İsimler Sözlüğü

E

EBAN: (Ar) Er - Eban b Osman b Affan: Hz Osman'ın üçüncü oğlu olup valilik etmiştir Cemel vakasında Hz, Aişe'ye refakat etmiştir
EBBEDULLAH: (Ar) Er - Allah ebedi eylesin, daim eylesin
EBECEN: (Tür) Er - Akıllı çocuk
EBED: (Ar) - Sonu olmayan gelecek - İsim olarak kullanılmaz
EBER: (Ar) - Hayırlı, şerefli, faziletli - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
EBHER: (Ar) Er - En parlak
EBRA: (Ar) Er 1 Ürkme, kaçma 2 Birden bire ölme
EBRAR: (Ar) Er 1 Hayır sahipleri 2 İyiler, dindarlar, özü sözü doğru olanlar Şeş Ebrar: Altı hayır sahibi, Hz Ebu Bekir, Hz Ömer, Hz Osman, Hz Ali, Hz Hasan, Hz Hüseyin
EBRU: (Fars) Ka 1 Kaş 2 Bulut renginde, buluta benzer, bulut gibi dalgalı, bulutlu 3 Kağıt üzerine kendine has usulle yapılan, mermer, damarları gibi dalgalı şekilli süsleme Ciltçilikte ve hüsn-ü hat'ta kullanılır
EBU: (Ar) Er - Baba, ata (bkz Ebi, peder)
EBU ALİ SİNA: (İbn Sina) Ali Sina'nın babası anlamında Ünlü Türk bilgini
EBUBEKİR: (Ar) Er - Deve yavrusunun babası - Hulefa-i Raşidin'in ilkidir Hz Ebubekir'in lakabı Rasûlullah (sas)'ın nübüvvetinden önce de sonra da en yakın arkadaşı olmuştur
EBU CEHİL: (Ar) Er - (Ebu'l-Hakem Amr b Hişam b el-Muğire) İs*lam'ın doğuşunda müslümanların en büyük düşmanlarından Mekkeli müşrik Müslümanlara en büyük işkeneler onun tarafından yapıldı Cehalet ve bilgisizliğin babası anlamında Ebu Cehil denildi Hakkında ayetler indi Bedir savaşında İslam mücahidi İbn Mes'ud tarafından öldürüldü
EBU DAVUD: (Ar) Er - Süleyman b el-Eşas es-Sicistani Kütüb-i Sitte'den birisi olan Sünen-i Ebu Davud'un müellifi Büyük hadis bilgini 500000 hadis arasından seçtiği 4800 hadisten oluşan Sünen'i, ahlak, tarih ve fıkıhla ilgili meseleleri içerir
EBU EYYUB EL-ENSARİ: (Ar) Er - Asıl adı Halid b Seyd'dir Sahabedendir Rasûlullah Medine'ye geldiğinde ilk önce onun evinde misafir oldu İstanbul'a kadar gelip Bizanslılarla savaştı
EBU HANİFE: (Ar) (Nu'man b Sabit) Hanefi mezhebinin kurucusu Müetehid, alim (Küfe 699-Bağdat 787) Kabil'den gelen büyük babası Kufe'ye yerleşti İslami ilimler sahasında mükemmel bir eğitim gören İmam-ı Azam ictihad edebilecek seviyeye geldi Devrinin en meşhur bilginidir Küfe kadılığı teklifini reddedince Halife Mansur onu hapse attırdı Hapishanede iken vefat etli
EBU HUREYRE: (Ar) Er - Suffe ashabındandır Birçok hadis rivayet etmiştir
EBU UBEYDE B EL-CERRAH: (Ar) Er - (571-639) (Amr b Abdullah) İslami ilk kabul eden sahabelerden biri Cennetle müjdelenmiştir Çeşitli cephelerde ordu komutanlığı yaptı Suriye'de vefat elti
EBU ZER: (Ar) Er - Altın sahibi, servet ve zenginlik sahibi
EBU ZER EL-GIFARİ: (Ar) Er -Sahabedendir
EBYAR: (Ar) Er - Pek ak, pek beyaz - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ECE: (Tür) Ka 1 Baş reis 2 Kraliçe 3 Ana 4 Yaşlı kadın
ECEGÜL: (Tür) Ka - (bkz Ece)
ECEHAN: (Tür) - (bkz Ece)
ECEMİŞ: (Tür) Er - Çok bilmiş
ECER: (Tür) Er - Yeni, güzel, iyi
