Eğitim Terimleri Sözlüğü

S

Sınıf yönetimi (classroom management): Sınıfta hedefler doğrultusunda öğretim ve öğrenmenin meydana gelmesi için, öğretmenin öğrenme çevresi ve öğrenci davranışlarını düzenlemesi, kontrol etmesi ve değiştirilmesiyle ilgili teknik ve etkinlikler bütünüdür

Somut işlemler dönemi (concrete operational stage): Piagetin ilkokul yıllarını kapsayan üçüncü bilişsel gelişim dönemi

Soyut işlemler dönemi (formal operational stage): Piagetin 11-12 yaşlarından sonra başladığını öne sürdüğü son bilişsel gelişim dönemi

Süreç değerlendirme (process evaluation): Öğrenme-öğretme sürecinde yapılan değerlendirme

Şema (schemata): Birçok önerme, durum ya da olayı benzerlik ve farklılıklarına göre düzenleyen bilişsel yapı

T

Tam öğrenme (mastery learning): Hemen hemen tüm öğrencilerin, okulların öğretme amacını güttüğü bütün yeni davranışları öğrenebileceği görüşü üzerinde temellendirilmiş olan yaklaşım

Tamamlayıcı eğitim (remedial teaching): Öğrenme eksikliklerini gidermek için yapılan ek eğitim çalışmaları

Tanılayıcı değerlendirme (diagnostic evaluation): Bir öğrencinin programa girişteki bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor alandaki daha önce öğrenmiş olduğu davranışları konusundaki ölçüm sonuçlarının yorumlanması ile ortaya çıkan sonuç

Teknik (technique): Öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi

Telgraf konuşması (telegraphic speech): Küçük çocuklarda gözlenen, eklerin ve önemli olmayan sözcüklerin atlandığı konuşma biçimi

Tümdengelim (deduction): Genelden özele, yasalardan ya da olgulardan olaylara, kuraldan örneğe geçme

Tümel değerlendirme (portfolio assessment): Dosya değerlendirme olarak da bilinen bu yaklaşımda, öğrencilerin bir dönem boyunca dosyalarında oluşturdukları tüm çalışmalarının değerlendirilmesi Bu nedenle tümel değerlendirme, üründen çok sürecin değerlendirildiği bir işlem olarak görülmektedir

Tümevarım (induction): Öğretimde örneklerden, sorunlardan, olaylardan ve özel durumlardan başlayarak genel sonuçlara, kurallara ya da kanılara varma

U/Ü

Uyarıcı (stimulus): Organizmayı harekete geçiren iç ve dış olaylar

Uyumsama (accommodation): Mevcut bilişsel yapıyı yeni bilgiye uydurma, özümlenen bilgiye uygun davranış kalıpları geliştirme süreci

Ünite planı (unit plan): Bir ünite içindeki öğretme-öğrenme etkinliklerinin bir üniteye ayrılan ders saatleri içinde gerçekleştirilecek biçimde sıra ve düzene konması amacıyla hazırlanan plan

Ürün değerlendirme (product evaluation): Program sonunda kazanılmış bilişsel davranış, duyuşsal özelik ve devinişsel becerileri ölçmeye yarayan değerlendirme türü (daha çok düzey belirleme testleri ile yapılır)

Y

Yansıtıcı düşünme (reflective thinking): Etkin, tutarlı ve dikkatli düşünme becerisini geliştirme yaklaşımı

Yapılandırmacılık (constructivism): Bireylerin öğrendikleri bilgiyi nasıl yapılandırdıklarının ortaya koyan ve bilgiyi temelden kurmaya dayanan yaklaşım

Yaratıcı düşünme (creative thinking): Bireylere yeni, özgün ürünler ortaya koyma, yeni çözümler bulma ve bir senteze ulaşma düşüncesi sağlayan yaklaşım Sorunlara, bozukluklara, bilgi eksikliğine, kayıp öğelere, uyumsuzluğa karşı duyarlı olma; güçlüğü tanımlama, çözüm arama, denenceler geliştirme ya da yeniden sınama, daha sonra da sonucu ortaya koyma süreci

Yaşamboyu öğrenme (life-long learning): Herkese ihtiyacı olan eğitimi, ihtiyaç duyduğu anda ve olanaklarına uygun yerde vermeyi amaçlayan eğitim yaklaşımı

Yetişek tasarımı (curriculum design): Öğrenme yaşantılarının dayanışlılık esasına göre kümelenmesi, tekrarlanırlık ve aşamalılık esasına göre sıralanması ve böylece birbirleriyle bağlantılı birimlerden oluşan bir bütün oluşturması

Yıllık plan (annual plan / yearly plan): Bir öğretim programını oluşturan öğretme, öğrenme etkinliklerinin bir öğretim programının uygulanması için ayrılan zaman dağılımının yapıldığı plan

Yöntem (method): Hedefe ulaşmak için izlenen en kısa yol ya da bir konuyu öğrenmek için seçilen düzenli yol

Z

Zigot / dölüt (zygote): Döllenmiş yumurta hücresi