Osmanlıca Sözlük Lügat T Harfi

T Harfi

TAH Hamur
TAH Atmak * Uzaklaştırmak, ırak etmek * Cimâ etmek
TAHA ("Serdi" manasında fiil) Yaymak, döşeyip düzgün sermek * Arzın hayata münasip şekilde döşenmesi Düzgün arz
TÂHÂ Kur´an-ı Kerim´de mukattaat-ı hurufiyeden olup Cenab-ı Hak ile Peygamberimiz (ASM) arasında bir şifredir * Peygamberimizin (ASM) bir ismidir Mânası hakkında muhtelif rivayetler vardır
TÂHÂ SURESİ Kur´an-ı Kerim´in 20 suresidir Mekkîdir
TAHA Bulut
TAHA´ Döşenmiş ve yayılmış yer * Bir nebat cinsi
TAHA´ Yüksek bulut * Gam, hüzün, keder
TAHAB Birbiriyle sevişmek
TAHABBUT Düşünmek * Aklını eksiltmek, fâsid etmek
TAHABBÜB Sevgi göstermek, muhabbet beslemek Bir kimseyi dost ittihaz etmek Sevdirmeği istemek(Aç canavara karşı tahabbüb, merhametini değil, iştihasını açar; hem de diş ve tırnağının kirasını da ister M)
TAHABBÜŞ Cem´olmak, toplanmak
TAHACC Husumet etmek, düşmanlık yapmak, kin tutmak
TAHACCÜM (Hacm den) Büyüme, irileşme, hacim peyda etmek
TAHACCÜR Taşlaşmak Taş kesilmek Donup kalmak
TAHACCÜRAT (Tahaccür C) Taşlaşmalar, taş kesilmeler
TAHACİ´ Eğlenmek * Tenbellik etmek
TAHACU Hicvedişmek Mesel söyleşmek
TAHACÜC Hüccetleşmek Birbirinden hüccet talep etmek, delil istemek
TAHACÜZ Men´edişmek, karşılıklı engel olmak
TAHADD Muhalefet edişmek, birbirine karşı gelmek
TAHADDİ Meydan okuma
TAHADDİ MU´CİZESİ Cenab-ı Hakk´ın, Resülüne inzal ettiği Kur´anın şeksiz, şüphesiz bir mu´cize-i ebediye olduğunu sarahaten göstermek için, şüphesi olanlara karşı "Kur´an´ın mislini ve nazirini yapın" diye meydan okuması
TAHADDU´ (Hud´a dan) Bilerek aldanma
TAHADDÜB (C: Tahaddübât) (Hadeb den) Kamburlaşma
TAHADDÜR (Hader den) (Kadının) örtünme(si) Tesettür * Uyuşma, uyuşturulma
TAHADDÜR (Hadr dan) İnişe doğru akıp gitme * Yokuş aşağı hızla inme
TAHADDÜR-İ MİYÂH Suların akıp gitmesi
TAHADDÜS Yok iken peyda olmak Ortaya çıkmak Meydana gelmek Olmak * Haber vermek, sezgi
TAHADDÜS Bilmediği ve duymadığı ihbar ve havadisi idrak eylemek Zan ve tahmin etmek * Sür´atle idrak etmek
TAHADDÜŞ Tırmalanma * Üzüntü duyma
TAHADU´ Aldanmış gibi görünme
TAHADÜS Haberleşmek
TAHAF İnce ve şeffaf bulut
TAHAF Yüksek bulut
TAHAFFUZ Korumak, sakınmak Kendini muhafaza etmek * Barınmak
TAHAFFUZÎ Korunma ile ilgili
TAHAFFUZKÂR f Korunan, sakınan Kendisini muhafaza eden
TAHAFFÜF (Hiffet den) Hafiflemek Hafif olmak * Ayağa mest gibi bir şey giymek
TAHAİ Birbiriyle kardeş olmak
TAHAKKUD Kin tutma, kin gütme
TAHAKKUK Bir şeyin doğruluğunun meydana çıkması Gerçekleşmek Delil ile isbat edilmek Sabit ve hakikat olduğu aşikâr olmak
TAHAKKÜK Kaşınmak Ovunmak
TAHAKKÜM (Hüküm den) Tekebbür, zorbalık etmek Zorla hükmetmek(Evet imanlı fazilet, medar-ı tahakküm olmadığı gibi, sebeb-i istibdad da olamaz L)
