Gdo Nedir ? Neden Zararlıdır ?

Gdo Yaşantımızda Kaçış Yok

800'den fazla GDO'lu ürünü tüketiyoruz ama ne yediğimizi biliyor muyuz?

İnsanlar, tarıma başladığından beri yetiştirdileri bitki ve hayvanlara istedikleri özellikleri kazandırmaya çalışıyor Yetiştirmek, yapay bitkilerin özelliklerine müdahale ederek onları daha verimli hale sokmak olarak tanımlanıyor



Bir başka değişle bitkilere müdahale tarımın başlangıcından itibaren söz konusu Ancak bu müdahale bitkilerin doğrudan genleri üzerinden olmamıştı Bilimin gelişmesiyle 1980lerden sonra bu da mümkün oldu

Bu ay NTV Bilimin de kapak konusu yaptığı genetiği değiştirilmiş gıdalar, ilk üretildikleri dönemden bu yana tartışmaların konusu oldu

GDO NEDİR?

Bilimadamları 25 yıl önce, genleri DNAdan ayırarak başka bir canlıya yerleştirebilceklerini keşfettiler

Bir canlıdaki genetik özelliklerin kopyalanarak, bu özellikleri taşımayan bir canlıya aktarılması sonucunda üretilen yeni canlıya Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) deniyor

Özellikle 1980lerden sonra bitki biyoteknolojisi alanında önemli gelişmeler sağlandı İlk transgenik (genetiği değiştirilmiş) ürün olan, uzun raf ömrüne sahip Flavr Savr domaesi 1996 yılında raflardaki yerini aldı Bunu, gen aktarılmış mısır, pamuk, kolza ve patates izledi
Bu yöntemle elde edilen bitkiler, ilaçlara ya da zararlılara karşı daha dirençli oluyor Bu da kimyasal böcek ilaçlarının kullanılmasını azaltıyor Günümüzde mısır ve pamuğun zararlılara, soya ve kanolanın böcek ilaçlarına, papaya ve kabağın da virüslere karşı dirençli olmasında GDO teknolojisi kullanılıyor
Genlere müdahale ederek bitkilerin lezzet, besleyicilik ya da dayanıklılık gibi özelliklerini geliştirilebiliyor İstanmeyen durum ve olaylara daha kolay müdahale edilebiliyor Genetiği değiştirlmiş organizmaların özellikle aşı ve ilaç yapımında kullanılması önem kazanıyor Susuzluğa dayanıklı bitki geliştirme çalışmaları ise halen devam ediyor

AŞILARDA GENETİĞİ DĞİŞTİRİLMİŞ ÜRÜNLER TAŞIYOR

Gıdaların genetiğinin değiştirilmesi ile ilgili tartışmlar devam ediyor ancak genetiği değiştirilmiş ürünler yeni değil İnsülin geninin domuzlardan alınıp bir bakteriye aktarılmasıyla diyabet hastalarına insülin sağlanabiliyor Tiroid ve büyüme hormonları genleri, hayvanlardan kesilerek bakterilere aktarılıyor ve hormon eksikliği olan insanlar faydalanabiliyor Şekersiz yiyecekler kullanılan Aspartame maddesi de GDOlardan üretiliyorEn önemlisi ise hepatit B aşısı başta olmak üzere bir çok aşının GDOlardan elde ediliyor olması

AÇLIĞA ÇARE Mİ?

Ayrıca genetik müdahale ile daha bol ürün elde edilemesi de teorik olarak mümkün Bu özelliklerinden dolayı, GDOyu savunanlar, bunun dünyada
artan gıda ihtiyacın karşılanması konusunda cevap olabileceğini savunuyor



ABD Tarım Bakanlığının yaptırdığı bir araştırma ise GDOlu ürünlerin daha yüksek verim sağladığının genel bir doğru olarak kabul edilemeyeceğini ortya koydu Bu rapora göre verimin daha yüksek olduğu bölgeler olduğu gibi daha düşük olduğu bölgeler de var

ELEŞTİRİLER

GDO teknolojisindeki gelişmeler ve bu tür bitkilerin daha yaygın olarak kullanılması ile birlikte GDOlu ürünler hakkında tartışmalar da yoğunlaştı GDOlu ürünler özellikle insan sağlığı ve çevreye etkileri konusunda eleştirilerin merkezine yerleşti
Konuyu sağlık açısından ele alan bazı bilimadamları, GDO içeren yiyeceklerin insan sağlığına zararlı olaileceğini savnuyor Gen bitkinin içine yerleştirildiği için, onu tüketenlerin de risk altında olacağı, sağlık konusundaki eleştirilerde sık sık dile getiriliyor GDOların hedef olan ürün hariç diğerlerinde nasıl bir etki yaptığı bilinmiyor Zaman zaman bu gıdaların kansere yol açacağı iddiaları dil getirilse de bunun doğruluğunu kanıtlayan bir araştırma henüz yapılmadı

ÇEVREYE TEHDİT Mİ?

GDOlu bitkilere getirilen eleştiriler önemli bir bölümü de doğal çevreye olan etkileri ile ilgili Karşıt görüştekiler GDO içeren ürünlerinin tohumları çevreye karışıarak doğal ürünleri etkileyip yapısnı bozabileceğini savunuyor GDOlu ürünlerin doğal ortama yayılıp yaygınlaşması sonucunda böcek nüfusunun olumsuz etklilenmesi ve tüm ekosistemin çökme olasılığı da dile getirilen bir başka eleştiri GDOlu ürünlerin biyoçeşitliliği tehlikeye sokacağı ve biyolojik kirliliğe neden olacağı da yaygın endişeler arasında



ETİK BİR TARTIŞMA

Tartışmanın bir başka boyutu da ekonomi temelli Bugün GDOlu gıda üretimi bir kaç şirketin tekeli altında Geleneksel tarımda kullanIlan bitkilerin tohumlarıyla bir sonraki yıl yenide ürün alınabiliyor GDOlu tarında ise bu mümkün değil; üreticiler, firmalardan her sene tohum alınmak zorunda
Eleştirilerin ticaret ve etiğin kesiştiği bir konu da patent konusu GDOlu bitkilerin patentinin neredeyse tamamı şirketlerin elinde bulunuyor Tüm insanlığa ait olan bir materYal olan DNAnın özellşetirlmesi endişe ve tartışma kaynağı