Kroki : Görülen ya da tasarlanan şeyi not alır gibi ayrıntısız olarak çizmek

Leke : Resim yüzeyi üzerine boya ile yapılmış iz

Mitoloji : Bir milletin uydurduğu ve inandığı efsanelerin tümü

Modelaj : Kil ve bal mumu gibi şekillendirmeğe uygun gereçleri, özel tahta kalemleriyle ya da elle şekillendirme sanatı

Modern : Geleneksel olmayan, çağdaş görüşü ifade eden

Modle etme : Resim ve heykelde form verme işi

Mulaj : Bir şeyin kalıbını alarak yapılan kopyası

Monogram : Herhangi bir kişinin ya da sanatçının isminin baş harfleriyle yapılan düzenleme

Motif : 1

Eseri meydana getiren parçalardan biri

2

Tezyinatta süs teşkil eden ayrı ayrı biçimlere verilen ad

Müze : Sanat ve bilim eserlerinin görülüp yararlanılması için sergilenen yer

Naiv : Çocuksu bir anlam ve yapım özelliği taşıyan, eğitim görmemiş amatör sanatçı ve bunların eserlerine denir

Neft yağı : Sakız ağacı cinsi bir ağaçtan ya da çam ağaçlarından çıkarılan reçineli bir sıvıdır

Bu maddeyi imbikten çekerek elde edilen sıvıya terebentin denir

Toz boyalardan yağlı boya yapmak ve boyaları sulandırmak için kullanılır

Boyalar neft yağında eritildikten sonra içerisine bezir yağı katılmak suretiyle koyulaştırılır

Neft yağı yağlı boyayı çürüttüğü için fırçaları ya da boyanın buıaştığı yerleri temizlemeye yarar

Yağlı boyanın çabuk kuruması için de az miktarda neft yağı ile karıştırılabilir

Nü : Çıplak insanı konu alan resim

Nüans : Renk ayrıntısı, renk derecesi

Pano : Dekor ya da resim yapmak için kullanılan etrafı çerçeveli düz yüzeyler

Üzerine tanıtma ya da açıklama kağıtları tutturulmak üzere hazırlanmış olan levha

Paspartu : Ortası boş olarak, çerçeve şeklinde kesilmiş mukavva ya da kartonlara denir

Bunlar resim fotoğraf ve yazıların çevresine geçirilerek, resim çerçevesi ile resim arasında bir boşluk meydana getirir

Paspartular resme daha rahat bakma ve küçük bir resme büyük bir çerçeve takma kolaylığı sağlar

Panorama : Bir noktadan bütün çevrenin görünüşü, engin görünüş

Plastik sanat : Genel

olarak boşlukta yer kaplayan sanatlara verilen-ad

Mimarı, heykeltraşlık plastik sanatlardır

Resim de hacim ve kabartma etkisi uyandırdığı için plastik sanatlara girer

Primitif sanat : İlkel sanat, okuma yazma devresinegelmemiş olan kavimlerin sanatı

Profil : Birşeyin yalnız yan taraftan bakıldığında görünen ve resmedilen şekli

Karşıdan görünüş şekline de cephe denir

Proporsiyon : Oran, nisbet

Rakursi : Kısa görünüş, modelin karşıdan, yandan bakıldığında çizgilerinin olduğundan kısa görünmesi

Rasyonel : Akla, mantığa dayanan kullanışlı

Röprodüksiyon : Bir tablonun aslına uygun baskı kopyası

Rötuş : Eser üzerinde sonradan yapılan düzeltmeler

Ritm : Bir kompozisyonda farklı unsurların sıra ile ve belirli aralıklarla birbirini izlemeleri

Roman sanatı : Latin ülkelerinde 5

yüzyıldan 12

yüzyılal kadar devam eden ve Gotik Sanatından önce gelen sanat stilidir

Ranatçı : Güzel sanatların her hangi bir dalında yaratıcılığı olan, eser veren kişi