TAHAKKÜMÂT (Tahakküm C) Tahakkümler, zorbalıklar
TAHAKKÜMÎ Mânasız iddia Delilsiz, isbatsız haklılık dâva etmek, Mânasız mücerred dâva
TAHAKÜM Hükmedişmek
TAHALHUL Deprenmek, harekete gelmek * Aşağı etmek
TAHALHUL (Halhal dan) Ayağa bilezik takma * Bir cismin hacminin büyümesi, şişmesi * Hava cereyanı olması
TAHALLİ (Halâ dan) Boşalmak Boş kalmak Tenhaya çekilmek Yalnız kalmak
TAHALLİ (Halâvet den) Kendi kendini donatmak Süslenmek
TAHALLUK Ahlâklanmak İyi huy edinmek Yüksek İslâmi ahlâkla ahlâklanmak
TAHALLUT (Halt dan) Karışma Karışık olma
TAHALLÜB Sızma Ter çıkarma * Sütlenme Süt peyda etme * İmrendiğinden ağzının suyu akmak * Pâre pâre etmek, dağıtmak, parçalamak
TAHALLÜD (Huld dan) Bir yerde devamlı kalmak Devamlı olmak
TAHALLÜF Geride bırakılma Arkada kalma * Değişme Uygun olmama
TAHALLÜL (Hall den) Hallolmak Eczası birbirinden ayrılmak
TAHALLÜL (Halel den) Bozulmak Ekşimek Sirke olmak * Araya girmek Başka bir şeyin müdahale etmesi, karışması * Dişleri hilâllamak(Haşirde bütün zevil-ervahın ihyası; mevt-âlud bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sineğin baharda ihyâ ve inşâsından kudrete daha ağır olamaz Zira kudret-i ezeliye zâtiyedir; tagayyür edemez, acz tahallül edemez, avâik tedâhül edemez, onda meratib olamaz, her şey O´na nisbeten birdir H)
TAHALLÜM Bâliğ olmak
TAHALLÜS Halâs olmak Kurtulmak * Edb: şiirde mahlâs kullanmak
TAHALÜS Sövüşmek
TAHAMHUM Atın yulaf görünce kişnemesi
TAHAMİ İhraz etmek Erişmek Kazanmak
TAHAMMİ (Hamy ve Himayet den) Korunma, kendini himaye etme * Perhiz etme
TAHAMMUK Ahmaklaşma
TAHAMMUS Büzülme Büzülüp buruşma
TAHAMMUZ Ekşimek Mayalanmak Oksitlenmek
TAHAMMÜC Dikkatle bakmak
TAHAMMÜD Ateşin sönmeğe yüz tutması
TAHAMMÜL Yüklenmek Bir yükü üstüne almak * Sabretmek Katlanmak * Kaldırmak
TAHAMMÜLGEZÂ f Dayanılmaz, tahammül edilmez
TAHAMMÜLGÜDÂZ f Tahammülü ve dayanmayı yırtıp geçen
TAHAMMÜLSUZ f Tahammülü yok eden Sabırsızlık veren
TAHAMMÜR Mayalanmak Ekşimek * Sarhoşluk verecek hâle gelmek
TAHAMMÜRÂT (Tahammür C) Ekşimeler, mayalanmalar
TAHAMMÜS Sağlamlık, muhkemlik
TAHAMUK Ahmaklaşmak
TAHAMÜL Başkasının zahmetini yüklenmek
TAHAMÜR Uyuşturmak * şarap yapmak
TAHAN Kendini deli olarak göstermek
TAHAN Kendini toprağa gömerek yatan küçük bir hayvan
TAHANET Değirmencilik
TAHANNİ (Hany dan) Eğilmek, eğrilmek * Kınaya boyamak
TAHANNÜF Hanefi mezhebinden olma Hanefî Mezhebine girme
TAHANNÜK Tülbendi çenesi altından dolamak
TAHANNÜN Çok istekle sızlanma * Şefkat etme * Meyl ve muhabbet
TAHANNÜS Tehir etmek, sonraya bırakmak
TAHANNÜS İbadet etmek * Andını bozmak
TAHANNÜS Kırılmak * Eğilmek * Kırılıp bükülür olmak
TAHANNÜT Ölü üzerine güzel kokular serperek kefenlemek