ECHER: (Ar) Ka 1 Son derece güzel kadın 2 Gündüz iyi görmeyen karmaşık gözlü
ECİR: (Ar) Er 1 Bir iş ya da emek karşılığı verilen şey 2 Sevap 3 Aziz sevgili
ECMEL: (Ar) - En güzel, en yakışıklı - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ECVED: (Ar) Er 1 En iyi olan 2 Eli açık cömert - Türk dil kuralına göre "d/t" olarak okunur
EDA: (Ar) Ka - 1 Naz, cilve 2 Kurum, caka 3 Alınan şeyi geri ödeme 4 Bir vazifeyi yerine getirmek
EDAGÜL: (Tür) Ka - (bkz Eda)
EDEBALİ: (Tür) Er - (Öl: 1325) Osman Gazi'nin kayınpederi ve hocası Osmanlı imparatorluğunun kuruluşunda önemli bir rolü oldu
EDGÜ: (Tür) Er - İyi
EDGÜALP: (Tür) Er - İyi yiğit
EDGÜER: (Tür) Er - (bkz Edgü)
EDGÜKAN: (Tür) Er - (bkz Edgü)
EDHEM: (Ar) Er Karayağız at -Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır İbrahim Edhem: İslam tarihinde meşhur sofi
EDİB: (Ar) Er 1 Edepli, terbiyeli, zarif, nazik 2 Edebiyatla uğraşan kimse - Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır Edip Ahmet Yükneki: (XII yy) Türk şair yazar Tek ve önemli yapıtı Süleymaniye kütüphaneside mevcut olan Atabetul Hakayık isimli eserdir
EDİBE: (Ar) Ka - (bkz Edip)
EDİM: (Ar) Er - Fiil, amel
EDİZ: (Tür) Er 1 Yüksek, yüksek yer 2 Ulu, yüce, değerli
EDRİS: (Ar) Er - (bkz İdris)
EDVİYE: (Ar) Ka - Devalar, ilaçlar, çareler
EFADİL: (Ar) Er - Pek mümtaz olanlar, çok bilgililer
EFAHİM: (Ar) Er - En ulu, pek büyük ve saygıya layık kimseler
EFAZIL: (Ar) Er - (bkz Efadıl)
EFDAL: (Ar) 1 Çok faziletli, yüksek derecede 2 Tercihe şayan, müreccah - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
EFE: (Tür) Er 1 Ağabey, büyük kardeş 2 Yiğit, cesur 3 Kabadayı
EFEKAN: (Tür) Er - Efe soyundan gelen
EFGAN: (Fars) Er - Figan, ağlayıp inleme, feryat
EFGEN: (Fars) Er 1 Düşüren, yıkan, yere atan 2 Alıcı, yakıcı, düşürücü - (bkz Figen)
EFHEM: (Ar) Ka 1 Çabuk anlayan 2 Zihni açık olan 3 Daha ulu, çok büyük şeref sahibi fehametli - (bkz Fehamet)
EFİDE: (Ar) Ka - Yürekler, kalpler, gönüller
EFİL: (Tür) - Rüzgar, dalgalanma -Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
EFKAR: (Ar) Er 1 Düşünceler 2 İç sıkıntısı, kaygı
EFKEN: (Fars) Er - Düşkün
EFLAK: (Ar) Er 1 Semalar, felekler, yükler, küreler, zamanlar 2 Bahtlar, talihler, kaderler
EFLAKİ: (Ar) Er - Gökte oturan melek - Eflaki Şemseddin Ahmet Dede: (1360) Osmanlı sufi ve yazar Mevlana'ya dair Menakıbü'l-Arifin adlı eserin müellifi
EFLATUN: (Yun) Er 1 Açık mor 2 Aristo'nun hocası, Sokrat'ın talebesi, ünlü Yunan filozofu
EFRAHİM: (İbr) Er - Hz Yusuf un ikinci oğlu Orta Filistin'de yerleşen İsrail kabilesine adını verdiği söylenir Bu kabile Hz Süleyman'ın ölümünden sonra asıl İsrail topluluğunun 12 kola ayrılmasında etken oldu
EFRAS: (Ar) Er - Atlar, beygirler, kısraklar
EFRASİYAP: (Fars) Er - Turan Türkleri büyük kahraman kağanının Farsça adı Alp er Tonga asıl adıdır Büyük İskender'den evvel yaşamıştır Kaşgar'daki ilk müslüman Türk sülalesi Karahanlıların Afrasiyab neslinden geldiği söylenmektedir Alper Tonga Hüsrev tarafıandan öldürülmüştür
