Herşeyi İle Edirne

Edirne Mezarlıkları



Edirnenin eski mezarlıkları XXyüzyılın başlarında bir çok şehirde olduğu gibi parsellenerek satılmış ve yerlerinde yeni yapılar yükselmiştir Bu nedenle de Edirnedeki tarihi bir çok mezar taşı da yok olmuştur Edirnede mezarlar Türk sanat ve tarihini en güzel biçimi ile anlatan örneklerdendir

Edirne mezarlıklarının belli başlıları; İstanbul Yolu Mezarlığı, Uzun Kaldırım Mezarlığı, Tatarlar Mezarlığı (Zindan Mezarlığı), Buçuktepe Mezarlığı, Bademlik Mezarlığı, Tepe Mezarlığı, Seyit Celali Mezarlığı, Acıçeşme Mezarlığıdır Bunların dışında cami ve derg3ahların avlularında da önemli her biri ayrı birer tarihi belge niteliğinde olan mezar taşları bulunmaktadır Bu tür mezarlıkların başında Sezai Dergâhı Mezarlığı, Saruca Paşa Camisi Haziresi, Gazi Mihal Camisi Mezarlığı, Kasımpaşa Camisi Haziresindeki Mezarlık gelmektedir

Bu mezarlıkların en önemlileri de İstanbul Yolu Mezarlığı, Uzun Kaldırım Mezarlığı, Saruca Paşa Mezarlığı, Gazi Mihal Mezarlığı, Sezai Dergâhı Mezarlığı ve Kasımpaşa Mezarlığıdır Çeşitli nedenlerle büyük bir kısmı ortadan kalkan Edirne mezarlıklarına ait tarihi değerdeki mezar taşlarından bazıları Edirne Müzesinin avlusunda bulunmaktadır Bunların başında da Yeniçeri mezar taşları gelmektedir

Bu mezarlıklardaki mezar taşları tarihi şahsiyetler yönünden ve mezar taşlarının sanat tarihi yönünden iki ayrı gurupta toplanmaktadır

İstanbul Yolu Mezarlığı Edirnenin en büyük mezarlığı idi Edirneyi İstanbula bağlayan yolun her iki yanında geniş bir alanı kaplıyordu Ne yazık ki bugün bu mezarlığın büyük bir kısmı yapılanma nedeni ile yok olmuştur Buradaki mezarlar XVI-XIXyüzyıl arasındaki tarihi kişilerine aitti Bunların başında Ispartalı Kınalızâde Ali Efendinin mezarı (1572), Pertev Paşanın mezarı (1837), İbrail Muhafızı Yeğen Mahmut Paşanın mezarı (1796), Selanik Valisi Selim paşanın mezarı (1790), Muhzirzâde Muhammed Zihni Efendinin mezarıdır İstanbul Yolu Mezarlığında bulunan ve bugün Edirne Müzesinde bulunan Yeniçeri mezar taşlarının benzerlerine İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesindeki birkaç örnekten başka yerde rastlanmamaktadır Yeniçeri 18bölüğün çorbacısı Süleyman Ağanın mezarı (1755), Gazi Mihal Beyin oğlu Hızır Beyin mezarı, Mahmut Beyin oğlu Mehmet Beyin mezarı (1608), Edirne Kadısı Kalyonizâde Mehmet Emin Efendinin oğlu Seyit Ahmet Dai Efendinin mezarı bunların başında gelmektedir



Edirne Kaleiçinde Saruca Paşa Mezarlığında Ahmet Zihni Efendinin, Budin Valisi İsmail Paşanın mezarı; Sezai Dergâhı Mezarlığında Kadri Paşanın mezarı bulunmaktadır Edirne Uzun Kaldırım Mezarlığında da eski ve tarihi mezarlar bulunmaktadır Viyana bozgunundan sonra Belgratta idam edilen Merzifonlu Kara Mustafa paşanın kesik başı Saruca Paşa Camisi haziresinde gömülüdür Budin kalesini savunan ancak bazı kişilerin hışmına uğrayan Melek İbrahim Paşa da 1685-1686 yılında idam edilmiş ve kesik başı Kara Mustafa Paşanın yanına gömülmüştür Sadrazam Sürmeli Ali Paşanın 1694-1695 yılları arasında idam edilmesinden sonra Kasımpaşa Camisi haziresine gömülmüştür Daha sonra bu mezar taşı Edirne Müzesine götürülmüştür Üç Şerefeli Caminin haziresinde de pek çok tarihi kişinin mezarı bulunmaktadır Bunların başında Cizyedar Abdullah Paşa (1693-1694), Osman Paşa (1698-1699), Bozoklu Mustafa Paşa (1783-1784) ve Atıf Paşanın (1783-1784) mezarları bulunmaktadır

Enezde Has Yunus Paşanın türbesinin çevresinde de Osmanlı dönemine ait mezar taşlarının bulunduğu bir mezarlık vardır Enez çalışmaları sırasında İstanbul Üniversitesi bu mezarlığı düzenlemiştir