TAHARET Temizlik Nezafet Temizlenmek * Fık: Habes, necaset denilen maddeten en pis şeylerin veya hades denilen şer´î bir mâninin zevalidir
TAHARET-İ KÜBRAÂ Cünüblük veya hayız, nifas gibi hallerden çıkmak için gusül abdesti alarak temizlenmek
TAHARET-İ SUĞRA Abdestsizlik denilen hali, abdest alarak gidermek
TAHARRİ (Hary dan) Aramak Araştırmak İncelemek Araştırılmak
TAHARRİ-İ HAKİKAT Hakikatı, doğruyu araştırmak, aramak
TAHARRİYÂT Araştırmalar Aramalar Aratmalar
TAHARRUK Yırtılma Koparılma Sökülme Yarılma
TAHARRÜC Zahmetli yerden uzaklaşmak * Günah işlemek
TAHARRÜC Günahtan içtinab etmek, günahtan çekinmek
TAHARRÜF Sapmak İnhiraf etmek
TAHARRÜK (Bak: Teharrük)
TAHARRÜM (Haram dan) Haramdan sakınma Kaçınma, sakınma, çekinme
TAHARRÜM Yarılmak
TAHARRÜS Sakınmak, korunmak
TAHARRÜS Ekin ekmek
TAHARRÜŞ (C: Taharrüşât) Tırmalanma
TAHARRÜZ Sakınma, çekinme, korunma
TAHARÜC Tevzi etmek, dağıtmak
TAHARÜS Ekin ekmek, tahıl ekmek
TAHASSUL Hâsıl olmak Üremek Husule gelmek Bir araya birikip sâbit ve bâki olmak Netice olarak çıkmak
TAHASSUN Bir kaleye kapanmak Korunmak İstihkâma çekilmek Tahkim edilmiş bir yere sığınmak
TAHASSUNGÂH f Sağlam korunulacak yer Sağlam sığınak
TAHASSUS (Husus dan) Hususi ve mahsus olmak Bir kimseye mahsus kılınmak
TAHASSUR Eli böğüre koymak
TAHASSÜN (Bak: Tahassun)
TAHASSÜR Pıhtılaşmak Kanın pıhtılaşması
TAHASSÜR-İ DEM Kanın pıhtılaşması
TAHASSÜR (Hasret den) Hasret çekmek Elde edilmesi istenilen ve ele geçirilemeyen şeye üzülmek
TAHASSÜRÂT Tahassürler Hasret çekmeler
TAHASSÜR Dili tutulup konuşamamak
TAHASSÜS İyi bir haber duyup memnun olmak Kalben ve ruhen hislenmek, hissetmek * Casuslamak * Aratmak
TAHASSÜSÂT (Tahassüs C) Duygulanmalar, hislenmeler
TAHASÜB Hesaplaşmak
TAHASÜD Hased edişmek, düşmanlık etmek
TAHASÜM Husumet edişmek, düşmanlık yapmak
TAHASÜR Birbirinin beline elini sokup yürümek * Eli böğürüne koymak
TAHAŞHUŞ Kâğıt hışırtısı * Yeni kaftan avazı Silâhların sürtünmelerinden çıkan ses
TAHAŞHUŞ Deprenmek, harekete geçmek
TAHAŞİ Bir yana olmak * Utanmak * Sıkılmak
TAHAŞŞİ (Haşyet eden) Korkmak Çekinmek Ürpermek
TAHAŞŞU´ (Huşu dan) Mütevâzi olmak Alçakgönüllülük gösterme
TAHAŞŞÜD Birikme, yığılma Toplanma
TAHAŞŞÜN (Huşunet den) Katılaşma, sertleşme
TAHAŞŞÜN Kin tutmak * Kokup yemek
TAHAT Ufak etmek Ufalamak
TAHATIH Karanlık * Bulutluluk
TAHATTİ (Bak: Tahaddi)
TAHATTİ (Hatve den) Bir şeyi atlayıp geçmek * Sınırı aşmak * Saldırış
TAHATTİAT (Tahatti C) Saldırışlar, tecavüzler
TAHATTUM Kin, hiddet ve öfke içinde olmak
TAHATTUR Hatırlamak * Muhatara ve tehlikeden kaçıp uzaklaşmak
TAHATTÜM (Hatem den) Hatem, yüzük takınmak * Tas: Ariflerin gönlüne Allah´ın koyduğu işaret
TAHATTÜM (Hatm dan) Lüzumlu ve gerekli olma Vâcib olma
