Şeker Hastaları İçin Genel Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

Doktorum artık hap yerine insülin kullanmam gerektiğini söylüyor Karbonhidrat alımını kısıtlarsam, insülin kullanmama gerek kalmayabilir mi ?
Hayır

Eğer fazla kilonuz varsa ve ihtiyacınızdan daha fazla yiyorsanız, sıkı bir diyet yapmak ve kilo vermek suretiyle insülin ihtiyacınızı bir ölçüde ortadan kaldırabilirsiniz

Eğer zaten ihtiyacınız olduğu kadar yiyorsanız, bu miktarın altına düşmek kilo kaybetmenize ve kendinizi güçsüz hissetmenize neden olur

Dolayısıyla, eğer fazla yiyorsanız yiyeceklerinizi kısıtlayın ve kan şekerinizi bu şekilde kontrol altına almayı deneyin

Ancak diyetinize tam olarak uyuyorsanız, boşuna aç kalmayın

İnsüline geçme önerisini kabul edin ve her şeyin ne kadar farklı olacağını görün

Eğer diyabeti olan yakın bir akrabam (anne, baba ya da kardeş) varsa, benim de gelecekte hasta olma ihtimalim ne kadardır ?
Henüz tam olarak anlaşılamamış nedenlerden dolayı, şeker hastalığına yakalanma riskiniz, diyabetik yakınınızın anneniz ya da babanız olmasına göre değişir

Aşağıdaki tablo, aile hikayesi dikkate alınarak size diyabet olma riskinizin ne kadar olduğunu göstermektedir:

Diyabetik nefropati denilen şeker hastalarında görülen böbrek hasarı hakkında bilgilendirir misiniz ?
Böbreklerimizin içinde milyonlarca adet ufacık kan damarları (kılcal damarlar) bulunmakta olup, bu damarlar atık maddeleri, kanınızdan süzerek, idrarınız ile atmanızı sağlar

Şeker hastalığı, sıklıkla da daha sizin herhangi bir şikayetiniz ortada yokken, bu ince ve narin sistemi hasara uğratabilir

Tip I diyabeti olan her 10 hastadan 3′ünde eninde sonunda nefropati denilen bu böbrek hastalığı gelişirken, bu rakam Tip II diyabetlilerde her 10 kişiden birdir

Bu farklılığın kısmen nedeni, Tip I diyabeti olan kişilerin tipik olarak hastalığa daha erken yaşta yakalanmalarıdır

Şeker hastalığı kişide ne kadar uzun süredir varsa, böbreğinizin hasara uğrama riski de o denli fazladır

Erken dönemlerde, böbrek tutulumu çok az şikayete yol açar

Genellikle hasar ileri bir safhaya ulaşınca, şu şikayetler ortaya çıkar:
• Ayak bileklerinde, eller veya ayaklarda şişmeler

• Yüksek tansiyon
• Nefes darlığı
• Bulantı ve kusma
• Yorgunluk hissi
• Kuru ve kaşıntılı cilt
• İştahsızlık
• Konsantrasyon bozukluğu
Böbrek hasarı yavaş yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek böbrek yetmezliği safhasına kadar ulaşır

Olay bu safhaya varmadan yapılacak en önemli yaklaşımlar:
1- Şeker düzeyini normale yakın seviyelerde tutmak (HbAlc < 5,5 )
2- Hipertansiyonu kontrol altına almak
3- Albüminüri varsa, sıkı tuz diyeti uygulamak
4- Eğer üre değeri normalin üstünde ise, protein kısıtlaması yapmak

Son evre böbrek hastalığı olarak da bilinen ciddi hasarın tedavisi, diyaliz (peritor veya hemodiyaliz ) ve böbrek naklidir (çoğu kez kadavradan)
İnsülin kullanan insanların, ara öğün almaları şart mıdır ?
Bazen evet

Pankreasınız normal şekilde çalışırken, yemek yediğinizde insülin salgılamaya başlar; sindirim tamamlandıktan sonra salgılamayı keser

Enjekte edilen insülin, belli zamanlarda en yüksek düzeyine ulaştığından, o zamanlarda bir miktar karbonhidrat almanız gerekir

Aksi halde kan şekeriniz düşer

Bu durumda aldığınız karbonhidratın liftenzengin olması halinde emiliminin daha uzun süreceğini belirtmemiz lazım

