Osmanlıca Sözlük Lügat İ-İ Harfi

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

I-İ Harfi

IKAB Azap, mihnet

IK´AD Yüksek bir yere çıkarmak

* Oturtmak

IKAK Tırnaklı hayvanların gebeleri

IKAL İkl, bağ, bend

* Daha ziyade Arabların başlarına koyup sardıkları bağ, agel

(Bak: Sâhib-üt tac)
IKAM şiddetli harpler

* Yaramaz huylu

IK´AR Derinletmek, derinleştirmek

IKD İnci

Gerdanlık

Mücevher, boyuna takılan dizilmiş kıymetli şey

* İnci dizecek iplik

* Hurma salkımı

IKFAL Kilitlemek

IKHÂR Kahr etme, kahr edilme, kahr edilmiş olma

IKHÂR-I DÜŞMEN Düşmanın kahrolması

IKKA Çocukların doğduklarında mevcut olan saçı

IKLAB Aksine döndürmek

Tersine çevirmek veya çevrilmek

IKLAL Azaltılma, azaltma

IKLÎD (C

: Akalîd) Anahtar, miftah

IKLİM Bir yerin hava şartları

Memleket

Küre-i arzın kıt´a ve her bir memleketi

IKMA´ Gelen bir kimseyi geri döndürme

* Birisini aşağılama

IKMAH Enaniyet ve azametle kafa tutma

IKMAR Ayın doğmasını bekleme

IKMAS Suya daldırıp çıkarma

IKNAS Adi ve rezil bir kimse iken asaletlilik iddiasında bulunma

IKNAT Allah´a dua etme

Aczini ve fakrını anlayarak Allah´a yalvarma

* Namazda kıyamı uzatma

* İnkisar etmek

IKSÂ Uzaklaştırılma

Uzaklaştırma

IKSÂ-YI ÂMÂL Emel ve isteklerinden uzaklaştırma

IKSAM Kasem etme, and içme, yemin etme

IKSAR Yapabileceği ve elinden geldiği halde ihmâl etme

IKSAT Hakkâniyet, doğruluk gösterme

IKTA´ (Kat

´dan) Delil göstererek susturma

* Mülkiyeti devlete ait olan bir arazinin menfaatinin hazinede istihkakı bulunan kimseye padişah tarafından verilmesi

* Maktuan ihâle

IKTAAT (Iktâ

C

) Sahibi olmayan ve üzerinde imaret eseri olmıyan yerlerden olup, ulülemr tarafından istihkak sahibine imar ve inşa etmesi için tahsis olunan arazi

IKTAR Damlatma, damlatılma

IKTIDA Tâbi olma

Uyma

IKTIDAEN Uyarak, ıktıda ederek, tâbi olarak

IKTİFA´ (Kafa

dan) Arkasından gitme, izinden gitme

IKTİFAEN İzinden giderek, örnek tutarak, misal kabul ederek

IKVA´ Ev boşalmak

* Azık tamam olmak

Şâirin şiirin kafiyesini çeşitli yapması

IKVAL Bir kimsenin söylemediği bir sözü, söyledi diye iddia etmek

IKVÂLİYYÂT Söylenmediği hâlde söylendi diye iddiâ edilen sözler

Lüzumsuz iddialar

IKY Yemek yemezden evvel çocuğun karnından çıkan necisi

IKYAN Halis iyi altın

* İnci parçası

ILAB Boyunda olan uzun nişan

ILAC Bir şeyi yerinden alıp gidermek

ILAKIYE Aşikârelik, açıklık, meydanda oluş

ILAT (C

: Alât) Devenin boynuna takılan ip

ILBA´ (C

: Alâbâ) Boyun siniri

ILC (C

: Uluc-Aluc-Ilce) Kervan

* Yabani eşek

* Acem küffarından bir erkeğin adı

ILGAM Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi göüren yer

Serap, pusarık

ILGAMAK At başıboş olarak dörtnala koşması

ILGAR Düşman topraklarına ansızın yapılan hücum, akın

* Başıboş hayvanın dörtnala koşması

ILGARCI Akıncı

ILGIDIR Bir metre kadar uzunluğunda, uçlarına birer karış kadar iki çivi sokulmuş ağaçtan yapılma bir ölçü âletidir

ILGIMSALGIM Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda, buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi görünen yer

Serap, pusarık

ILHİZ Büyük kene

ILICA Sıcak pınar suyu

Bunların yerden kaynayanına kaynarca; üzerine bina veya kubbe yapılmış olanına ise kaplıca denir