TAHATTÜM Kırmak
TAHATTÜR Tembel tembel yürümek
TAHATÜL Birbirini aldatmak
TAHAVUS Göz ucuyla bakmak
TAHAVVU´ Eksilmek, noksanlaşmak
TAHAVVÜB Bir nesneye acınmak ve mahzun olmak
TAHAVVÜF Korkuya düşmek Korkmak * Bir şeyi eksiltmek
TAHAVVÜL (Hâl den) Birinden diğerine geçmek Tebdil olunmak, değişmek Dönmek Bir hâlden başka bir hâle geçmek
TAHAVVÜLÂT (Tahavvül C) Tahavvüller Değişmeler
TAHAVVÜLÂT-I KÜLLİYE Büyük değişiklikler
TAHAVVÜLÂT-I ZERRAT Zerrelerin tahavvülü(Tahavvülât-ı zerrat, Nakkaş-ı Ezelî´nin kalem-i kudreti, kitab-ı kâinatta yazdığı âyât-ı tekviniyenin hengâmındaki ihtizazatı ve cevelânıdır Yoksa; maddiyyun ve tabiiyyunların tevehhüm ettikleri gibi tesadüf oyuncağı ve karışık, mânasız bir hareket değildir Çünkü; bütün mevcudat gibi zerreler ve her bir zerre, mebde-i hareketinde "Bismillah" der Çünkü nihayetsiz, kuvvetinden fazla yükleri kaldırır Ve buğday dânesi kadar bir çekirdeğin koca bir çam ağacı gibi bir yükü omuzuna alması gibi Hem vazifesinin hitamında "Elhamdülillah" der Çünkü: Bütün ukulü hayrette bırakan hikmetli bir cemâl-i san´at, faydalı bir hüsn-ü nakş göstererek Sâni-i Zülcelâl´in medâyihine bir kaside-i medhiye gibi bir eser gösterir Meselâ: Nar ve mısıra dikkat et S)
TAHAVVÜN Eksilmek * Ziyafet vermek * Söz vermek, ahdetmek
TAHAVVÜR Tezlik, acelecilik
TAHAVVÜS Bahadırlık, kahramanlık * Sefer niyyetiyle bir yerde durmak
TAHAVÜZ Birbirini cenkten men´etmek Dövüşten alıkoymak
TAHAYYÜL (C: Tahayyülât) Hayale getirmek Hayalde canlandırmak Fikir kurmak (Bak: Dimağ)
TAHAYYÜLÂT (Tahayyül C) Tahayyüller, hayale dalmalar, hayalde canlandırmalar
TAHAYYÜR Beğenip seçmek, muhayyer olmak
TAHAYYÜR Şaşakalmak Hayret etmek Şaşırmak Hayran olmak
TAHAYYÜRÂT (Tahayyür C) Hayrete düşüp şaşakalmalar Hayran olmalar
TAHAYYÜZ (Hayz den) Yer tutmak, yer almak * Ehemmiyet kazanmak * Fiz: Herhangi bir cismin boşlukta yer alması
TAHAZ Birbirini kandırmak, aldatmak
TAHAZHUZ Suyun deprenmesi, hareket etmesi
TAHAZÜL Birbirini rüsvay etmek, kepaze etmek
TAHAZZU´ (Huzu dan) Alçakgönüllülük gösterme Mütevazi olma
TAHAZZUR (Hıdr dan) Yeşillenme
TAHAZZUR (Hazır dan) Hazır bulunma Hazır olma
TAHAZZÜB (Hizb den) Toplanma, birikme Küçük topluluk meydana getirme
TAHAZZÜN Kederlenmek, hüzünlenmek Birine acımak Mükedder olmak
TAHAZZÜN Hazineye girmek * Yığılmak
TAHAZZÜR (Hazer den) Sakınma, korunma, çekinme
TAHBİB Fâsid etmek, bozmak
TAHBİE Gizlemek, saklamak * Kadını perdeye koyup kimseye göstermemek
TAHBİR (Haber den) Haber etme Haber verme
TAHBİR Tahsin etmek, tezyin etmek Güzelleştirmek, süslemek
TAHBİYE Hıfzetmek, korumak * Engel olmak, men´etmek
TAHCİL (C: Tahcilât) (Hacl dan) Utandırma
