Osmanlıca Sözlük Lügat T Harfi

T Harfi

TEDMİ´ Göz yaşı dökmek
TEDMİC Bir şeyi başka bir şeyin içine yerleştirme * Arkasını eğmek
TEDMİN Yığıp toplamak * İhâta edip kaplamak * Lâzım olmak, icab etmek
TEDMİR Yok etmek Mahvetmek Tepelemek Perişan etmek
TEDMİS Örtmek, gizlemek
TEDMİS Yumuşak etmek, yumuşatmak
TEDMİYE Vurup kanatmak
TEDNİH Zayıf görüş * Oturmak, ikamet etmek, mukim olmak
TEDNİK Yakın olmak
TEDNİR Ruşen etmek, nurlandırmak, parlatmak
TEDNİS (C: Tednisât) Kirletme, kirletilme
TEDRİ´ Zırh giydirme
TEDRİ-İ CÜYUŞ Askerlere zırh giydirme
TEDRİC Azar azar, derece derece ilerlemek Birisini bir şeye yavaş yavaş vardırmak * Sıkıştırmak suretiyle çok güçsüz hâle koymak * Edb: İfadenin derece derece yükselmesi veya alçalması (Bak: Tensik)
TEDRİC-İ HÂBİT Edb: İfadenin alçalması Bir şeyi tarif ederken vasıf bakımından yukarıdan başlayıp aşağıya inmek Bunun aksini yapmağa da Tedric-i sâid denir
TEDRİCÂT (Tedric C) Tedricler
TEDRİCEN Yavaş yavaş, azar azar, derece derece
TEDRİCÎ (Tedriciyye) Yavaş yavaş olan, derece derece yapılan
TEDRİS Okutmak Öğretmek Ders vermek
TEDRİSÂT (Tedris C) Tedrisler Ders vermeler
TEDRİSÂT-I ÂLİYE Yüksek öğretim
TEDRİSÂT-I İBTİDÂİYE İlk öğretim
TEDSİM Yağlı ve uyuz etmek
TEDSİR Kuşun yuvasını düzenlemesi veya düzeltmesi
TEDSİYE Baştan çıkarma, azdırma * Gizlemek
TEDVİH Şehirler gezmek
TEDVİM Teskin etmek, sâkinleştirmek * Kuşun, uçarken dönüp deverân etmesi * Dili ağızda döndürmek * Tatmak
TEDVİN Bir araya toplayarak tertipleme * Edb: Aynı mevzuya ait bahisleri, çalışmaları bir araya getirip kitap hâline getirme
TEDVİR Devrettirmek, döndürmek Çevirmek * İdare etmek, yönetmek * Daire şekline sokmak * Edb: Bir mısradaki kelimelerin yerini değiştirmekle veznin ve mânanın bozulmamasıdır * Kur´an-ı Kerim kıraatında: Tahkik ile hadr ortasında bir okuma usulüdür Her iki yönde meşru mübalâğayı bırakıp orta yolu tercih ederek okumaktır
TEDVİR-ÜL MENZİL Menzilleri çevirmek, döndürmek, idare etmek * Ev idaresi
TEDVİYE (Devâ dan) İlâç verme * Kuş kanadının fısıltısı
TEEBBEL İmtina´ etmek, yapmamak, çekinmek
TEEBBİ İnkâr etmek * (Ebb den) Bir kimseyi baba kabul etme Baba edinme
TEEBBÜD Ürküp çekinme * Evlenmeme, bekâr kalma
TEEBBÜH Kibirlenme, böbürlenme, gururlanma * Alicenaplık ve göztokluğu ile bir şeyden vazgeçme
TEEBBÜN İzine uyma Tâbi olma, birinin yolundan gitme
TEEBBÜS Mütegayyer olmak, rengi değişmek
TEEBBÜT Koltuklamak
TEECCÜC Tutuşma, alevlenme
TEECCÜL Belli bir vakte kadar müddet isteme * Sığır ve geyik gibi hayvanların sürü sürü olmaları
TEECCÜM Öfkelenme
TEEDDİ Yetiştirmek
TEEDDÜB Edebli olma Utanma Çekinme Edebini takınma
TEEDDÜBÂT (Teeddüb C) Edeblenmeler, çekinmeler, utanmalar
TEEDDÜBEN Edebli davranarak Edeb ve terbiye kaidelerine uyarak Edebi icabı olarak
TEEFFÜF (C: Teeffüfât) Oflama Of çekme
TEEHHİ Birini kardeş edinme
TEEHHÜB Hazırlanmak
TEEHHÜL Evlenme * Ülfet ve ünsiyet eyleme Ehlileşme
TEEHHÜR Gecikme Sonraya kalma Geriye kalma
TEEKK Çukur kazmak