Sanatkar : Bir işi ustalıkla yapar

Sanatsal : Sanata ilişkin, sanatla ilgili

Siluet : Bir cismin leke biçimindeki görünümü

Sitilize : Özelliğini bozmadan basitleştirilerek yapılan resim ya da motif

Şasi : Resim muşambasının üzerine gerildiği tahta çerçeve

Şövale : Resim sehpası

Tempera : Tutkallı su ile madenı boyaların karıştırılmasıyla yapılır

Kuruyunca matlaşır, üzerine vernik sürdükten sonra renkler yeniden parlaklık kazanır

Yağlı boya bulunmadan önce Avrupa resim sanatında tempera kullanılmıştır

Taslak : Sonradan çalışarak bitirmek üzere, bir resim ya da heykelin önceden hazırlanan şekli

Tezyinat : Süsleme, bir şeyi güzel göstermek için üzerine yapılan şekiller

Toprak boya : Renkli topraktan yapılan bova

Tuş : Fırçanın tuval üzerinde sağa sola, aşağı yukarı hareket ettirmeden bıraktığı boya

Üslup :1

Yol, tarz

2

Bir devre ait sanat stili

Valör : Bir rengin en açığından en koyusuna kadar olan dereceleri

Vernik : Bir yüzeyi parlatmak için üzerine sürülen cila suyu

Vernik, ispirto ve terebentin ruhu içinde reçineli maddelerin eritilmesi ile elde edilir

Yalama resim : Kurşun kalem ya da kömür kalemle yapılan resimler üzerine sulandırılmış çini mürekkebi ile açık-koyu değerler koyma tekniğidir