TAHCİL Atın dört veya üç ayağında veya ikisinde bileklerinden yukarı olan beyazlık
TAHCİR Bir yere taş koymak, taş yığmak * Fık: Kimsenin girmemesi için arazinin etrafına taştan sınır yapmak * Hayvanı dağlayıp nişanlamak
TAHDİ´ Aldatmak
TAHDİB Kamburlaştırma Kubbelendirme
TAHDİC Dikkatle bakmak * Atmak
TAHDİD Hudutlandırmak Sınırlamak Sınırı belli etmek * Tarif etmek * Bir şeyi kasdetmek * Keskin etmek Bilemek
TAHDİD-İ SİNN Yaş haddi Emeklilik
TAHDİDÂT Tahditler Sınırlamalar
TAHDİK (Hadeka dan) Gözünü dikip, ayırmadan ve dikkatle bakma
TAHDİM Hizmet ettirmek * Atın ayaklarının beyazlığı dirseklerinden aşağı olmak
TAHDİR (Hader den) Örtülendirme, örtülü bulundurma * Uyuşturmak
TAHDİR Acele ettirmek * Nüzul ettirmek, indirmek
TAHDİS (Hudus dan) Söylemek Anlatmak Rivayet etmek * Şükür ve teşekkür ile bildirmek Görülen iyiliği herkese söylemek * Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm´ın sözünü tekrarlamak
TAHDİS-İ NİMET Cenab-ı Hakk´a karşı şükrünü edâ etmek ve teşekkür etmek maksadiyle nâil olduğu nimeti anlatmak, onunla sevincini ve şükrünü bildirmek (Bak: Küfran-ı ni´met)(Bâzan tevâzu´, küfran-ı ni´meti istilzam ediyor, belki küfran-ı ni´met olur Bâzan da tahdis-i ni´met, iftihar olur İkisi de zarardır Bunun çâre-i yegânesi ki; ne küfran-ı ni´met çıksın, ne de iftihar olsun Meziyet ve kemalâtları ikrar edip, fakat temellük etmiyerek, Mün´im-i Hakiki´nin eser-i in´âmı olarak göstermektir Meselâ: Nasılki murassa´ ve müzeyyen bir elbise-i fâhireyi biri sana giydirse ve onunla çok güzelleşsen, halk sana dese: "Mâşâallah çok güzelsin, çok güzelleştin "Eğer sen tevazu´kârâne desen: "Hâşâ! Ben neyim, hiç Bu nedir; nerede güzellik " O vakit küfran-ı ni´met olur ve hulleyi sana giydiren mahir san´atkâra karşı hürmetsizlik olur Eğer müftehirane desen: "Evet ben çok güzelim, benim gibi güzel nerede var, benim gibi birini gösteriniz "O vakit, mağrurane bir fahirdirİşte, fahirden, küfrandan kurtulmak için demeli ki: "Evet ben güzelleştim, fakat güzellik libasındır ve dolayısiyle libası bana giydirenindir; benim değildir" M)
TAHDİSÂT Anlatmalar Rivayet etmeler * Teşekkürle bildirmeler * Hadis anlatmalar
TAHDİŞ (Hadeş den) Kurcalamak Tırmalamak * İncitmek * Kaşımak
TAHDİŞ-İ EZHAN Zihinleri kurcalamak, tırmalamak
TAHDİŞAT (Tahdiş C) Tırmalamalar Kurcalamalar
TAHE Helâk oldu, berbad oldu (meâlinde fiil)
TAHF Gam, tasa
TAHFE Mekân, mevzi
TAHFE Bakla otunun yukarı ucu
TAHFİF (Hıffet den) Hafifletme, yükünü azaltma Kolaylaştırma * Lâyıkı vechiyle hürmet etmemek * Maddî-manevî bir ızdırabı azaltmak * Kelimelerin bazı harflerini terketmekle telâffuzunu kolaylaştırmak
TAHFİFÂT (Tahfif C) Hafifletmeler; yükünü eksiltmeler, kolaylaştırmalar
