Osmanlıca Sözlük Lügat P Harfi

P Harfi

PAS f Gecenin sekizde biri * Gözetleme, bekleme * Keder, hüzün, gam * İç sıkıntısı
PA-SAR f Tekme Tepme
PASBAN (PÂSUBAN) f Nöbetçi, gece bekçisi, bekçi
PASBANÎ f Bekçilik
PASDAR f Gece bekçisi
PASDARÎ f Bekçilik, gözcülük
PA-SEBÜK f İşine sarılmış, ayağına çabuk
PASEK f Esneme, esneyiş
PA-SİTADE f Ayakta duran Kaim
PASKAL (PASCAL) Fr Hristiyanlıkta dindarlığı ile beraber fizik, edebiyat, hesap, hendese ve felsefede (Milâdi 17 asırda) büyük bir âlim olarak tanınmıştır
PAS-PAR f Tekme
PASTORAL Yun Kır hayatına, köy âlemine dair yazılan manzume
PASUH f Karşılık, cevap
PASUHGÜZAR f Cevap veren, karşılık veren
PASUHŞİNEV f Cevabı dinleyen
PA-SÜVAR f Yaya olan, yaya, piyade
PASVAN f Gece bekçisi
PAŞ f "Serpen, saçan, dağıtan" mânâsında birleşik kelimeler yapılır
PAŞA Sivillerle askerlerin ileri gelenlerinin bir kısmına verilen resmi ünvandı Osmanlıların ilk devirlerinde bu ünvan, hânedân mensublarıyla yalnız bir kısım idare adamlarına verilirken sonradan askeriden "mir-i liva" ve daha yüksek rütbede olanlarla; mülkiyeden vezir, beylerbeyi, mir-i miran ve mir-ül ümera rütbelerine tahsis edilmiştir Damat Paşa, Ağa Paşa, Vali Paşa o cümledendirPaşa kelimesinin aslı hakkında pek çok ihtilâf vardır Lügat erbabının bazıları, Farsça "Pây-i şah" lâfzından değiştirilmiş olduğunu; bâzıları da Türkçede büyük birâder mânasına gelen "Beşe" kelimesinin telâffuzunun zamanla "paşa"ya değiştiğini; bir kısmı da evin, ailenin büyüğü, reisi anlamına gelen "Baş ağa" dan tahrif edildiğini yazarlar Ayrıca Türklerde büyük evlâda da paşa derler Paşa tâbiri, hürmet ifadesi olarak, ulema ve meşâyihten bazılarına da verilmiştir Bugün dilimizde generâl anlamına kullanılır (OTDS)
PAŞALI Paşa ünvanını alan vezir ve beylerbeyi gibi büyük devlet adamlarının hizmetinde bulunan gedikli ağalar
PAŞAN f Saçan, saçıcı
PAŞAZÂDE Paşa oğlu
PAŞENDE f Saçan, dağıtan, saçıcı
PAŞİB f Basamak, merdiven
PAŞİDE f Saçılmış, serpilmiş, dağılmış
PAŞNA f Topuk, ökçe
PAŞNİN f Ağaç ve tahta parçaları
PAŞ PAŞ f Parça parça, ufak ufak * Dağınık
PATİLE f Tencere
PATİNÎ f Harman yabası
PATRİK Yun Rum ve Ermeni kiliselerinin ruhâni reislerine verilen isim
PATRİKHANE Patrik adı verilen Rum başpapazının oturduğu yer
PATRİKLİK Osmanlı saltanatı zamanında muhtelif gayr-i müslimlerin dinî ve medenî bazı işlerini idare eden makamlar
PAYÛE (Bak: Pâ)
PA-YAB f Kuvvet, kudret, tâkat * Su birikintisi * Havuzun dibi * Kuyu basamağı * Son, nihayet
PAYAN f Kenar, son nihayet, uç * Tas: Ehl-i tarikatın ulaşacağı birlik âlemi * Akıbet
PAYBAF f Çulha
PAYBEND f Ayakbağı * Mani, engel * Köstek
PAYBESTE f Hareketsiz Ayağı bağlı
PAYDAR (Pâyidar) f İyice yerleşmiş Devamlı, kadim * Sağlam Muhkem * Sermedî * Bedi ´* Sâbit
PAYDARÎ f Devamlılık, süreklilik
PAY-DER-GİL f Ayağı çamurda * Sıkıntıda, dertte * Mc: Davranamaz
PAY-DER-HAVA f Ayağı havada * Mc: Temelsiz, çürük
PAYDOS f Tatil, teneffüs, serbestlik
PAYE f Rütbe, derece * Merdiven ayağı * İlim sahibi olanların bir derecesi
PAYEDÂR f Rütbeli, pâyeli, itibarlı
PAYEDÂRÎ f İtibarlılık, rütbelilik, pâyedarlık
PAY-EFZAR f Ayakkabı
PAY-ENDAZ f Ayak atan, ayak atmış * Büyük kişilerin geçecek olduğu yerlere serilen halı gibi şeyler * Duvar ve möbleleri kaplamada kullanılan bir cins kumaş
PAYENDE (C: Payendegân) f Payanda, destek, dayak * Duran, sürekli
PAYENDEGÎ f Devamlılık, süreklilik
PAY-FERSUD f Ayağı incinmiş, aşınmış
PAYGÂH f Derece, mertebe, rütbe
PAYİN f Aşağı Aşağı taraf * Merdivenin ilk basamağı
PAYİTAHT (Bak: Pâytaht)
PAYİZ f Güz, sonbahar * Yaşlılık, ihtiyarlık * Eski, köhne, yıpranmış
PAYKUB f Ayak vuran * Mc: Rakseden, köçek
PAYMAL (Pâyimal) f Ayak altında kalmış, mahvolmuş, telef olmuş, sürünmüş
PAYMÜZD f Bahşiş, ayak teri
PAYTAHT (Pâyitaht) f Merkez-i hükümet, başşehir, başkent
PAYZAR f Ayakkabı, pabuç
PAYZEDE f Çiğnenmiş, ayak altında kalmış
PAYZEN f Ayağına pranga vurulmuş Forsa, deniz esiri * Suçlu * Esir * Hizmetçi, uşak
PAZAC f Ebe kadın * Dadı, sütnine
PA-ZEDE (Bak: Pâyzede)
PAZEN f Pezevenk
PAZİN f Gecenin bir kısmı
PAZİR Destek, payanda, dayak
PAZUBEND (Bak: Bâzubend)