Zıh : Şekillerin kenarları na çekilen çizgi

11-04-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Sanat Sözlüğü (En Gerekli 50 Kelime) Abstrakt sanat (soyut sanat) : Doğa görüntülerine bağlı olmayan sanat Afiş : Resimli duvar ilanı, reklamı Akademi : Türlü sanat çalışmalarının yapıldığı yüksek okul Değişik sanat görüşleri Aksan : Resimde istenen kısmı, ışık, çizgi ve renk yardımıyla diğer kısımlara göre daha fazla belirtmek Aksesuar : Sanat eserinde ikinci derecede kalan şeyler, detay, ayrıntı Amatör : Bir sanatı kazanç için değil, sırf zevk için yapan kimse, hevesli, meraklı Amblem : Bir şeyin yazı ya da resimle sembolleştirilmesi Anatomi : Resim ve heykelde vücut yapısı Antik : Eski Yunan ve Roma sanat eserlerine verilen ad Arabesk : Girişik bezeme; Kıvrılarak, biribirinin içinden geçerek uzayıp giden yapraklı dalları andıran geometrik görünüşte birtakım biçimlerden oluşmuş bezeme çizgileri Arkaik : 1ilk devir ve eserlerine verilen ad 2Yaplldığl tarihten daha eski zamanların işine benzeyen eserler anlamına gelir Arkeoloji : İlk uygarlığı araştıran ve inceleyen bilim dalı atölye Sanat çalışmalarının yapıldığı ışıklı salon ya da yer Barok : Formları şişirilmiş çıkıntılar biçiminde, yüzeyleri ise düzenli olmayan çıkıntılarla belirten, 1600 ile 1750 yılları arasındaki Avrupada oluşmuş bir sanat stili Bezerne : Bir yüzeyin daha güzel görünmesi için, üzerine yapılan işlemeler Bezir yağı : Keten tohumundan çıkarılan yağ Bu yağın kaynamamış olanına çiğ bezir ve kaynamış olanına kaynamış bezir denir Çiğ bezir resim boyalarında, kaynamış bezir ise binaların ya da eşyaların ahşap kısımlarını boyamada kullanılan yağlı boyaların eziJip sulandırılmasında kullanılır Biçim : Form, birşeyin şekli Boya : Bünyesinde renk bulunan maddelere boya denir Boyalar yapıldıkları yapıştırıcı maddelere göre isim alırlar: Yağlı boya, sulu boya gibi Büst : Başı ve göğsün üst kısmını içine alan insan heykeli Çelik kalem : Bakır, çinko, pirinç gibi yumuşak madenler üzerine resmi doğrudan doğruya oymaya yarayan çelik uçlu kalemler Deformasyon : Konunun özelliğini bozmadan, konuyu daha etkili anlatabilmek için bazı yerlerini olduğundan fazla göstermek Resimde biçimi bozma Dekor : 1Süs 2Tiyatroda olayın geçtiği yeri anlatmak için kullanılan resimli perdeler (panolar) ya da eşyaların tümü Dekorasyon : Dekor yapma işi, iç mimari, süsleme Dekoratif : Süslü, süsleyici Detay : Bir bütünün en küçük parçaları, en ince noktaları, ayrıntı Ekslibris : Bir kimsenin isminin baş harflerini ilgili bir resimle birlikte düzenleyip sembolize etmek Bu semboller etiket olarak hazırlanır ve kişinin sahip olduğu kitap kapaklarının iç yüzüne konulur Egzotizm : Başka ülkelerin sanatlarına olan hayranlık Eskiz : Bir resme başlamadan önce yapılacakları tasarlamak, taslak Estetik : Sanatta güzellik, duygulara hoş gelen anlamına gelir Fantastik : Gerçek olmayan, hayal edilen Figür : İnsan ve hayvan resimleri Fresko : Kireç ve mermer tozu karışımı yaş sıva üzerine yapılan sulu boya resim Galeri : Sanat eserlerinin konulduğu ya da sergilendiği salon Gotik : 12 yüzyıldan 15 yüzyıla kadar devam eden Avrupa Orta çağ sanatında bir stil Grafik sanatlar : Yapılan resimleri türlü baskı teknikleriyle çoğaltma sanatı İstomp : Kara kalem çalışmalarında yumuşak bir ton elde etmek için kullanılan kağıttan yapılmış kalem Klasik : Her zaman için beğenilen, modası geçmeyen, eskimeyen eserlere verilen ad Kontur : Kenar çizgisi Kroki : Görülen ya da tasarlanan şeyi not alır gibi ayrıntısız olarak çizmek Leke : Resim yüzeyi üzerine boya ile yapılmış iz Mitoloji : Bir milletin uydurduğu ve inandığı efsanelerin tümü Modelaj : Kil ve bal mumu gibi şekillendirmeğe uygun gereçleri, özel tahta kalemleriyle ya da elle şekillendirme sanatı Modern : Geleneksel olmayan, çağdaş görüşü ifade eden Modle etme : Resim ve heykelde form verme işi Mulaj : Bir şeyin kalıbını alarak yapılan kopyası Monogram : Herhangi bir kişinin ya da sanatçının isminin baş harfleriyle yapılan düzenleme Motif : 1Eseri meydana getiren parçalardan biri 2Tezyinatta süs teşkil eden ayrı ayrı biçimlere verilen ad Müze : Sanat ve bilim eserlerinin görülüp yararlanılması için sergilenen yer Naiv : Çocuksu bir anlam ve yapım özelliği taşıyan, eğitim görmemiş amatör sanatçı ve bunların eserlerine denir Neft yağı : Sakız ağacı cinsi bir ağaçtan ya da çam ağaçlarından çıkarılan reçineli bir sıvıdır Bu maddeyi imbikten çekerek elde edilen sıvıya terebentin denir Toz boyalardan yağlı boya yapmak ve boyaları sulandırmak için kullanılır Boyalar neft yağında eritildikten sonra içerisine bezir yağı katılmak suretiyle koyulaştırılır Neft yağı yağlı boyayı çürüttüğü için fırçaları ya da boyanın buıaştığı yerleri temizlemeye yarar Yağlı boyanın çabuk kuruması için de az miktarda neft yağı ile karıştırılabilir Nü : Çıplak insanı konu alan resim Nüans : Renk ayrıntısı, renk derecesi Pano : Dekor ya da resim yapmak için kullanılan etrafı çerçeveli düz yüzeyler Üzerine tanıtma ya da açıklama kağıtları tutturulmak üzere hazırlanmış olan levha Paspartu : Ortası boş olarak, çerçeve şeklinde kesilmiş mukavva ya da kartonlara denir Bunlar resim fotoğraf ve yazıların çevresine geçirilerek, resim çerçevesi ile resim arasında bir boşluk meydana getirir Paspartular resme daha rahat bakma ve küçük bir resme büyük bir çerçeve takma kolaylığı sağlar Panorama : Bir noktadan bütün çevrenin görünüşü, engin görünüş Plastik sanat : Genel olarak boşlukta yer kaplayan sanatlara verilen-ad Mimarı, heykeltraşlık plastik sanatlardır Resim de hacim ve kabartma etkisi uyandırdığı için plastik sanatlara girer Primitif sanat : İlkel sanat, okuma yazma devresinegelmemiş olan kavimlerin sanatı Profil : Birşeyin yalnız yan taraftan bakıldığında görünen ve resmedilen şekli Karşıdan görünüş şekline de cephe denir Proporsiyon : Oran, nisbet Rakursi : Kısa görünüş, modelin karşıdan, yandan bakıldığında çizgilerinin olduğundan kısa görünmesi Rasyonel : Akla, mantığa dayanan kullanışlı Röprodüksiyon : Bir tablonun aslına uygun baskı kopyası Rötuş : Eser üzerinde sonradan yapılan düzeltmeler Ritm : Bir kompozisyonda farklı unsurların sıra ile ve belirli aralıklarla birbirini izlemeleri Roman sanatı : Latin ülkelerinde 5 yüzyıldan 12 yüzyılal kadar devam eden ve Gotik Sanatından önce gelen sanat stilidir Ranatçı : Güzel sanatların her hangi bir dalında yaratıcılığı olan, eser veren kişi Sanatkar : Bir işi ustalıkla yapar Sanatsal : Sanata ilişkin, sanatla ilgili Siluet : Bir cismin leke biçimindeki görünümü Sitilize : Özelliğini bozmadan basitleştirilerek yapılan resim ya da motif Şasi : Resim muşambasının üzerine gerildiği tahta çerçeve Şövale : Resim sehpası Tempera : Tutkallı su ile madenı boyaların karıştırılmasıyla yapılır Kuruyunca matlaşır, üzerine vernik sürdükten sonra renkler yeniden parlaklık kazanır Yağlı boya bulunmadan önce Avrupa resim sanatında tempera kullanılmıştır Taslak : Sonradan çalışarak bitirmek üzere, bir resim ya da heykelin önceden hazırlanan şekli Tezyinat : Süsleme, bir şeyi güzel göstermek için üzerine yapılan şekiller Toprak boya : Renkli topraktan yapılan bova Tuş : Fırçanın tuval üzerinde sağa sola, aşağı yukarı hareket ettirmeden bıraktığı boya Üslup :1Yol, tarz 2Bir devre ait sanat stili Valör : Bir rengin en açığından en koyusuna kadar olan dereceleri Vernik : Bir yüzeyi parlatmak için üzerine sürülen cila suyu Vernik, ispirto ve terebentin ruhu içinde reçineli maddelerin eritilmesi ile elde edilir Yalama resim : Kurşun kalem ya da kömür kalemle yapılan resimler üzerine sulandırılmış çini mürekkebi ile açık-koyu değerler koyma tekniğidir Zıh : Şekillerin kenarları na çekilen çizgi