TAHFİL Koyunun sütü çoğalsın diye birkaç gün sağmayıp bırakmak
TAHFİR (C Tahfirat) (Hufre den) Çukur kazma
TAHFİR Utandırmak * Aman vermek
TAHFİZ Aşağı indirmek * Asan etmek, kolaylaştırmak
TAHH Ekşi hamur * Susam posası
TAHH Kırmak
TAHHAN (Tahn dan) Değirmenci, öğütücü
TAHHANE Çokluk deve Deve sürüsü * Çok asker
TAHIL Bayat su Bekleyerek bozulmuş su
TAHILLE Gerçek yere yemin etmek * Yeminden kurtulmak için verilen keffaret
TAHILLET-ÜL KASEM Yemin keffareti
TAHINE (C: Tavâhın) Azı dişlerinden birisi
TAHİ Çekilmiş Uzatılmış * Kesret, çokluk
TAHİN Darı unu * Öğütülmüş tahıl * Şekerle karıştırılarak helvası yapılan öğütülmüş susam
TAHİNE (C: Tavâhin) Öğütücü diş, azı dişi
TAHİR Yüksek nefes
TAHİR(E) Temiz Pâk Abdesti bozacak veya guslü icab ettirecek şeylerden birisiyle özürlü olmayan * Zâhir ve bâtında bütün ayıp ve kirlerden temiz, pâk olduğu için Hz Peygamberimize de (AS) bu isim verilmiştir * Müzikte: Makam ismi
TAHİRAT Pâk ve temiz olanlar
TAHİYYAT Selâmlar Duâlar Manevî hayat hediyeleri Tezahürat-ı hayatiye * Mâlikiyet, beka ve mülk (Bak: Et-tahiyyatü)
TAHİYYE Selâmlar, dualar Hayır duâları * Mülk, beka ve devamlılık * Namazın iki ve dört rek´atı sonunda okunan Ettahiyyat duası * Selâm verme ve hayır dua etme * Mülk ve mâlikiyet
TAHİYYET-ÜL MESCİD Bir mescide veya bir camiye girildiğinde, sevab niyetiyle, oturmadan evvel kılınan namaz
TAHKİK Doğru olup olmadığını araştırmak veya doğruluğunu, yanlışlığını meydana çıkarmak İncelemek İçyüzünü araştırmak * Bir şeyi eksiksiz ve ziyâdesiz yapmakta mübâlağa etmektir Bir şeyin hakikatına ermek, künhüne vâkıf olmak, nihayetine erişmek demektir Kur´an kıraat ıstılahında ise: Her harfin hakkını vermek, özel sıfatlarına riayet etmek, sesi tam mahrecinden çıkarmak, medleri gerektiği kadar uzatmak, hareke, ızhar ve gunneleri okuyuş hassasiyetinin en son imkânını kullanarak okumaktır
TAHKİKAN İnceleyerek Araştırma suretiyle Hakikatını öğrenerek
TAHKİKAT Araştırmalar Hakikati ve doğruyu inceleyip öğrenmek için yapılan taharriyat
TAHKİKAT-I İBTİDAİYYE Huk: İlk tahkikat İlk soruşturma
TAHKİKÎ (TAHKİKİYE) Araştırma ile alâkalı Tahkikata ait
TAHKİKÎ İMAN (Bak: İman-ı tahkikî)
TAHKİM Hakem tayin etmek Hâkim nasbeylemek * Kuvvetlendirme Sağlamlaştırmak, kavileştirmek * Birisini fesattan men´eylemek * Mahkemede hasmın dâvalarının açıkça belli olması için hâkimi değiştirmek
TAHKİMÂT Ask: Bir yeri düşmanın hücumuna karşı sağlamlaştırmak
TAHKİR Hareket etmek Hor görmek Küçük görmek Aşağı ve alçak addetmek
TAHKİR-ÂMİZ f Hakaretle karışık söz * Tahkir edici
TAHKİRÂT (Tahkir C) Tahkirler Hor ve küçük görmeler Hakaret etmeler
TAHKİYE Anlatmak Hikâye etmek
TAHL Dalak ağrısından incinmek * Bozulmak, değişmek
TAHL Durmakla değişen su