EFRAZ: (Fars) Ka - Kaldıran, yükselten - Firar Yükselten, mümtaz, büyük, meşhur, maruf
EFRİDUN: (Fars) - Cemşid soyundan anlayış ve zekasıyla meşhur bir İran hükümdarı
EFRUG: (Fars) 1 Parıltı, ışık 2 Nur - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
EFRUZ: (Fars) Ka 1 Şule, parıltı 2 Aydınlatan, parlatan 3 Tutuşturan, yakan Gösterişli güzel
EFSANE: (Fars) Ka 1 Asılsız hikaye 2 Masal, boş söz, saçma sapan lakırdı - Dillere düşmüş, maşhur olmuş hadise
EFSER: (Fars) 1 Taç 2 Subay -Erkek ve kadın adı olarak kullanılır, (bkz İklil)
EFSUN: (Fars) Ka 1 Efsun, büyü, sihir, gözbağcılık, (bkz Füsun)
EFŞAN: (Fars) Ka - Eklendiği kelimelere "saçan, dağıtan, serpen, silken" manası verir - Gülefşan: Gül saçan
EFZA: (Fars) - Artmak, çoğalmak -Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
EGE: (Tür) Ka 1 Bir çocuğu koruyan, işlerine bakan ve her halinden sorumlu olan 2 Yaşça büyük, ulu 3 Sahip
EGEMEN: (Tür) Er - Hakim, hüküm süren karşılığı olarak kullanılan bu kelime, hem kök, hem de ek olarak yanlıştır Türkçe'de ne "eğe" kökü, ne de "man-men" şeklinde isim yapım eki vardır
EGENUR: (Tür) Ka - (bkz Ege)
EGESEL: (Tür) Er - (bkz Ege)
EĞİLMEZ: (Tür) Er - Başkalarının baskısını ve üstünlüğünü kabul etmeyen, baş eğmeyen
EĞİN: (Tür) Er - sırt, arka
EHAD: (Ar) 1 Bir, tek 2 İlk sayı 3 Allah'ın isimlerinden, bir ve tek olan Allah - İsim olarak kullanılmaz
EHİL: (Ar) Er 1 Sahip, malik 2 Becerikli, yetenekli 3 Karı-kocadan her biri
EHLİMEN: (Ar) Er - inançlı inanan kimse
EHLİYET: (Ar) Ka 1 İşe yarar halde bulunuş, bir işi hakedebilecek durumda bulunuş, selahiyet, yetki 2 Mahirlik, iktidar, liyakat, kabiliyet, kifayet, mensubiyet 3İktidar, kabiliyet ve liyakat vesikası
EHLULLAH: (Ar) Er 1 Allah'ın adamı, veli, evliya 2 Allah'a teveccüh etmiş, kulluğunu yanlız ona yöneltmiş Küfür ehlinden, ve şirkten kaçınan
EKABİR: (Ar) Er - Rütbece, görgü ve faziletçe büyük olanlar, devlet ricali
EKBER: (Ar) Er - Daha büyük, çok büyük, en büyük, pek büyük, azam -Allah'ın sıfatlanndandır Kur'an-ı Kerim'de 23 yerde geçer İsim olarak kullanılması iyi değildir Hindistan'a hakim olan Türk hükümdarı
EKE: (Tür) Er 1 Bilgili, deneyli, olgun 2 Kurnaz, açıkgöz 3 Bilmiş çocuk 4 Dahi
EKEMEN: (Tür) Er - (bkz Eke)
EKER: (Tür) Er - Toprakla uğraşan
EKİM: (Tür) Ka 1 Toprağa ürün ekme işi 2 Yılın onuncu ayı
EKİN: (Tür) Ka 1 Ekilmiş tahılın sürmüşü, tarlada bitmiş tahıl 2 - Kültür
EKİNER: (Tür) Er - (bkz Ekin)
EKMEL: (Ar) Er l Daha, pek kamil, mükemmel ve kusursuz olan 2 En uygun, en eksiksiz 3 Ekmel-i Enbiya: Hz Rasûlullah (sas) 4 Dinin tamamlanması Maide suresi ayet, 3
EKMELEDDİN: (Ar) Er 1 Dinin en olgunu, en olgunlaştırdığı isim 2 Dinin tamamı - Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır - (bkz Ekmelettin)
