Tüm Ayrintilariyla Denizli

DERİCİLİK

Denizli yöresinde dericilik sanatı da dokumacılık kadar eskidir Bu uğraş Türkmen Boyları'nın, Denizli yöresine yerleşmelerinden sonra daha da değer kazanmıştır 1071'de Türklerin Honaz kalesini ele geçirmeleri ile burada ilk yöresel Türk dericilik faaliyetinin temeli atılmıştı Her ne kadar Denizli dericiliğinin kuruluşu Ahi Evran ile başlatılmakta ise de, Ahi Evran Denizli'ye geldiğinde yörede gelişmiş bir deri sanatı bulunmaktaydı Ahi Evran'a bağlı şeyhlerden Ahi Kaysar, orta çağda dericiliği Acıpayam'a bağlı Yeşilyuva'da tesis etmişti TToker, debbahlığın piri olarak bilinen Ahi Evran'ın kendi adıyla kurduğu teşkilatın 32 iş koluna ayrıldığını yazar

Dericilik genellikle bol akarsu olan yerlerde yapılırdı Bunlar arasında il merkezi, Honaz, Yeşilyuva ve Buldan ilçesine bağlı Narlıdere köyü, tabakçılık ve çizme yapımında gelişmişti Osmanlı döneminde de önemini koruyan bu sanat, ayakkabıcılık, çizme, cilt, silah aksesuarı ve saraçlık olarak gelişmişti Hayvan koşumları ve eğerleri, deri ve köseleden üretilmekteydi Elvan deri olarak nitelendirilen deri örnekleri arasında siyah, kırmızı ve sarı renkler ünlüydü Yakın bir zamana kadar bu renk derilerden kadınlara, genç kız ve gelinlere Hitit tipinde burnu kalkık, pullu ve işlemeli zarif terlikler yapılırdı

Yeşilyuva geçmişte olduğu gibi günümüzde de önemli bir dericilik merkezidir XlX Yüzyılda kasabanın alt eteklerine değin akan ve kentin ortasından geçen Cilhan ve Macar dereleri boyunca, yüzlerce tabakhane kurulmuştur Bu tabakhanelerde işlenmiş olan, kösele, sahtiyan ve meşin gibi deri ürünler Konya, Antalya, Girit, Rodos, Muğla ve İzmir'e gönderilmekteydi

Günümüzde de yöre insanı geçimini çoğunlukla ayakkabıcılıktan sağlar ve hemen her evin küçük bir ayakkabı imalathanesi bulunur Daha önceleri elle dikilen ayakkabılar günümüzde teknolojik gelişmeyle birlikte yerini makinelere bırakmıştır Geçmişte bir ayakkabının her aşamasını kendileri yapan ustalar bugün sadece belirli bir parçasını yapmaktadırlar Böylece ayakkabıların belirli bölümleri üzerinde ustalaşma olmaktadır Bu durum daha seri ve istenilen niteliğe yol açmıştır Bu aşamalar saya kesimi, saya traşçılığı ve saya dikimidir Yeşilyuva, günümüzde Türkiye'nin kösele ihtiyacının % 80'nini karşılamaktadır Ayakkabıcılık, ayakkabı kesme, taban yapıştırması, freze, fora, boyama ayrı ayrı işler haline gelmiştir Bu mesleğe bağlı olarak semercilik, saraçlık meslekleri de yaygındır

TESTİ ve BARDAK YAPIMCILIĞI
Testi, toprak bardak, küp, saksı Serinhisar ilçesinde çok eski yıllardan beri devam eden bir sanat dalıdır

Yörenin kırmızı toprağı, bardak yapımcılığına uygun olduğu için, bu sanat dalı ilçede gelişme göstermiştir Testi ve bardak yapımcılığı çok uzun ve zahmetli bir iş olduğundan, yeni yetişenler bu mesleğe ilgi göstermemektedir

URGANCILIK

Serinhisar ilçesinde urgancılık ata mesleklerinden biri olup, varlığını günümüzde de sürdürmektedir
Bu işi genellikle kadınlar yapmaktadır
Erkeklerde üretilen urganların pazarlama işiyle uğraşmaktadırlar

BAKIRCILIK

Bakır işlemeciliği geleneksel el sanatlarımızdan olup, Denizli merkezindeki Kaleiçinde yüzyıllardan beri varlığını sürdürmektedir Burada birçok sofra takımı, çanaklar, iliştirler, kaşık, kepçe, kevgir, sini, leğen, yemek tencereleri, kazanlar, ibrik vb mutfak eşyaları imal edilmektedir

Günümüzde bu sanatı sürdürenlerin sayısı oldukça azdır Bakırdan yapılan mutfak malzemelerinin yerine çelik, alüminyum, porselen, çinko ve plastik gibi maddelerden yapılan daha ucuz ve kullanışlı kap kacaklar almıştır
Günümüzde bu sanatı devam ettiren ustalar çoğunluğu turist olan bakırdan yapılan süs eşyacılığına yönelmişlerdir

TARAKÇILIK

Yatağam Kasabasında camız ve koç boynuzlarından kadın tarağı yapılmaktadır Günümüzde plastiğin revaşta olması ve boynuz bulunamaması nedeni ile meslek yok olmaktadır boynuz körüklü ocakta ısıtılarak işlenmektedir boynuzdan yapılan tarağın tırnaklarının insan saçındaki elektiriklenmeyi aldığı bilinmektedir

SEMERCİLİK - SARAÇLIK

Son yıllarda Tarımda makinalaşmanın Artmasına bağlı olarak
yük ve iş hayvanı kullanılmamaya başlanmıştır dolayısıyla eskiden bunlara bağlı olarak çok yaygın olan semer yapımcılığı ve saraçlıkta oldukça azalmıştır Özellikle gezici ustalar tarafından içra edilen bu sanat kurulan eski pazarlar ve merkezi dükkanlarda icra edilmekteydi Yeşilyuva Çivril ve Çal ilçelerinde semercilik yaygın bir sanat iken üretilen derilerden yapılan koşum takımları süsler ve günlük kullanım eşyaları yok olmak üzeredir

TEL KIRMA ve GÜMÜŞ İŞİ

Tavas Yöremizde yaygın olarak işlenmektedir Ham maddesi tel aolan bu sanat kadınlar tarafından gerpetle tül yada tülbenteişlenir Oldukça ince ve pahalı olan bu işlemin mihraplı, elmas ,makaslı ,sepeleme, muskalı, yıldızlı, yapraklı, tıtıl sarmalı gibi motif türleri vardır gelinlerin çeyizlerinde bulunan bürgü yada örtülerde muhakkak bir tel kırma işi bulunmaktadır İlimizde sadece Tavas yöresinde yapılan tel kırmaya rağbet çok olmaktadır
Çivril ilçesinin Beyköyü küçük ev atölyelerinde gümüşcülük yapılmaktadır takı ve süs eşyası olarak yüzük, küpe, kolye vb gibi bir çok ürün imal edili

İĞNE İŞLERİ
Bütün yörelerimizde hanımlar tarafında yapılmasına rağmen Tavas yöresinde bir el sanatı ve sektör haline gelmiştir özellikle çeyizlik üerünlerde tığ ve iğne oyasının çokluğu göze çarpar Motiflerde çok şeşitli figürler kullanılır

AĞAÇ İŞLERİ

Ağaç işleri ilimizin ormanlık yörelerinde daha yaygın olarak yapılmaktadır Tarım ve hayvancılığa bağlı olarak günlük kullanıma yönelik ağaç ürünler yapılmaktadır