Tarihde Bugün 3 Haziran

Tarihde Bugün 3 Haziran

Çek yazar Franz Kafka 1924 yılında yaşamını yitirdi

Franz Kafka (3 Temmuz 1883 - 3 Haziran 1924), 20'nci yüzyılın ve Alman modern edebiyatının önde gelen yazarlarındandır



Yaşamı boyunca pek tanınmayan Kafka, yakın arkadaşı Max Brod'a verdigi vasiyetinde tüm yazdıklarının imha edilmesini rica etmişti

Fakat Max Brod, Kafka'nın ölümünün ardından aksi yönde hareket ederek elindeki eserleri yayımlamaya başladı Kafka, ölümünden sonra da olsa, dünyaca ünlü bir yazar haline geldi

Eserlerinden özellikle dilimize 'Değişim' ya da 'Dönüşüm' adıyla çevrilen romanında işlediği konuyla 20'nci yüzyılın sanayi sonrası batı toplumun açmazını ve içine düştüğü yalnızlık sürecini çok iyi gözlemlemiş ve işlemiştir

3 temmuz 1883'te orta sınıf bir Yahudi ailesinin ilk çocuğu olarak Prag'da dünyaya geldi O zamanki milletler mozaiği olan Avusturya İmparatorluğu'na bağlı Bohemya Krallığı'nda yaşadı

Anadil olarak ilk etapta Almanca konuşan Kafka ailesi, Çekçeyi de konuşabiliyordu Ailenin en büyük çocuğu olan Kafka'nın iki erkek kardeşi (Georg ve Heinrich) küçük yaşta hayatlarını kaybettiler

Kızkardeşleri Elli, Valli ve Ottla ise Nazi Almanya'sının organize ettiği Yahudi soykırımında öldü

Kafka, 1889'da Fleischmark'ta Deutsche Kuabenschule'ye gitti Çocukluğunda rol oynamış başlıca kişiler Fransız mürebbiye Bailly ve kahya kadın Marie Werner'di

O sıralarda Prag'da genel olarak konuşulan dil Çekçeydi Küçük yaşlarda da Çekçe konuşan Kafka gittiği Alman okullarının da etkisiyle Almanca'da ustalaştı 1901'de Kinsky-Palais'taki Altstadter Deutscher Gymnasium'dan mezun oldu

Karl Ferdinand Üniverstesi'ne kayıt yaptıran Kafka, kimya, hukuk, Alman edebiyatı derken hukukta kesin kararını kıldı ve 1906'da mezun oldu Öğrenciliği sırasında Max Brod ile tanıştı

1889'da tanıştığı Hugo Bergmann ile ömür boyu, Oscar Pollak'la 1904'e kadar süren dostluklar kurdu ve bu dönemde Nietzsche, Darwin ve sosyalizmden etkilendi Yiddiş tiyatro çalışmalarında yer aldı ve bu çalışmalara destek verdi

1906'da annesinin üvey kardeşi Richard Löwy'nin Prag'daki avukatlık bürosunda çalışmaya başladı 1907 eylülüne kadar sulh hukuk ve ceza mahkemelerinde çalıştı

1907'de özel sigorta ortaklığı Assicurazioni Generali'ye girdi Daha sonra Prag Ticaret Akademisi'nde kurs alarak, yarı tüzel Prag İşçi Kaza Sigortası'nda memur olarak çalıştı Sonra aynı şirketin hukuk danışmanı oldu

Çocuksu yüzüyle Kafka kadınlara yakın olmaya çalıştı 1912'de daha sonra sık sık mektuplaşacağı Felice Bauer ile tanıştı 1920'lerin başında tanıştığı Milena Jesenska, 20 yıl sonra 1944'te Alman toplama kampında hayatını kaybedecekti

1923'te ailesinin etkisinden kaçmak ve yazmaya konsantre olmak için Berlin'e taşındı Orada da Dora Dymant adında bir sevgilisi oldu Dora, Milena'dan şanslıydı Nazi Almanya'sına direndi ve 1952'de Londra'da öldü

Kafka 1917'de verem olduğunu öğrendi 1919'da geçirdiği ağır gripten dolayı hastaneye kaldırıldı 1922'de emekli oldu, maddi durumu kötüydü ve sağlığı bozuluyordu Son altı haftasını sanatoryumda geçirdi 3 haziran 1924'te hayatını kaybetti

Bazı eserleri

'Dönüşüm', 'Dava', 'Şato', 'Kayıp', 'Bir Savaşın Tasviri', 'Taşrada Düğün Hazırlıkları', 'Şarkıcı Josefine ya da Fare Ulusu', 'Ceza Sömürgesi', 'Çin Seddi', 'Bir Akademiye Rapor'

Başka neler oldu:

1875: Carmen operasının yaratıcısı, Fransız besteci George Bizet yaşamını yitirdi
1899: Besteci Johann Strauss hayata veda etti
1912: İstanbul'un İshakpaşa semtinde çıkan yangında bin 111 ev, 118 dükkan, altı cami, üç hamam, beş okul kül oldu
1925: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı
1925: ABD'li tanınmış aktör Tony Curtis hayata merhaba dedi
1933: Sümerbank'ın kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi
1935: Almanya düzenlenen binicilik yarışmalarında Sami Polatkan birinci oldu
1957: Türkiye Güreş Milli Takımı serbest stilde dünya güreş şampiyonu oldu
1963: Şair Nazım Hikmet Ran, Moskova'da 61 yaşındayken yaşama veda etti
1964: Futbolun 'Ordinaryüs'ü Lefter Küçükandonyadis, Fenerbahçe-Beşiktaş arasındaki jübile maçıyla futbola veda etti
1964: Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve Genelkurmay başkanlarından, Kurucu Meclis Başkanı Orgeneral Kazım Orbay vefat etti
1965: Edward White uzayda ilk yürüyüşü gerçekleştirdi
1974: Ressam Fikret Mualla'nın Fransa'dan getirilen kemikleri, İstanbul Karacaahmet Mezarlığı'na gömüldü
1977: Bülent Ecevit "Türk halkı bu düzeni değiştirmeye karar vermiştir, ben duralarsam beni de aşarak amacına erişir" dedi
1983: İngiltere'de ABD Hava Kuvvetleri'ne ait üsleri protesto eden 752 kişi tutuklandı
1989: Pekin'de Tienanmen Meydanı'ndaki büyük gösteriye asker müdahale etti: 2 bin civarında öğrenci öldü
1992: Meclis Hayali İhracat Araştırma Komisyonu Başkanı, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ı ifade vermeye çağırdı Özal'ın başbakanlığı döneminde hayali ihracata imkan sağladığı ve soruşturmaları geciktirdiği öne sürülüyordu
1995: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Aydın Güven Gürkan, Kilis, Yalova ve Karabük'ün il yapılması kararnamesini imzaladı Sonra da uygulamanın haksızlık olduğunu söyleyerek bakanlıktan istifa etti
1996: Birleşmiş Milletler himayesinde düzenlenen Habitat-II İnsan Yerleşimleri Konferansı'nın resmi açılışı İstanbul'da yapıldı
2003: Gazeteci Ercan Arıklı, trafik kazasında vefat etti