EKREM:(Ar) Er 1 Daha, en kerim 2 Çok şeref sahibi, pek cömert, çok eli açık Ekremü'l-Ekremin: Cenab-ı Hak (Alak suresi: 3 )
EKVAN: (Ar) Er - Varlıklar, alemler, dünyalar - (bkz Evren)
ELA: (Ar) Ka - Sarıya çalan kestane rengi, göz rengi
ELANUR: (Ar) Ka - (bkz Ela)
ELBURZ: (Fars) - 1 Kafkaslarda en yüksek dağ 2 Uzun boylu yakışıklı kimse - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ELÇİ: (Tür) Er 1 Başka bir devlet nezdinde devletini temsil eden kişi 2 Sefir 3 Allah'ın gönderdiği rasul ve nebiler
ELDEMİR: (Tür) Er - Demir gibi güçlü el
ELFAZ: (Ar) Er - Sözler, sözcükler
ELFİDA: (Ar) Ka - Feda etme, gözden çıkarma, verme
ELFİYE: (Ar) Ka l- 1000 mısralık manzume 2 Manzum risaleler
ELGİN: (Tür) Er - Garip, yurdundan ayrılmış
ELHAN: (Ar) - Nağmeler, ezgiler -erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ELİF: (Ar) Ka 1 İslami alfabenin ilk harfi Ebccd hesabında değeri birdir 2 Musikide "la" notasını ifade için kullanılır 3 Ülfet eden, dost, tanıdık 4 Alışmış, alışkın, alışık - İki kelimeli isimler yapılabilir (Elif Beyza, Elif Nur vs)
ELİFE: (Ar) Ka - (bkz Elif)
ELMAS: (Yuni) Ka 1 Bilinen kıymetli taş 2 Pek sevgili ve kıymetli 3 Billurlaşmış saf ve şeffaf karbon 4 Ucunda sivri bir elmas parçası bulunan ve cam kesmekte kullanılan alet
ELVAN: (Ar) - Levnler, renkler, çok renkli, polikrom - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ELVİDA: (Ar) - Allah'a ısmarladık Allah'a emanet olun yollu ayrılık hitabı, (bkz el-Firak, el-Veda) - Erkek ve kadın ismi olarak kullanılır
ELYESA: (Ar) Er - Kur'an-ı Kerim'de adı geçen bir peygamber
EMAN: (Ar) Er 1 Emniyet 2 Himaye, masuniyet Güvence - Müslüman her ferde eman verebilir
EMANET: (Ar) Ka 1 Emniyet edilen kimseye bırakılan şey, eşya veya kimse 2 Osmanlı devletinde bazı devlet dairelerine verilen isim
EMANETULLAH: (Ar) Er - Allah'ın emaneti
EMANULLAH: (Ar) Er 1 Allah'ın emaneti Devletin tebası, halk, millet
EMEÇ: (Tür) Er 1 Hedef 2 Yamaç 3 Henüz memeden kesilmemiş buzağı
EMEK: (Tür) Er 1 Uzun, yorucu ve özenli çalışma 2 Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücü
EMEL: (Ar) Ka 1 Ümit 2 Şiddetli arzu, hırs, tamah 3 Uzun zamanda gerçekleşebilecek arzu 4 İnsan ömrünün yetmeyeceği hülyalar, kuruntular
EMİN: (Ar) Er 1 Korkusuz kimse 2 Emniyette olan 3 İnanan, güvenen 4 İnanılır, güvenilir 5 Şüpheye düşmeyen, kati olarak bilen 6 Emanet olarak idare edilen dairelerin başı - 7 (Hz Muhammed (sas) ve Cebrail'in adı
EMİNE: (Ar) Ka - 1 Arapça'daki Amine kelimesinin Türkçeleştirilmiş şeklidir 2 Peygamberimizin annesi
EMİR: (Ar) Er 1 Bir kavmin, bir şehrin başı 2 Büyük bir hanedana mensup kimse 3 Peygamberimizin soyundan gelen 4 Kumandan 5 Abbasi devletinde başkomutan 6 Osmanlı devletinde beylerbeyi ve Tanzimat'tan sonra sivil paşalığın ilk derecesi
EMİRE: (Ar) Ka - (bkz Emir)
EMİRHAN: (ati) Er - (bkz Emir) - "Emir" kelimesine "han" eki getirilerek iki isimden meydana gelmiştir