Ara öğün almak size zor geliyorsa, kısa etkili bir insülin yerine orta etkili insülin kullanarak bu gereksinimi azaltabilirsiniz

Ancak özellikle aktif olan insanların, uzun etkili insülin kullanırken bile, ara öğün alması gerekebilir

İnsülin kullanan insanların, ara öğün almaları şart mıdır ?
Bazen evet

Pankreasınız normal şekilde çalışırken, yemek yediğinizde insülin salgılamaya başlar; sindirim tamamlandıktan sonra salgılamayı keser

Enjekte edilen insülin, belli zamanlarda en yüksek düzeyine ulaştığından, o zamanlarda bir miktar karbonhidrat almanız gerekir

Aksi halde kan şekeriniz düşer

Bu durumda aldığınız karbonhidratın liften zengin olması halinde emiliminin daha uzun süreceğini belirtmemiz lazım

Ara öğün almak size zor geliyorsa, kısa etkili bir insülin yerine orta etkili insülin kullanarak bu gereksinimi azaltabilirsiniz

Ancak özellikle aktif olan insanların, uzun etkili insülin kullanırken bile, ara öğün alması gerekebilir

Şeker hastası olan 18 yaşındaki kızını kilo vermeye çalışıyor, Düşük karbonhidratlı bir diyete çok sıkı şekilde uymasına rağmen niye kilo veremediğini öğrenebilir miyim ?
Sadece karbonhidrat alımının kısıtlaması kilo vermesini sağlamayabilir

Kilo vermesi için, toplam kilo alımını kısıtlama gerekir ki, bu da öncelikle yağ olmak üzere protein tüketimini de azaltması anlamına gelir

Kızınız kızartmalar, şekerli gıdalar ve peynirden kaçınmalı; normal süt yerine yağsız sütü tercih etmeli; tereyağı ve margarin tüketimini kısıtlamalıdır

Liften zengin karbonhidratlar içeren bir diyet kan şekerinde daha az oynamalara yol açacağından, kızınız tarafından daha rahatlıkla uygulanabilir

Adet dönemlerinde kan şekeri değerlerimin çok değiştiğini gözlemliyorum

Bu durumda, kan şekerimi dengede tutmam zorlaşıyor

Şeker hastalığı ile ilgili pek çok kitap okudum, ancak bu konuda bir bilgi bulamadım

Kan şekeri düzeylerinin adet dönemlerinde dalgalanmalar göstermesi çok normaldir

Çoğu kadın adet süresince kan şekerlerinin yüksek olduğunu, kanamadan sonra ise normale döndüğünü söyler

Bazı hastaların insülin dozlarım birkaç ünite arttırması gerekebilir

Her kadm kendi durumunu değerlendirmeli ve eğer varsa fazladan insülin ihtiyacını belirlemelidir

Bu ayarlamaları ne şekilde yapabileceğinizi öğrenmek üzere başvuracağınız kişi, doktorunuz olmalıdır

Eğer diyabetim var ise, çocuğumda da çıkma ihtimali ne kadardır ?
Tip I ya da Tip II diyabeti olan bir çocuk sahibi olma ihtimaliniz konusunda, size bir genetik danışman yardımcı olabilir

Amerikan Diyabet Birliğine göre Tip I diyabeti olan 25 yaş ya da daha üstü bir annenin çocuğunun şeker hastası olma riski annesi ve babası diyabetik olmayan bir çocuğunkine eşdeğer olup, %1 dir

Bu riski, annenin yaşı çocuk doğduğunda 2 5′in altında ise %4′dür

Eğer babasında Tip I diyabet var ise, risk %6 ya çıkar

Eğer ebeveynlerin her ikisi de 11 yaşlarından evvel Tip I diyabet olmuşlar ise bu risk iki katına çıkmaktadır

Diğer taraftan Tip II diyabet ailesel olarak giden bir rahatsızlıktır

Yemek ve egzersize bağlı yaşam tarzı değişiklikleri çocuğunuzun erişkin yaşta Tip II diyabeti olup olmayacağını belirlemede genetik faktörlere göre daha önemlidir

Bu önce çelişki gibi gözüküyorsa da, özellikle Tip II diyabetiklerde kilo fazlalığı çok önemlidir

Eğer kişi genetik olarak potansiyel Tip II Diyabet adayı iken ideal kiloda ya da zayıf ise bu kişinin diyabete yakalanma riski çok azalacaktır