TAHLEE Bulut
TAHLİ´ (Hal´ dan) Söküp çıkarmak Koparmak * Tahttan indirmek
TAHLİD (Huld dan) Devamlı olarak oturtma veya oturtulma
TAHLİF (Halef den) Birini kendi yerine bırakmak
TAHLİF (Half dan) Yemin ettirmek Yemin vermek
TAHLİK (C: Tahlikat) Tıraş etme
TAHLİK Yaratmak * Eskitmek
TAHLİL (Hall den) Sirkeleştirme Ekşitme * Dişlerini hilâllamak Gerçek yere yemin etmek * Açmak
TAHLİL Müşkül meseleyi halletmek * Bir şeyi kolaylıkla tutmak * Eritmek * Bir şeyi helâl kılmak * Yemine kefaret etmek * Man: Terkibin zıddıdır Bir kıyas neticesinin mantık şekillerinin hangisinden olduğunu bilmek için delilin tahlili, araştırılması * Fiz: Mürekkep bir cismi tetkik etmek için esas unsurlara ayırma, çözümleme * Kim: Analiz * Tıb: İlâçla şişliği gidermek
TAHLİL-İ HURDEBİNÎ Mikroskopla tahlil
TAHLİLAT (Tahlil C) Tahliller, analizler
TAHLİM (Hilm den) Kızgınlığını ve öfkesini giderme Sâkinleştirme, yumuşatma, teskin etme
TAHLİS Kurtarmak Halâs etmek * Bir şeyin özünü, hülâsasını almak
TAHLİS-İ GİRİBAN Yakayı kurtarma, kurtarılma
TAHLİSEN Hülâsa ederek Özünü söyleyerek
TAHLİSİYYE Can kurtaran
TAHLİT (Halt dan) Karıştırma Karıştırılma Bozma Saflığını giderme Fâsid etme
TAHLİYE (Haly den) Süslemek Donatmak Donatılmak * Tatlılandırmak * Kim: Bir madde içine hassasını veya kokusunu değiştirmek için şeker, baharat ve benzeri gibi şeyleri katmak
TAHLİYE (Halâ veya halvet den) Boşaltmak Boş bırakmak Serbest bırakmak * Tathir etmek Temizlemek
TAHLİYE-İ SEBİL Bir suçluyu bırakma, salıverme
TAHLİZ Bir kimsenin kulağına küpe ve koluna bilezik takmak
TAHMA Bir ot cinsi
TAHME İnsan cemaatı, topluluk * Büyük sel
TAHMEL(E) (C: Tahamil) Ahlâkı kötü kimse
TAHMER Sıçramak * Doldurmak
TAHMİC Şiddetle bakmak * Gözünü açıp yummak
TAHMİD (Hamd den) Hamdetmek * Medhetmek, övmek * Elhamdülillâh" kelâmının mânasını ifade etmek
TAHMİDÂT Hamdler ve şükürler (Bak: Hamd)
TAHMİDİYE Hamdetmeğe dair Hamdetmek hakkında * Çok mühim bir duânın ismidir
TAHMİK (Humk dan) Ahmak demek, ahmak olduğunu söylemek
TAHMİL Yüklemek Taşıtmak Bir kimse üzerine bir işi bırakmak
TAHMİL-İ MİNNET Birini minnet altında bırakma
TAHMİL-İ ZAHMET Zor bir işi birine yükletme
TAHMİLÂT (Tahmil C) Yükletmeler, yükletilmeler, yüklemeler
TAHMİM Zina eden kimseyi ziftleyip, dövüp, yüzüne kara vurup, ters olarak eşeğe bindirip gezdirmek
TAHMİN (Hamn dan) Aşağı yukarı bir fikir söylemek İhtimallere dayanan düşünce Zayıf delil ile hüküm ve kıyas etmek
TAHMİNEN Takriben, aşağı yukarı
TAHMİNÎ Tahmin yoluyla Tahminle alâkalı
TAHMİR (Hamr dan) Mayalandırma * Yoğurma, yoğurtma
TAHMİR Kızartmak * Birine "eşek" demek
TAHMİRE Bulut
TAHMİS (Hums dan) Bir şeyi beş kat veya beş köşe haline getirmek * Edb: Bir şiirin her beytine üçer mısra ilâve ederek beşe çıkarmak
