Antakya (Hatay) Genel Tanitimi

Hatay Kiliseleri

Aziz Pierre Mağara-Kilisesi (Merkez)


Antakyaya hakim, kentin kuzeydoğusunda, Reyhanlı çıkışı yakınında Stauris (Hac) Dağının eteğinde Aziz Pierre Mağara Kilisesi bulunmaktadır

Aziz Pierre Antakyadaki ilk toplantısını ve ilk vaftiz törenini Habib Neccar Dağının (Haçdağı) eteklerinde yapmıştır Yahudi Mahallesinin kenarındaki mağarada toplananlar Hristas dinine bağlı anlamına gelen Hıristiyan ismini ilk kez burada almışlardır Bu mağara-kilisede Aziz Pierre ve Aziz Barnabas ilk Hıristiyan cemaatine vaaz vermişlerdir Böylece bu mağara-kilise Hıristiyanlığın ilk kutsal kilisesi olarak kabul edilmekle beraber ne zaman gerçek anlamda kiliseye dönüştüğü kesinlik kazanmamıştır

Mağara-kilisenin girişinde biri büyük, ikisi daha küçük olmak üzere üç kapısı vardır Sağır ve yuvarlak kemerlerle cephenin tek düzey görünümü böylece giderilmiş, yuvarlak ve yıldız şeklindeki sembolik pencereler de onları tamamlamıştır Kutsal mağaranın döşemesindeki mozaikler Vyüzyıla aittir Mağara içerisindeki duvarların tümü XII-XIIIyüzyıla ait fresklerle kaplı olmasına rağmen günümüzde bunların yalnızca izleri görülebilmektedir

Mağara-kilisenin girişinde 9,5 m Genişliğinde, 13 m derinliğinde ve 7 m yüksekliğinde bir bölüm vardır Buradan ibadet mekânına geçilmektedir Buradaki apsid bölümünde Aziz Pierrenin mermer sandukası ile duvarın üzerinde mermer bir Meryem heykeli dikkati çekmektedir Mihrabın sağında kayalardan sızan, kutsal olduğuna inanılmış suların toplandığı havuzda vaftiz törenleri yapılmıştır Mihrabın soluna açılmış kapıdan, 3 mden sonrası duvarla kapatılmış bir tünel görülmektedir Hıristiyanlığın ilk yıllarında Romalıların ani baskınlarına önlem olarak bu tünel kaçış amacıyla kullanılmıştır


Haçlılar döneminde kilise birkaç metre daha uzatılmış ve yerel taş malzeme kullanılan iki kemerle ön cepheye bağlanmıştır Ön cephe Papa IXPiusun isteği ile Kapuçin rahipleri tarafından 1863 yılında restore edilmiştir Bu çalışmalara Fransa Kralı IIINapolyon da maddi katkıda bulunmuştur

Kilisenin içerisinde, sunağın çevresinde bir takım mezarlar bulunmaktadır Mağara kilisenin önündeki alanın birkaç yüzyıldan beri mezarlık olarak kullanıldığı da burada yapılan çalışmalar sonucunda anlaşılmıştır

Aziz Pierre Mağara-kilisesi Nasturi Kilisesinin Bizans Kilisesinden ayrılmasıyla eski önemini yitirmiştir Günümüzde Aziz Pierrenin şehit edildiği, Vatikanın kutsal yer ilân ettiği Mağara-kilise 1963 yılında Papa IVPaul tarafından Hıristiyanların Haç yeri olarak ilan edilmiş, her yıl 29 Haziranda buraya gelen din adamları ve cemaatin katıldığı toplulukla kutsal ayinler yapılmaktadır Bu törenlere her yıl Vatikanın temsilcisi de katılmaktadır

Kharon (Hero) (Cehennem Kayıkçısı)


StPier Mağara Kilisesinin 20 m uzağında kayalara oyulmuş Mitolojide ismi geçen Cehennem Kayıkçısı Kharonun kabarması bulunmaktadır

Kharon kabarması, başı bir örtü ile kapatılmış, kabarma bir insan portresidir Bu kabartma İmparator Antiochos zamanında Antakyada birçok insanın ölümüne neden olan veba salgını sırasında yapılmıştır Bu dönemde toplumlara etkili olan kâhinlere danışılmış, onların tavsiyesi üzerine de kente yukarıdan bakan dağ üzerinde böyle bir kabarmanın yapılması kararlaştırılmıştır

Kabartma üzerine ölüm ile ilgili sözler yazılmış ancak, bu sözler günümüze ulaşamamıştır

Grek Mitolojisine göre Kayıkçı Kharon, ölülerin ruhlarını Stiyks ırmağından geçirip yer altı ülkesine götürmekle görevlidir Kharon ölülerden bazılarını kayığına alıyor, bazılarını da yalvarmalarına kulak asmadan kıyıda bırakıyordu Kharonun kıyıda bıraktıkları öldüklerinde kendilerine dini tören yapılmayanlardı Bunlar yer altı Tanrısı Hadesin yönetimine girmeden önce yüz yıl ıstırap çekecek ve boşlukta dolaşacaklardı

