Tarihde Bugün 4 Haziran

Tarihde Bugün 4 Haziran

Yunan filozof Sokrates MÖ 470 yılında hayata merhaba dedi

Yunan felsefesinin kurucularından Sokrates MÖ 470 yılında Attika'ya bağlı Alopeke'de doğdu, MÖ 399'da Atina'da hayata veda etti Heykelci Sofroniskos ile ebe Fenarete'nin oğlu Sokrates'in kimliği de başlıbaşına bir felsefi sorundur



Filozofların ve tarihçilerin üzerinde tartıştıkları Sokrates konusunda anlatılanlar da birbirini tutmaz Yani herkes, kendine göre bir tarihsel Sokrates ya da kuramsal Sokrates portresi çizmiştir

Sokrates, edebi verimin yüksek olduğu bir dönemde hiçbir şey yazmadığı gibi, profesyonel bilgi hocalarının ortaya çıktığı bir dönemde öğretmenliği resmi bir meslek olarak da seçmedi

Hayatı boyunca ancak üç kez Atina'dan ayrıldığı söylenir: Bir kez askeri yükümlülük gereği, bir kez Delfi'ye gidip biliciye danışmak ve orada üzerinde 'kendini tanı' sözünün yazılı olduğu Apollon tapınağını görmek için

Sokrates genellikle ahlak felsefesinin, yani değer öğretisinin kurucusu olarak bilinse de, ondan geriye kalan şey, bir öğretiden çok, kişilerin bilincine, özlerinin ne olduğunu göstermeye yönelik bir çabadır

Sokrates önceleri doğa bilimleriyle, özellikle de canlı varlıkların çoğalması ve kaybolup gitmesi olgusuyla ilgilendi Bu amaçla, matematiği ve doğa filozoflarının dünyayla ilgili öğretilerini incelemesi gerekti

Yüzeysel bilgiyi aşma ve şeylerin gerçek bilgisine ulaşma isteğiyle, bireylerin davranışlarında ve yaşamlarında temel aldıkları inançları sorgulamaya yöneldi

Sokrates, inançlarını ayrım gözetmeksizin yadsımak için toplumun bütün kesimlerine seslendi; bu tutumu da şiddetli tepkilerle karşılaşması ve trajik bir biçimde ölmesi sonucunu doğurdu

Sokrates, her türlü edinilmiş bilgiyi yadsıyan bir düşünceden yola çıkan yöntemiyle, yani diyalog sanatı ya da diyalektikle, insanlara, bilgiye sahip olduklarını sandıklarını, oysa sahip olmadıklarını kanıtlıyordu

Ardından, bir karara varmak gerektiğinde ve çaresiz kalan muhatapları ondan sorunla ilgili düşüncesini sorduklarında, filozofça geri çekiliyor, bu da genellikle muhataplarının öfkelenmesine yol açıyordu

Sokrates'in dünyadaki son günü Platon tarafından Fedon'da anlatılır: "Bir gün ki Sokrates, Tebesli dostları Kebes ve Simnias ile ruhun ölümsüzlüğü üzerine konuşarak geçirdi

"Baldıranı içtikten ve ölmek üzere yattıktan sonra son sözleri şunlardı: Krito, Aeskulapius'a bir horoz borçluyuz; bu yüzden onu öde, sakın unutma"

Zehir yüreğine ulaştığında sarsıldı ve öldü "Ve Krito bunu görerek ağzını ve gözlerini kapadı Bu, Ekhekrates, dostumuzun sonuydu Öyle bir insan ki, tüm çağının bizim bildiğimiz en iyisi ve dahası, en bilgesi ve en doğrusuydu"

Başka neler oldu:

980: "Davranışların en iyisi iyi niyetten doğandır Niyetin en iyisi ise bilimden ortaya çıkandır" diyen bilim adamı İbn-i Sina doğdu
1878: Kıbrıs, Osmanlı Devleti'nden ayrılarak İngiliz egemenliğine girdi
1876: Sultan Abdülaziz, Feriye Köşkü'nde odasında ölü bulundu
1898: Pehlivan Koca Yusuf, ABD dönüşünde, 'La Burgogne' adlı geminin Atlas Okyanusu'nda batması sonucu yaşamını yitirdi
1930: Türk Tarihi Tetkik Heyeti ilk toplantısını yaptı Ekip, 16 kişiden oluşuyordu Heyet başkanlığına Tevfik Bey (Bıyıklıoğlu) seçildi
1932: Türkiye'deki yabancıların kamu işlerinde çalışması yasaklandı
1933: Şair Ahmed Haşim, İstanbul'da 46 yaşında hayata veda etti
1944: II Dünya Savaşı sırasında Alman harp gemileri ticaret gemisi biçimine sokularak Boğazlar'dan geçiyordu İngiltere bu durumu Türkiye nezdinde protesto etti
1961: ABD Başkanı John F Kennedy ile Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Nikita Kruşçev, Viyana'da bir araya geldi
1970: Manisa'da aşırı sağcılar mini etekli kızlarla uzun saçlı ve favorili erkeklere saldırdı
1972: California Üniversitesi profesörlerinden siyah eylemci Angela Yvonne Davis, gizli örgüt kurmak, cinayet ve adam kaçırma suçlarından beraat etti Jürinin bütün üyeleri beyazdı
1973: Yavuz Zırhlısı, Gölcük'te yapılan törenle donanmadan çıkarıldı
1974: Uluslararası Hukukçular Komitesi, Uganda'da İdi Amin'in iktidarı ele geçirmesinden bu yana 250 bin kişinin öldürüldüğünü açıkladı
1979: 105 kişinin hayatını kaybettiği Kahramanmaraş olaylarının sanığı 885 kişinin davası başladı
1986: İzmir 9 Eylül Üniversitesi'nde bir kız öğrenci Ramazan günü okula askılı elbiseyle geldiği için polis tarafından dövüldü
1989: İran'ın dini lideri Ayetullah Humeyni vefat etti
1994: İslam toplumunda kadınların baskı altında olduğunu söyleyen Bangladeşli yazar Teslime Nesrin, radikal dinciler tarafından ölümle tehdit edildi
1994: İki heykeli, Türk örf ve adetlerine uygun olmadığı gerekçesiyle kaldırtan Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek, "böyle sanatın içine tükürürüm" dedi
2001: Gaffar Okkan suikastıyla ilgili olarak, terör örgütü Hizbullah mensubu biri kadın 10 kişi yakalandı