Prof. Dr. Sinsi
|
Bazı Müzik Terimleri Sözlüğü
G
GAVOTTE (Fran ): Fransada 18 yy dan sonra yaygınlaşan oynak bir dans türü
GİOCOSO (İtal ): Sevinçli, şen
GİUSTO (İtal ): Tam Doğru Allegro guisto: Aşırılığa kaçmayan, kesin vuruşlu hızlı tempo
GLİSSANDO (İtal ): Kaydırma, piyanoda parmağı tuşların üstünden hızla geçirme Yaylı çalgılarda telin üstünde kaydırma
GLOCKENSPİEL: Büyüklerine göre, tınıları belirli çelik parçacıklara tokmakla vurularak çalınan, ses boyutları beş oktava dek ulaşan çalgı
GRANDİOSO (İtal ): Büyük, ihtişamlı
GRAVE (İtal ): Çok yavaş tempo
GRAZİOSO (İtal ): Sevimli yada ince duygulu
H
HABANERA (isp ): İspanyada yaygın Küba kaynaklı dans Kübaya Afrikadan gelmiştir İki vuruşludur Ritm özelliği, birinci vuruşun noktalı oluşudur
HARMONİCA: Ağız mızıkası Ağız orgu Sesi, üflenince titreyen maden kamışlarla çıkar
HARMONİUM: Kamışlı org 1810 yılında Fransız Grélé bulmuş 1842 yılında Fransız Deboin geliştirmiştir Piyanoya benzer Kullanışlı ve sesi orgu andırır
I
IMPROMTU (Fran ): Doğaçtan yorum anlamına gelmekle birlikte 19 yyda gelişmiş şarkı (Lied) biçiminde yazılmış parçalar için kullanılmıştır
IMPROVISATION (Fran ): Doğaçtan yorum yada söyleyiş Müziği hazırlıksız olarak içe doğduğu gibi, hem yaratma hemde yorumlama sanatı
INTERLUDE (Fran ): Bir yapıtın ana bölümleri arasında yorumlanan ğparça
INTERMEZZO (İtal ): (1) Başlangıçtaki anlamına göre, bir oyunun perdeleri arasında dekor değişmesine ve oyuncuların hazırlanmasına fırsat vermek için sunulan müzikli kısa oyun Intermezzolar sonraları opera perdeleri arasında da oynanmıştır (2) Operalarda ara müziği
J
JİG: İngiliz kaynaklı, hızlı dans
JOTA (isp ): Bir çift dansçının oynadığı, hızlı tempoda kastanyet eşlikli İspanyol dansı
K
KAMMERMUSİK (Alm ): Oda müziği
KANON (Fran Canon) Çok ses yazısı türlerinden Ses girişleri, dizinin türlü katlarında tekrarlama yoluyla birbirini izler
KANTAT (İtal Cantata): Başlangıçtaki anlamına göre söylemek, “teganni” edilmek için yazılmış parça Bugünkü anlamına göre, operada olduğu gibi, metni bir olayı bir konuyu anlatan, fakat sahnede oynamak için hazırlanmamış, bir yada birkaç solo şarkıcı ve orkestra (ve bazı kere de koro) için yazılmış yapıt
KAPELLEMEİSTER (Alm ): (1) Orkestra yöneticisi (2) Kilise müziği yöneticisi
KASSATİON (Alm ): 18 yyda süitin türlerinden
KASTANYET: İspanya ve Güney İtalyada halk müziğinden yayılan kestaneye benzeyen, birbirine bağlı iki tahta parçası Bolero, fondago ve tarello gibi halk danslarında süsleyici bir ritm unsuru olarak çalınır
KOLORATURA (İtal ): Çalgılarda ver insan sesinde süslü geçitler Terim genellikle, bu türlü geçitleri ustalıkla söyleyebilen lirik sopranolar için kullanılır
KONÇERTO (İtal ): Genellikle tek, bazen de birden çok çalgı için, orkestra eşliğiyle yazılmış beste Concerto grosso: Küçük bir çalgı grubunun (concertino), orkestranın geri kalan çalgılarıyla (ripieno) karşıt durumda olduğu yapıt