Yani burada genetik yatkınlıktan daha baskın olan, fazla kilolu olmaktır

11-04-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Şeker Hastaları İçin Genel Bilgiler Doktorum artık hap yerine insülin kullanmam gerektiğini söylüyor Karbonhidrat alımını kısıtlarsam, insülin kullanmama gerek kalmayabilir mi ? Hayır Eğer fazla kilonuz varsa ve ihtiyacınızdan daha fazla yiyorsanız, sıkı bir diyet yapmak ve kilo vermek suretiyle insülin ihtiyacınızı bir ölçüde ortadan kaldırabilirsiniz Eğer zaten ihtiyacınız olduğu kadar yiyorsanız, bu miktarın altına düşmek kilo kaybetmenize ve kendinizi güçsüz hissetmenize neden olur Dolayısıyla, eğer fazla yiyorsanız yiyeceklerinizi kısıtlayın ve kan şekerinizi bu şekilde kontrol altına almayı deneyin Ancak diyetinize tam olarak uyuyorsanız, boşuna aç kalmayın İnsüline geçme önerisini kabul edin ve her şeyin ne kadar farklı olacağını görün Eğer diyabeti olan yakın bir akrabam (anne, baba ya da kardeş) varsa, benim de gelecekte hasta olma ihtimalim ne kadardır ? Henüz tam olarak anlaşılamamış nedenlerden dolayı, şeker hastalığına yakalanma riskiniz, diyabetik yakınınızın anneniz ya da babanız olmasına göre değişir Aşağıdaki tablo, aile hikayesi dikkate alınarak size diyabet olma riskinizin ne kadar olduğunu göstermektedir: Diyabetik nefropati denilen şeker hastalarında görülen böbrek hasarı hakkında bilgilendirir misiniz ? Böbreklerimizin içinde milyonlarca adet ufacık kan damarları (kılcal damarlar) bulunmakta olup, bu damarlar atık maddeleri, kanınızdan süzerek, idrarınız ile atmanızı sağlar Şeker hastalığı, sıklıkla da daha sizin herhangi bir şikayetiniz ortada yokken, bu ince ve narin sistemi hasara uğratabilir Tip I diyabeti olan her 10 hastadan 3′ünde eninde sonunda nefropati denilen bu böbrek hastalığı gelişirken, bu rakam Tip II diyabetlilerde her 10 kişiden birdir Bu farklılığın kısmen nedeni, Tip I diyabeti olan kişilerin tipik olarak hastalığa daha erken yaşta yakalanmalarıdır Şeker hastalığı kişide ne kadar uzun süredir varsa, böbreğinizin hasara uğrama riski de o denli fazladır Erken dönemlerde, böbrek tutulumu çok az şikayete yol açar Genellikle hasar ileri bir safhaya ulaşınca, şu şikayetler ortaya çıkar: • Ayak bileklerinde, eller veya ayaklarda şişmeler • Yüksek tansiyon • Nefes darlığı • Bulantı ve kusma • Yorgunluk hissi • Kuru ve kaşıntılı cilt • İştahsızlık • Konsantrasyon bozukluğu Böbrek hasarı yavaş yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek böbrek yetmezliği safhasına kadar ulaşır Olay bu safhaya varmadan yapılacak en önemli yaklaşımlar: 1- Şeker düzeyini normale yakın seviyelerde tutmak (HbAlc < 5,5 ) 2- Hipertansiyonu kontrol altına almak 3- Albüminüri varsa, sıkı tuz diyeti uygulamak 4- Eğer üre değeri normalin üstünde ise, protein kısıtlaması yapmak Son evre böbrek hastalığı olarak da bilinen ciddi hasarın tedavisi, diyaliz (peritor veya hemodiyaliz ) ve böbrek naklidir (çoğu kez kadavradan) İnsülin kullanan insanların, ara öğün almaları şart mıdır ? Bazen evet Pankreasınız normal şekilde çalışırken, yemek yediğinizde insülin salgılamaya başlar; sindirim tamamlandıktan sonra salgılamayı keser Enjekte edilen insülin, belli zamanlarda en yüksek düzeyine ulaştığından, o zamanlarda bir miktar karbonhidrat almanız gerekir Aksi halde kan şekeriniz düşer Bu durumda aldığınız karbonhidratın liftenzengin olması halinde emiliminin daha uzun süreceğini belirtmemiz lazım Ara öğün almak size zor