Kocaeli-İzmit

Kocaeli Hamamları

Süleyman Paşa Hamamı (Merkez)



Kocaeli Yukarıpazar Mahallesinde bulunan Süleyman Paşa Hamamı Sultan Orhan Gazi döneminde, XIVyüzyılda yapılmıştır XIVyüzyılda İzmitte yapılmış olan eserlerin en güzel örneklerinden biridir Çifte Hamam plan düzenindeki bu hamamın bir bölümü genişletilen yoldan ötürü kamulaştırılmış, kalan kısmında da Yukarıpazar İtfaiye grubu tarafından kullanılmıştır

Klinghardın rölövelerinden bu hamamla ilgili bazı bilgiler edinilmiştir Buna göre; hamamın soğukluk kısmı 950x950 m ölçüsünde olup, üzeri çatı ile örtülmüştür Soğukluktan yuvarlak bir kemerle 385x360 m ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlı ılıklığa geçilmektedir Bu bölümün üzeri iki kubbe ile örtülüdür Sıcaklık 385x385 m ölçüsünde kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür

Hamamın kanalizasyon sistemi son derece ileri düzeyde yapılmış olup, bu sitemle de pis suları denize kadar ulaştırılmıştır

Mehmet Bey Hamamı (Orta Hamam) (Merkez)

Kocaeli il merkezinde, Fethiye Caddesi üzerinde, çarşı içerisindeki bu hamam Fevziye Camisini yaptıran Mehmet Bey XVIyüzyılda yaptırmıştır Hamamın yapım tarihini belirten kitabesi günümüze gelememiştir Mimar Sinanın eserlerinin listesini veren Tezkeretül Ebniyede Mehmet Bey Camisinin Mimar Sinan eseri belirtilmiş ise de hamamın Mimar Sinan tarafından yapıldığını gösteren herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır

Mehmet Bey Hamamı Pertev Paşa Hamamının bir benzeridir Ancak, Pertev Paşa Hamamında olduğu gibi çifte hamam plan düzeninde olmayıp tek hamamlar grubundandır

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Soğukluk kısmı moloz taş ve kagir karışımı olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür Ilıklık kısmı dikdörtgen planlı ve üç bölümlü olup, üzeri kubbe ile örtülmüştür Kubbeli sıcaklığın içerisine altı köşeli bir göbek taşı yerleştirilmiştir Bunun yanı sıra sıcaklığın köşelerinde halvet hücreleri de yerleştirilmiştir Yıkanma hücrelerinin doğusunda bulunan iki hücre diğerlerine göre çok daha büyüktür

Yalı Hamamı (Merkez)

Kocaeli Kemal Paşa Mahallesinde Yalı hamamı Sokağında bulunan bu hamam, deniz kıyısına yakınlığından ötürü Yalı Hamamı ismi ile tanınmıştır Kitabesi bulunmamaktadır Yapı üslubundan XIXyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Moloz taştan yapılmış olan hamamın soğukluk kısmının üzeri ortada tam, iki yanda da onu destekleyen yarım kubbelerden meydana gelmiştir Ilıklık ve sıcaklık kareye yakın planlı olup, ılıklığın üzeri beşik tonoz, sıcaklığınki ise iki küçük kubbe ile örtülüdür

Yakın tarihlerde yapılan onarım ve eklerle özelliğini büyük ölçüde yitirmiştir

Yeni Hamam (Merkez)

Kocaeli İstanbul Caddesinde bulunan bu hamamın kitabesi bulunmamaktadır yapı üslubundan XVIIIyüzyılın sonlarında yapıldığı sanılmaktadır

Plan düzeni olarak İstanbul Cağaloğlu Hamamı ile çok yakın benzerlikleri bulunmaktadır Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamam, kesme ve moloz taştan yapılmıştır Önündeki camekan kısmı yıkılmıştır Soğukluk bölümü oldukça yüksek çifte bir kubbe ile örtülüdür Sıcaklık dikdörtgen planlı olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülüdür Bu bölümün dört köşesine birer özel yıkanma yeri, aralarına da açık yıkanma yerleri yapılmıştır

Çoban Mustafa Paşa Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesi Gölcükönü Meydanı, Bağdat Caddesi ile Küçük Yazı Sokağı, Çömlekçi Bayırı ve Odunkapısı sokakları arasında bulunan Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin bir bölümünü oluşturan bu hamam, Çoban Mustafa Paşa tarafından 1524 yılında yaptırılmıştır
Halk arasında Çarşı Hamamı ve Çifte Hamamlar olarak da adlandırılmaktadır