TAHMİS Ateşte kızdırıp kavurmak * Kahve kavrulan ve satılan yer
TAHMİS-HÂNE f Kahvenin kavrulup öğütülüp satıldığı yer
TAHMİŞ Tırmalamak * Hiddetlendirmek
TAHMİZ Azaltmak
TAHN (C: Tahniyât) Öğütme, öğütülme
TAHNİB Atın belinde ve ayaklarında eğrilik olmak
TAHNİK (Hunk dan) Boğmak
TAHNİK (Oğlan) damağını ovmak * Fikrini düzeltmek
TAHNİT Mumyalamak Ölüyü bozulmadan muhafaza etmek için ilâçlamak
TAHNİYE Kınaya boyamak
TAHR Uzaklaştırmak Irak etmek * Atmak * Göz çapağını dışarı atmak * Seri, hızlı * Oku uzak giden yay
TAHREBE Ağaç kurdunun ağacı oyup delmesi
TAHRİB (C: Tahribât) Harab etme, edilme Yıkma Bozma
TAHRİBÂT (Tahrib C) Tahribler, yıkıp bozmalar, harab etmeler
TAHRİBKÂR Tahrib eden, yıkan
TAHRİC (Huruc dan) Çıkartma Meydana koyma * Şehadetname vermek * Fık: Müçtehidlerin istinad ettikleri naslara, kaidelere, asıllara tatbikan şer´î hükümleri istihrac etmek Bu tarz ile hüküm çıkarabilmek salâhiyetinde olanlara: Muharric, sahib-i tahric, ashâb-ı tahric denir
TAHRİC Darlık ve zahmet vermek, tazyik
TAHRİF (Harf den) Harflerin yerini değiştirmek Bozmak Kalem karıştırmak * Kendi menfaati veya başkasının zararı için bir ibârenin mânasını değiştirmek * Başka tarafa meylettirmek
TAHRİFÂT (Tahrif C) Bozmalar Kalem karıştırmalar
TAHRİF Genç bir adama bunaklık isnad etme
TAHRİK Kımıldatma Kımıldatılma Yerinden oynatma Hareket ettirme * Gr: Cezimli bir harfi harekeli okuma * Yola çıkarma * Azdırma, kışkırtma * Uyandırma
TAHRİK Yarma, yarılma * Yırtma, yırtılma
TAHRİK Yakma Yakılma * Susatma Susatılma
TAHRİK-AMİZ f Kışkırtıcı Tahrik edici
TAHRİKAT Ayaklandırmalar, kışkırtmalar Hareket ettirmeler
TAHRİM Haram kılma Haram kılınma Dince yasak edilme * Kudsî sayarak yaklaşmayı yasak etme
TAHRİM SURESİ Kur´an-ı Kerim´in 66 Suresidir "Lime tüharrimu" da denir Medine´de nâzil olmuştur
TAHRİM Yarmak Pâre pâre kesmek, parçalamak
TAHRİME Namaza başlanırken söylenen tekbir * Hacıların ihrama bürünmeleri
TAHRİMEN Haram olarak Harama yakın olarak
TAHRİMEN MEKRUH (Vâcibin zıddı) Harama yakın iş olup, zannî delil ile olan nehiydir
TAHRİMÎ (Tahrimiyye) Haramla ilgili, harama ait
TAHRİM TEKBİRİ İftitah tekbiri de denir (Bak: İftitah tekbiri)
TAHRİR Yazmak Yazılmak Kaydetmek * Hürriyete kavuşturmak
TAHRİR-İ RAKABE Köle veya cariye azad etme
TAHRİRÂT Tahrirler Yazı Resmî mektup
TAHRİREN Yazmak suretiyle, yazı ile
TAHRİS (C: Tahrisât) (Hırs dan) Hırslandırma
TAHRİS Elbisenin eteğine konulan parça
TAHRİS Kendini hıfzetmek, kendini korumak
TAHRİŞ (C: Tahrişât) Tırmalama Yakıp kaşındırma * Azdırma Rencide etmek
TAHRİŞ Aldatıp kandırmak * Koparmak
TAHRİZ (C: Tahrizât) (Hırz dan) Kışkırtma, kışkırtılma * Kandırmak * Koparmak