ILIK Ne sıcak ne soğuk

Az ısınmış veya sıcaklığı kırılmış

ILK (C

: Alâk) Kurumak

* şarap, hamr

* Her nesnenin iyisi

ILK Sakız

* Ağızda çiğnenen şey

ILKA Kişinin göbeğine dek olan gömlek

ILKİD Şişman, kısa boylu, hakir ve hayrı az olan kadın

* Katı yoğurt

IMYA (IMİYYÂ) Görmeyerek, düşünmeyerek

INAK Kucaklaşıp sarılma, muânaka

INAN (C

: Aınne) Atın dizgini

INAS Kızın büluğ çağına vardıktan sonra evlerinde evlenmeden çok durması

INİZ Cimâa kadir olmayan erkek

* Cimâdan safâlı olmayan avret

INNÎN İktidarsız, güçsüz, âciz

INTİYAN Yiğitlik evveli

11-04-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük Lügat İ-İ Harfi I-İ Harfi IKAB Azap, mihnet IK´AD Yüksek bir yere çıkarmak * Oturtmak IKAK Tırnaklı hayvanların gebeleri IKAL İkl, bağ, bend * Daha ziyade Arabların başlarına koyup sardıkları bağ, agel (Bak: Sâhib-üt tac) IKAM şiddetli harpler * Yaramaz huylu IK´AR Derinletmek, derinleştirmek IKD İnci Gerdanlık Mücevher, boyuna takılan dizilmiş kıymetli şey * İnci dizecek iplik * Hurma salkımı IKFAL Kilitlemek IKHÂR Kahr etme, kahr edilme, kahr edilmiş olma IKHÂR-I DÜŞMEN Düşmanın kahrolması IKKA Çocukların doğduklarında mevcut olan saçı IKLAB Aksine döndürmek Tersine çevirmek veya çevrilmek IKLAL Azaltılma, azaltma IKLÎD (C: Akalîd) Anahtar, miftah IKLİM Bir yerin hava şartları Memleket Küre-i arzın kıt´a ve her bir memleketi IKMA´ Gelen bir kimseyi geri döndürme * Birisini aşağılama IKMAH Enaniyet ve azametle kafa tutma IKMAR Ayın doğmasını bekleme IKMAS Suya daldırıp çıkarma IKNAS Adi ve rezil bir kimse iken asaletlilik iddiasında bulunma IKNAT Allah´a dua etme Aczini ve fakrını anlayarak Allah´a yalvarma * Namazda kıyamı uzatma * İnkisar etmek IKSÂ Uzaklaştırılma Uzaklaştırma IKSÂ-YI ÂMÂL Emel ve isteklerinden uzaklaştırma IKSAM Kasem etme, and içme, yemin etme IKSAR Yapabileceği ve elinden geldiği halde ihmâl etme IKSAT Hakkâniyet, doğruluk gösterme IKTA´ (Kat´dan) Delil göstererek susturma * Mülkiyeti devlete ait olan bir arazinin menfaatinin hazinede istihkakı bulunan kimseye padişah tarafından verilmesi * Maktuan ihâle IKTAAT (Iktâ C) Sahibi olmayan ve üzerinde imaret eseri olmıyan yerlerden olup, ulülemr tarafından istihkak sahibine imar ve inşa etmesi için tahsis olunan arazi IKTAR Damlatma, damlatılma IKTIDA Tâbi olma Uyma IKTIDAEN Uyarak, ıktıda ederek, tâbi olarak IKTİFA´ (Kafa dan) Arkasından gitme, izinden gitme IKTİFAEN İzinden giderek, örnek tutarak, misal kabul ederek IKVA´ Ev boşalmak * Azık tamam olmak Şâirin şiirin kafiyesini çeşitli yapması IKVAL Bir kimsenin söylemediği bir sözü, söyledi diye iddia etmek IKVÂLİYYÂT Söylenmediği hâlde söylendi diye iddiâ edilen sözler Lüzumsuz iddialar IKY Yemek yemezden evvel çocuğun karnından çıkan necisi IKYAN Halis iyi altın * İnci parçası ILAB Boyunda olan uzun nişan ILAC Bir şeyi yerinden alıp gidermek ILAKIYE Aşikârelik, açıklık, meydanda oluş ILAT (C: Alât) Devenin boynuna takılan ip ILBA´ (C: Alâbâ) Boyun siniri ILC (C: Uluc-Aluc-Ilce) Kervan * Yabani eşek * Acem küffarından bir erkeğin adı ILGAM Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi göüren yer Serap, pusarık ILGAMAK At başıboş olarak dörtnala koşması ILGAR Düşman topraklarına ansızın yapılan hücum, akın * Başıboş hayvanın dörtnala koşması ILGARCI Akıncı ILGIDIR Bir metre kadar uzunluğunda, uçlarına birer karış kadar iki çivi sokulmuş ağaçtan yapılma bir ölçü âletidir ILGIMSALGIM Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda, buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi görünen yer Serap, pusarık ILHİZ Büyük kene ILICA Sıcak pınar suyu Bunların yerden kaynayanına kaynarca; üzerine bina veya kubbe yapılmış olanına ise kaplıca denir ILIK Ne sıcak ne soğuk Az ısınmış veya sıcaklığı kırılmış ILK (C: Alâk) Kurumak * şarap, hamr * Her nesnenin iyisi ILK Sakız * Ağızda çiğnenen şey ILKA Kişinin göbeğine dek olan gömlek ILKİD Şişman, kısa boylu, hakir ve hayrı az olan kadın * Katı yoğurt IMYA (IMİYYÂ) Görmeyerek, düşünmeyerek INAK Kucaklaşıp sarılma, muânaka INAN (C: Aınne) Atın dizgini INAS Kızın büluğ çağına vardıktan sonra evlerinde evlenmeden çok durması INİZ Cimâa kadir olmayan erkek * Cimâdan safâlı olmayan avret INNÎN İktidarsız, güçsüz, âciz INTİYAN Yiğitlik evveli