Hamam simetrik düzende çifte hamam plan tipinde olup, düzgün kalker taşından yapılmıştır Alt pencerelerinin kemer ayaklarına kadar üçer sıra tuğla ve bir hatıl ile dış cepheye hareketli bir görünüm verilmiştir Pencere kemerleri de tuğlalarla örülmüştür Hamamın girişine ayrı bir özen gösterilmiş, kapı açıklıkları mermerden yassı kemerlerle örülmüş, üzerine de kalker taşından sivri kemerler yerleştirilmiştir

Hamamın soğukluk kısmı dikdörtgen planlı olup, üzerini 12 m yüksekliğinde bir kubbe örtmüştür Bu kubbe üzerinde aydınlık feneri bulunmaktadır Soğukluğun çevresinde 130 m genişliğinde sedirler ve nişler sıralanmıştır Ortasında da sekiz köşeli bir havuz bulunmaktadır Ilıklığın sağ tarafında iki hela, karşısında ise yıkanma hücreleri bulunmaktadır Sıcaklık bölümü oldukça geniş olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür Ortada göbek taşı, köşelerde de halvet hücreleri bulunmaktadır

Çoban Mustafa Paşa Hamamının kadınlar ve erkekler kısmı birbirlerinin eşidir Her iki yapıda da simetriye önem verilmiş ve birindeki en ince detay diğerinde de tekrarlanmıştır Hamam çeşitli zamanlarda onarım görmüş olup, günümüzde halen kullanılmaktadır

Menzilhane Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde, Menzilhane Mahallesinde, Sultan Orhan Camisi'nin yanında bulunan hamamın yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir Cami ile hamamın yapı üslubu ve kullanılan malzemenin birbirine çok yakın benzerliklerinin oluşundan ötürü her ikisinin de aynı zamanda yapıldığı sanılmaktadır Bunun yanı sıra Matrakçı Nasuhun Gebze ile ilgili minyatüründe de Orhan Gazi Camisinin yanı başında bir hamam görülmektedir

Menzilhane Hamamı küçük bir yapı olmasına karşılık ilginç bir plan düzenine sahiptir Ancak 1970li yıllardan sonra hamamı işletenler kendi görüşlerine göre bir takım ekler yapmışlar ve bu da hamamın orijinalliğinden uzaklaşmasına neden olmuştur

Hamamın batı yönündeki dışa hafif çıkıntılı girişi üzerinde bir kitabe yeri varsa da rumi ve kıvrık dallardan oluşmuş bordür içerisindeki kitabe günümüze gelememiştir Hamamın girişi ahşap ve düz tavanlıdır Üç cephesine de oldukça yüksek ikişer pencere açılmıştırSoğukluk kısmı küçük bir kubbe ile örtülmüş Buradan dikdörtgen planlı sivri kemerlerle bölümlere ayrılmış sıcaklığa geçilmektedir Sıcaklık kare planlı olup, üzerini pandantiflerin taşıdığı bir kubbe örtmüştür Halvetin yanında tonozlu küçük yıkanma hücresi bulunmaktadır Hamamın kuzeyine üzeri tonozlu bir sarnıç ve bir de külhan eklenmiştir

Çarşı Hamamı (Gebze)

Kocaeli Gebze ilçesinde, Cumhuriyet Caddesi ile Hamam Sokağı arasında bulunan bu hamamın kitabesi günümüze ulaşamadığından yapım tarihi ile banisi bilinmemektedir Kapı üzerindeki kitabelik yeri boş bırakılmıştır Büyük olasılıkla bu hamam Çoban Mustafa Paşa Külliyesinin yapımından önce (1523-1534), külliyenin yapımında çalışan işçilerin yıkanması için yapılmıştır

Hamam kesme ve kaba taştan yapılmıştır Hamamın giriş kapısı yuvarlak kemerli olup, dikdörtgen silmeli bir çerçeve içerisine alınmış ve böylece görkemli bir görünüm elde edilmiştir Kare planlı soğukluğun üzeri trompların taşıdığı merkezi bir kubbe ile örtülmüştür Buradan geçilen sıcaklık bölümü yine kare planlı olup, merkezi kubbe ile örtülüdür Hamam değişik zamanlarda onarılmış olmasına rağmen orijinalliğini korumuştur