TEEKKÜD (Ekd den) Kuvvet bulma Sağlamlaşma
TEEKKÜL (Ekl den) Yaranın, oyulup açılması * Yenme, eklolunma
TEELLİ Yemin etmek
TEELLUK Yıldıramak, parlamak
TEELLÜB Cem´olmak, toplanmak * Dağ keçisinin erkeği
TEELLÜF Alışma Hoş geçinme * Barışma * Huylanma * Birikme
TEELLÜFÂT (Teellüf C) Hoş geçinmeler, alışmalar Bağdaşmalar
TEELLÜH Kulluk ve ibadet etmek * Tazarru´ etmek, yalvarmak
TEELLÜM Elem duyma Kederlenme Tasalanma
TEELLÜMÂT Elemler, kederler, tasalanmalar
TEEMMEL Düşün, dikkat et, incele (mânasına emirdir)
TEEMMİ (Emet den) Cariye edinme * Dadı satın almak
TEEMMÜL İyice, etraflıca düşünmek Derin derin düşünmek(Evet, aklı bozulmayan bir şahıs, teemmülü neticesinde anlar ki: Meselâ: Bal arısını pek çok şeylere fihriste yapan ve kitab-ı kâinatın ekser mesâilini insanın mahiyetinde yazan ve incir nüvesinde incir ağacının proğramını derceden ve insanın kalbini binlerce âlemlere örnek ve pencere yapan ve beşerin kuvve-i hafızasında tarih-i hayatını taallukatiyle beraber yazan ancak ve ancak her şeyi yaratan Hâlık olabilir Ve böyle bir tasarruf, yalnız ve yalnız Rabb-ül Âlemine mahsus bir hâtemdir MN)
TEEMMÜLÎ Düşünerek söylenen veya yazılan Teemmüle ait ve müteallik (Bak: Tefekkür)
TEEMMÜM Kasdetmek * (Ümm den) Ana edinme Birini anne kabul etme
TEEMMÜR (Emr den) Amirlik taslama
TEENNİ İhtiyatlı ve akıllıca davranma Bir işte acele etmeyip bir düşünce dairesinde hareket etme (Teude de denir)
TEENNİ-İ HİKMET Hikmetin yavaş yavaş ve akıllıca gibi, en faydalı şekilde zuhuru(Nasılki bir ekmeğin vücudu; tarla, harman, değirmen, fırına terettüb eder Öyle de, tertib-i eşyada bir teenni-i hikmet var Hırs sebebiyle teenniyle hareket etmediği için o tertib-i eşyadaki manevi basamakları mürâat etmez Ya atlar düşer ve yahut bir basamağı noksan bırakır; maksada çıkamaz M)
TEENNUK Nazarında ve fikrinde dikkatli olmak İttikan Eşyanın hikmetli, kusursuz ve pürüzsüz yapılışı
TEENNÜS (Üns den) Müennes olma * Kadınlaşma Kadın gibi hareketlerde bulunma
TEERRÜB Ululanmak, büyülenmek * Kendini zeki göstermeğe çalışmak
TEESSİ Sabır gösterme Teselli bulup sabretme Avutma
TEESSÜF Eseflenmek Kederlenmek * Beğenmemek ve râzı olmadığını ifade etmek
TEESSÜL Sermaye edinmek * Cem´etmek, toplamak
TEESSÜM (İsm den) Günahtan sakınma
TEESSÜN Mütegayyer olmak, rengi ve tadı değişmek
TEESSÜR İşten alıkoyma Oyalandırma
TEESSÜR Kederli ve üzüntülü olarak içlenmek Üzülmek * Te´sir altında kalmak * Kederlenmek
TEESSÜRÂT Üzüntüler Teessürler
TEESSÜR-BAHŞ f Hüzün veren, keder veren, tasaya düşüren
TEESSÜS Temelleşmek Yerleşmek Kurulmak Teşekkül
TEETTİ Asan olmak, kolaylaşmak * Beklemek, gözlemek
TEEVVİ (İvâ dan) Bir yerde yerleşme, yurt edinme Oturacak yer edinme
TEEVVÜD Eğrilme, bükülme İki kat olma
TEEVVÜH (C: Teevvühât) İnleme, figân etme
TEEVVÜL Mânâsı başka olma Başka anlama gelme
TEEYYÜD Kuvvetlenme Kuvvet ve metânet bulma Te´yid olunma
TEEZZİ İncitme
TEEZZÜB Her yönden rüzgârın esmesi
TEEZZÜR Örtünme, bürünme Tesettür