Osmanlıca Sözlük Lügat T Harfi

T Harfi

TAFA İnce bulut
TAFADDUL Faziletlilik iddia etmek, üstünlük iddiasında bulunmak
TAFADUL Fazilet göstermek
TAFAF Dolu olmak
TAFA´FU´ Evmek, acele etmek
TAFASSİ Halâs olmak, kurtulmak
TAFATTUN (Fatanet den) Anlama, farkına varma, akıl erdirme
TAFATTUR Yarılma, ayrılma, açılma
TAFAZZU´ Kesilmek
TAFAZZUH Rezillik, kepazelik Rüsvaylık
TAFAZZUL (Fazl dan) Üstünlük taslama
TAFDİH (Fedahat dan) Rezil etme Kötülüklerini yayarak adını kötüleme
TAFDİL Bir şeyi üstün kılmak Birisini ötekisinden mühim görmek * Gr: Bir şeyi "en üstün, daha üstün daha çok, en iyi, daha iyi" gibi mânâ ifâde etmesi için mukayese ve üstünlük gösteren ismini söylemek ki, buna "ism-i tafdil" denir Ef´al () vezninde; efdal (daha faziletli), ekber; (en büyük), ahsen; (en güzel, daha güzel) gibi Türkçede; kelimenin başına daha, en, pek, pek çok gibi kelimeler getirilerek yapılır Farsçada ise; kelimenin sonuna "ter, terin" gibi ekler getirilir Bed den; bedter, bedterin (daha kötü, en kötü) gibi
TAFE Yağmur * Karanlık * Güneşin, batmaya yaklaşması
TAFES Kir, necis
TAFF Tamam alıp eksik vermek
TAFH Kaldırmak * Dolu olmak
TAFİ Her nesnenin üstüne gelen * Hâriç, dış
TAFİF Az, kalil
TAFİH Dolu, mümteli
TA´FİR Tozlu ve topraklı yapmak * Ağartmak, beyazlatmak * Kirletmek Mülevves etmek * Oğlan kaçsın diye kadının, emziğine toprak sürmesi * Güneşte et kurutmak (O kurumuş ete "afir" derler)
TAFK (Tafak) Bir işe başlamak, mülâzemet etmek, başlayıp devamda sebat etmek
TAFN Ölüm, mevt * Haps
TAFR (TUFUR) Yukarı sıçramak Kalkmak
TAFRA Yukarıya sıçrama atlama * Yukarıdan atıp tutma * İlmiye sınıfında rütbe ve derece alma
TAFS (TUFUS) Ölüm, mevt
TAFSİL Etraflı olarak bildirmek * Açıklamak, şerh ve beyan etmek İzah etmek
TAFSİLÂT (Tafsil C) Açıklamalar, izahlar
TAFSİLEN Uzun uzadıya, tafsilâtlı olarak
TAFSİYE Halâs etmek, kurtarmak
TAFŞELE Kaygana aşı * Baklava
TAFTAF Yumuşak taze ot * Ağacın çevresi
TAFTAFE (C: Tavâtıf) Böğür, hâsıra
TAFTHANE f Matbaa Basımevi
TAFTİN (Fatanet den) Anlatma, akıl erdirtme
TAFTİR Orucunu açmak
TAFV Bir şeyin batmayıp su üzerinde kalması * Ağaç üzerinde yaprağın belirmesi * Bir işe girmek * Hayvanın tepe üzerine çıkması * Ceylânın koşması
TAFZİH (C: Tafzihât) Rezil etme
TAFZİZ Gümüş kaplama, gümüşleme
TAGADDİ (Gıda dan) Gıdalanmak, beslenmek * Sabah yemeği
TAGADDİYÂT (Tagaddi C) Gıdalanmalar, beslenmeler
TAGALLÜB Zorbalık * Hilâf-ı hak olarak musallat olmak İstilâ etmek * Üstün gelmek
TAGALLÜBÂT (Tagallüb C) Zorbalıklar, tahakkümler
TAGAME (C: Tıgâm) Hor ve zelil kimse * Ufacık kuşlar
TAGAMGUM Anlaşılmaz söz
TAGANNİ (Gınâ dan) Muhtaç olmamak * Kâfi bulmak * Zengin olmak * Şarkı söylemek Bir ibareyi makamla okumak * Bir şâirin birisini medih veya hicvetmesi
TAGANNÜM (Bak: Tegannüm)
TAGAŞŞİ (Gışâ dan) Bürünmek, örtünmek
TAGAVVÜL Renkten renge girmek Rengini değiştirmek
TAGAYYÜB (Gayb dan) Gözden kaybolma, görünmeme
TAGAYYÜR Değişmek Başkalaşmak * Bozulmak Renk değiştirmek * Kokmak(Tagayyür ve tebeddül; hudûsten ve tekemmül etmek için tazelenmekten ve ihtiyaçtan ve maddilikten ve imkândan ileri geliyor Zât-ı Akdes ise; hem kadîm, hem her cihetçe kemal-i mutlakta, hem istiğna-yı mutlakta, hem maddeden mücerred; hem Vâcib-ül-Vücud olduğundan; elbette tagayyür ve tebeddülü muhaldir, mümkün değildir L)