geliyorsa, kısa etkili bir insülin yerine orta etkili insülin kullanarak bu gereksinimi azaltabilirsiniz Ancak özellikle aktif olan insanların, uzun etkili insülin kullanırken bile, ara öğün alması gerekebilir İnsülin kullanan insanların, ara öğün almaları şart mıdır ? Bazen evet Pankreasınız normal şekilde çalışırken, yemek yediğinizde insülin salgılamaya başlar; sindirim tamamlandıktan sonra salgılamayı keser Enjekte edilen insülin, belli zamanlarda en yüksek düzeyine ulaştığından, o zamanlarda bir miktar karbonhidrat almanız gerekir Aksi halde kan şekeriniz düşer Bu durumda aldığınız karbonhidratın liften zengin olması halinde emiliminin daha uzun süreceğini belirtmemiz lazım Ara öğün almak size zor geliyorsa, kısa etkili bir insülin yerine orta etkili insülin kullanarak bu gereksinimi azaltabilirsiniz Ancak özellikle aktif olan insanların, uzun etkili insülin kullanırken bile, ara öğün alması gerekebilir Şeker hastası olan 18 yaşındaki kızını kilo vermeye çalışıyor, Düşük karbonhidratlı bir diyete çok sıkı şekilde uymasına rağmen niye kilo veremediğini öğrenebilir miyim ? Sadece karbonhidrat alımının kısıtlaması kilo vermesini sağlamayabilir Kilo vermesi için, toplam kilo alımını kısıtlama gerekir ki, bu da öncelikle yağ olmak üzere protein tüketimini de azaltması anlamına gelir Kızınız kızartmalar, şekerli gıdalar ve peynirden kaçınmalı; normal süt yerine yağsız sütü tercih etmeli; tereyağı ve margarin tüketimini kısıtlamalıdır Liften zengin karbonhidratlar içeren bir diyet kan şekerinde daha az oynamalara yol açacağından, kızınız tarafından daha rahatlıkla uygulanabilir Adet dönemlerinde kan şekeri değerlerimin çok değiştiğini gözlemliyorum Bu durumda, kan şekerimi dengede tutmam zorlaşıyor Şeker hastalığı ile ilgili pek çok kitap okudum, ancak bu konuda bir bilgi bulamadım Kan şekeri düzeylerinin adet dönemlerinde dalgalanmalar göstermesi çok normaldir Çoğu kadın adet süresince kan şekerlerinin yüksek olduğunu, kanamadan sonra ise normale döndüğünü söyler Bazı hastaların insülin dozlarım birkaç ünite arttırması gerekebilir Her kadm kendi durumunu değerlendirmeli ve eğer varsa fazladan insülin ihtiyacını belirlemelidir Bu ayarlamaları ne şekilde yapabileceğinizi öğrenmek üzere başvuracağınız kişi, doktorunuz olmalıdır Eğer diyabetim var ise, çocuğumda da çıkma ihtimali ne kadardır ? Tip I ya da Tip II diyabeti olan bir çocuk sahibi olma ihtimaliniz konusunda, size bir genetik danışman yardımcı olabilir Amerikan Diyabet Birliğine göre Tip I diyabeti olan 25 yaş ya da daha üstü bir annenin çocuğunun şeker hastası olma riski annesi ve babası diyabetik olmayan bir çocuğunkine eşdeğer olup, %1 dir Bu riski, annenin yaşı çocuk doğduğunda 2 5′in altında ise %4′dür Eğer babasında Tip I diyabet var ise, risk %6 ya çıkar Eğer ebeveynlerin her ikisi de 11 yaşlarından evvel Tip I diyabet olmuşlar ise bu risk iki katına çıkmaktadır Diğer taraftan Tip II diyabet ailesel olarak giden bir rahatsızlıktır Yemek ve egzersize bağlı yaşam tarzı değişiklikleri çocuğunuzun erişkin yaşta Tip II diyabeti olup olmayacağını belirlemede genetik faktörlere göre daha önemlidir Bu önce çelişki gibi gözüküyorsa da, özellikle Tip II diyabetiklerde kilo fazlalığı çok önemlidir Eğer kişi genetik olarak potansiyel Tip II Diyabet adayı iken ideal kiloda ya da zayıf ise bu kişinin diyabete yakalanma riski çok azalacaktır Yani burada genetik yatkınlıktan daha baskın olan, fazla kilolu olmaktır