KONSERVATUVAR (Fran ): Müzik öğrenimi için kurulmuş büyük okullar İlk konservatuvar Napolideki San Maria di Loretodur
KONTRALTO (İtal ): En pes kadın sesi
KONTRAPUNTA (İtal ): Birden çok sesi birleştirme kurallarının tümü Armoniyle yakından ilgilidir
KONZERTMEİSTER (Alm ): Senfoni yada opera orkestrasında baş kemancı Yalnız kemanlardan ve öbür yaylı çalgılardan değil, yöneticiden sonra bütün orkestranın çalışma beraberliğinden sorumlu kişi
KUARTET (Fran ): Dört çalgı yada dört ses için müzik Dört çalgılık, yada dört seslik topluluk En yaygın dörtlü çalgılaması, iki keman viyola ve viyolonselden kurulan topluluktur ve bu ortam için sayısız yapıy verilmiştir
KUİNTET, KENTET (Fran ): Beş çalgı, yada beş ses için müzik Beş çalgılık yada beş seslik topluluk
L
LAENDLER: Kaynağı Avusturya olan ¾ ölçülü dans Valsin doğumuna yol açmış viyana klasikleri bu dansı bazı yapıtlarında kullanmışlardır
LARGAMENTE, LARGO (İtal ): Geniş anlamında Çok yavaş tempo
LARGHETTO (İtal ): “Largo”dan az daha hızlı
LEGGİERO (İtal ): Hafif
LEİTMOTİV (Alm ): Kişilerin yada olayların tanıtılması için kullanılan, melodik, ritmik yada armonik kimliği olan cümle bölümleri Genellikle operada kullanılır Wagnerin operalarında “Leitmotiv”lerin özel bir önemi vardır
LENTO (İtal ): Yavaş
LİBRETTO (İtal ): “Küçük kitap” anlamına gelir Opera metni, opera oyunu
LOURE (Fran ): 18 yy süitlerinde rastlanan bir tür halk dansı
M
MAESTOSO (İtal ): Görkemli
MALAGUENA: Malaga kaynaklı, Endülüste yayılmış İspanyol halk dansı
MEİSTERSİNGER (Alm ): 14 15 ve 16 yylarda Almanyada birlikler ve loncalar kurmuş ozan ve şarkıcılara verilen ad
MELODİ: Ritm öğesinden yararlanarak, bir biçim için art arda çizilmiş notalar
MELODRAM: Müzikle birlikte, melodisiz olarak, düz okuma durumda söylenen dram Müzik eşliğiyle bir anlatıcı için hazırlanmış yapıtların türüne verilen ad
MENUETTO (İtal ): 17 yyda ortaya çıkmış Fransa kaynaklı, üç zamanlı saray dansı Adı “küçük” anlamına gelen menu sözcüğünden türemiştir Ufak adımlarla oynanması bu adı gerektirmiştir müziği önce süitlerde yer almış, sonra sonat biçiminin bölümlerinden biri olmuş, yerini scherzoya bırakıncaya kadar kullanılmıştır
METRONOM: Müzikte zaman ölçen, bir parçanın tempo hızını belirten araç Prensibini 1596da Pariste Etienne Loulie bulmuş, 1816da Johann Nepomuk Maelzel ilk metronom fabrikasını kurmuştur
MİSSA (Fran ): Katolik kilisesi tören müziği Başlıca bölümleri “Kyrie”, “Gloria”, “Sanctus” ve “Benedictus”, “Agnus Dei” Her bir parçanın iç biçimini sözler düzenler “Missa” büyük biçim olarak süiti andırır
MODULATİON (Fran ): Bir tonaliteden öbürüne geçme Modülasyon
MONODRAM: Tek şarkıcı için opera
MOTİF: Bir yapıtın kuruluşunun ana öğelerinden biri olarak kullanılan ve bir müzik fikrinin kaynağı olan parça
|