TAGAYYÜRAT (Tagayyür C) Başkalaşmalar, bozulmalar Değişmeler
TAGAYYÜZ Gayzlanma, kin besleme * Kızma, hiddete gelme
TAGAYYÜZAT Hiddetlenmeler Kızmalar
TAGAZZİ (C: Tagazziyât) Gıdalanma, beslenme
TAGBİR (C: Tagbirât) (Gubar dan) Toza bulaştırma * Gücendirme, muğber etme
TAGDİYE Sabah yemeği yedirmek * Gıdalandırmak, beslemek Beslenmek
TAGFİL (C: Tagfilât) (Gaflet den) Gafil avlama veya gafil avlanma
TAGIYE Salak, kibirli ve inatçı adam * Yıldırım
TAGİ (Tagy) (Tuğyan dan) Azgın Azmış Asi Mütekebbir ve ahmak olan * Dindar olmayan padişah
TAGLİB Edb: Bir alâkadan dolayı bir kelimeyi, başka bir mânayı da içine alacak şekilde kullanma Baba ile anaya "Ebeveyn" denilmesi gibi
TAGLİF (Gılaf dan) Kınına koyma, kılıfına sokma * İyi kokulu nesneler yapmak
TAGLİF-İ SÜYUF Kılıçları kılıfa koyma * Mc: Sulh yapma, barışma
TAGLİK (C: Taglikat) (Galak dan) Kapama, kapanılma * Kilitleme * Edb: Muğlak ve kapalı söz söyleme
TAGLİS Fık: Kurban bayramının ilk gününde Müzdelife´de bulunanlar için o günün Sabah Namazını fecri müteakib daha ortalık karanlık iken kılmak (Bu çok efdaldir) * Bir işi üzerine almak * Sabah karanlığında sefer etmek
TAGLİT (Galat dan) Yanlışını çıkarma Yanıltma * Karıştırma
TAGLİYE Pahalanma * Kaynatma
TAGLİZ (Gılzet den) Kabalaştırma Kaba ve galiz yapma * Kaba söyleme * Pahalanma
TAGMİD Kınına koyma
TAGMİS Batırma, daldırma
TAGMİYE Evin üstüne direk yapmak * Yüzü bir şeyle örtmek
TAGMİZ Sıkmak * Gövdesini sıktırıp ovdurmak
TAGMİZ Göz yummak * Sözü müşkil söylemek
TAGNİYE (Gınâ dan) Birini zengin etmek
TAGR (C: Tagrân) Bir küçük kuş
TAGRİB (Gurbet den) Birini gurbete gönderme * Memleketten çıkarma, uzaklaştırılma * Kovma
TAGRİD Çağırmak * Kuş ötmek
TAGRİK (Gark dan) Suda boğma
TAGRİM Ödetme Ödenme
TAGRİM-İ DÜYUN Borçların ödenmesi
TAGRİR (C: Tagrirât) (Gurur dan) Müşteriyi aldatma Gurur verip aldatma * Tehlikeli yerlere düşürmek
TAGRİS (Gars dan) Yere dikme
TAGRİS Aç etmek
TAGRİZ Batırmak * Çekirgenin kuyruğunu yere batırması
TAGŞİŞ (Gışş dan) Karıştırmak saflığını gidermek Değerli bir şeyi değeri olmayan şeylerle karıştırmak * Aklı gidermek * Hayran etmek
TAGŞİYE (Gışâ dan) Örtmek, örtünmek Bürünmek * (Gaşi den) Kendinden geçirilmek
TAGTİYE Örtme, örtülme
TAGUN Azgın kimseler * Cenab-ı Hakk´ın emir ve kanunlarından gaflet edip haksızlık edenler, zulüm edenler
TAGUT İnsanları Allah´a (CC) karşı isyana sevkeden İsyankâr * Her bâtıl mâbud * Şeytan * İslâmiyetten önce Kâbe´deki putlardan birinin ismi
TAGVA Tuğyan Azgınlık
TAGVİR Sonuna yetişmek * Çukur yapmak * Öğle vaktinde uyumak
TAGVİS Medet istemek, yardım istemek
TAGVİYE Azdırıp yoldan saptırma, baştan çıkarma
TAGYİB Kaybetmek
TAGYİM (Hava) bulutlu olmak
TAGYİR Başkalaştırma Değiştirme Bozma * İyiden kötüye değiştirme
TAGYİRÂT (Tagyir C) Değiştirmeler, başkalaştırmalar; bozmalar
TAGYİZ (Gayz dan) Hiddetlendirme, kızdırma, öfkelendirme
TAGZİN Hışım etmek, kızmak * Buruşturmak
TAGZİT Çok sıkı bağlama Tazyik etme, basınç yapma
TAGZİYE Gazâ ettirme, din uğrunda savaştırma
TAGZİZ Gümüşle süslemek