EMİR SULTAN: (Ar) Er I Beyazıd zamanında Buhara'dan Bursa'ya hicret eden mutasavvıf
EMRAH: (Tür) Er - Anadolu saz şairlerinden
EMRAN: (Ar) Er - Kürkler, hayvan derileri
EMRE: (Tür) Er - Aşık Mübtela Vurgun
EMREDDİN: (Ar) Er - Dinin emrettiği - Türk dil kuralları açısından "d/t" olarak kullanılır
EMRİ: (Ar) Er - Emirle ilgili
EMRİYE: (Ar) Ka - (bkz Emri)
EMRULLAH: (Ar) Er - Allah'ın emri
EMSAL: (Ar) Er 1 Kıssalar, hikayeler, destanlar 2 Numuneler, örnekler 3 Eş benzer 4 Yatış denk 5 Katsayı
ENAM: (Ar) Er 1 Bütün mahlukat, yaratılmış her şey 2 Halk, insanlar Seyyidü'l-Enam: Halkın ulusu Rasûlullah (sas) 3 Kur'an-ı Kerim'in 6 Suresinin adı 4Bazı ayet ve duaları içeren dua kitabı
ENBİYA: (Ar) Er - Peygamberler
ENDER: (Ar) Er - çok az, çok seyrek, çok az bulunur, pek nadir
ENER: (Tür) Er - En yiğit, en kahraman kişi
ENERGİN: (Tür) Er - En olgun, çok olgun
ENES: (Ar) Er 1 İnsan 2 Enes b Malik: (Basra 709) Rasûlullah (sas)'den çok hadis nakleden sahabelerdendir Hicretten sonra annesi onu, 10 yaşındayken Rasûlullah (sas)'ın hizmetine vermiştir Rasûlullah (sas)'ın vefatına kadar yanında kalmıştır 97-107 yaşına kadar yaşadığı rivayet edilmektedir
ENFA: (Ar) - Çok yararlı, daha çok faydalı, (bkz Nafi) - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
ENFAL: (Ar) Er 1 Ganimet 2 Kur'an-ı Kerim'in 8 suresinin adı
ENFES: (Ar) Ka - Çok güzel, en güzel
ENGİN: (Tür) Er 1 Ucu, bucağı görünmeyecek kadar çok geniş 2 Denizin kıyıdan çok uzaklarda bulunan geniş bölümü, açık deniz 3 Değer ve fiyatı düşük olan 4 Yüksekte olmayan, alçak yer
ENGİNALP: (Tür) Er - Değerli yiğit
ENGİ A Y: (Tür) Er - (bkz Engin)
ENGİNER: (Tür) Er - İyi, güzel, değerli insan
ENGİNİZ: (Tür) Er - İz bırakacak kadar değerli insan
ENGİNSOY: (Tür) Er - Geniş soydan gelen
ENGİNSU: (Tür) Er - Açık deniz
ENGİNTALAY: (Tür) Er - Büyük deniz, okyanus
ENGÜR: (Tür) Er 1 Çok gür 2 Bereketli
ENHAR: (Ar) - Irmaklar, çaylar - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır Enhar Kur'an-ı Kerim'de cennetlerin altlarından akan ırmaklar
ENİS: (Ar) Er 1 Dost arkadaş 2 Yar, sevgili
ENİSE: (Ar) Ka - (bkz Enis)
ENSAR: (Ar) Er 1 Yardımcılar, muavinler, müdafiler, koruyucular 2 Medine'ye hicretle Mekkeli muhacirlere yardım eden, Medineli müslümanlara verilen ad Kur'an-ı Kerim'de çok geçen kelimelerden birisidir
ENSARULLAH: (Ar) Er - Allah yolunda Rasûlullah (sas)'a yardım edenler
ENVAR: (Ar) Er - Ziyalar, aydınlıklar, ışıklar, parlaklıklar - (bkz Ziya)
ENVER: (Ar) Er - Daha nurlu, en nurlu, çok parlak
ERACAR: (Tür) Er - Becerikli erkek
ERAKALIN: (Tür) Er - Alnı ak, dürüst erkek
ERAKINCI: (Tür) Er - Yiğit akıncı
ERAKSAN: (Tür) Er - Temiz adlı yiğit
ERALKAN: (Tür) Er - Al kanlı yiğit
ERALP: (Tür) Er - Yiğit erkek
ERALTAY: (Tür) Er - (bkz Eralp)
ERANDAÇ: (Tür) Er - (bkz Eraltay)
ERANIL: (Tür) Er � Yiğitliğinle anıl, tanın
ERASLAN: (Tür) Er - Aslan gibi, güçlü kuvvetli erkek
ERAVEND: (Fars) Er 1 Şevk, arzu, istek 2 Şan, şeref