Aziz Piyer ve Aziz Paul Kilisesi (Merkez)


Antakyada Hürriyet Caddesinde bulunan Ortodoks Kilisenin yapımına 1860lı yıllarda başlanmış, ancak 1872 depreminde büyük hasar görerek yıkılmıştır

Üç Semavi Dininin birleştiği bir yer olarak bilinen Antakyadaki bu kilisenin yapımına XIXyüzyılın sonlarında başlanmış ve 1900de ibadete açılmıştır Dikdörtgen plânlı bir kilise olup, sağında çan kulesi bulunmaktadır Avlusu revaklarla çevrilmiştir

Kilise günümüzde ibadete açıktır

Antakya Hıristiyan Rum Ortodoks Kilisesi (Merkez)


Antakyanın Hıristiyan dini yönünden önemli olması bu bölgede kiliselerin yoğunlaşmasına neden olmuştur Bunun sonucu olarak da Antakya Kilisesi 1833 yılında Mısır Bilad Al Şam hükümdarlığı zamanında Mohammed Ali oğlu İbrahim Paşanın izni ile ahşap, basit bir kilise olarak yapılmıştır Sonraki yıllarda beyaz taştan yüksek bir alanda geniş bir avlu ortasında yapılmış, çevresine de müştemilat binaları eklenmiştir

Kilisenin içerisine 70x70 cm2lik iki sütun arasından girilmektedir Bu sütunlardan bir tanesinin üzerine 2 m yüksekliğinde 12 satırlık bir şiir, bu kiliseye maddi yardımda bulunan bir aile tarafından Mihail isimli oğullarının anısına yazılmıştır

Kilisenin üç salonu ve batı, kuzey, güney yönlerine açılan üç büyük kapısı vardır

Doğu Ortodoks Kiliselerinin en güzel örneklerinden biri olan bu kilise deprem sonrası Rus mühendislerinin yardımları ile yeniden yapılmış ve Rus kiliselerinin üslubu burada da karşımıza çıkmıştır Kilisenin içerisinde liturjik kilise eşyaları bulunmakta olup, bunların yanı sıra Bizans, Rus ve Suriye kökenli ikonalar da vardır Ayrıca antik bir taştan yapılmış Taufe Curunu (Vaftiz Kuyusu)dan akan sular kilise altındaki mezarlığa dökülmektedir

Kilisenin kuzeyinde 1911 yılında Patrik IVGregorios zamanında yapılmış olan Ruhban okulu günümüzde kilisenin protokol salonu olarak kullanılmaktadır

Aziz Hanna Kilisesi (İskenderun)

Hıristiyanlığın ilk yıllarında bu dini yaymak amacıyla bir çok rahip ve keşiş, Arsuz çevresine yerleşmişlerdir Bu rahiplerden Aziz Hanna Arsuzda bir kilise yaptırmıştır

Depremlerde hasar gören bu kilise 1514 yılında yenilenmiştir Günümüzde ibadete açıktır Kilisenin içerisinde değerli ikonalar bulunmaktadır

Markirkos Ortodoks Kilisesi (İskenderun)

İskenderun Denizciler Caddesi üzerindeki Markirkos Ortodoks Kilisesi 1585 yılında yapılmıştır

Günümüze iyi bir durumda gelmiş olup, halen ibadete açıktır

Katolik Kilisesi (Merkez)

Antakya şehir merkezinde Kurtuluş Caddesinde bulunmaktadır Katolikler 600 yıl aradan sonra tekrar Antakyaya yerleşmişlerdir Buraya ilk gelenler bir kilise ve Avrupalıların çocukları için bir de okul açmışlardır Sonraki yıllarda Antakyaya gelen Fransız Rahipleri burada küçük bir manastır kurmuşlardır

Buradaki Katolikler Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecidden 1852 yılında bir Katolik Kilisesi kurmak için izin aldılar, kilise birkaç yıl sonra yapıldı

Antakya Protestan Kilisesi (Merkez)


Fransızlar döneminde elçilik ve Fransız Bankası olarak kullanılmış, 2000 yılında Güney Kore Kwong Lim Metodist Kilisesi tarafından Protestan Kilisesi olarak tanınmıştır
Kilisenin Giriş kapısı üzerindeki Türkçe, İngilizce ve Kore dilinde yazılmış plakette, Haziran 2000de açıldığı yazılıdır Bu kilise Koreli bir din adamı Pastör tarafından açılmıştır

Bahçe içerisinde beyaz köfeki taşından kilisenin giriş bölümü boydan boya ileriye doğru hafif bir çıkıntı yapmakta ve sivri kemerli bir kapıdan içeriye girilmektedir Cephe görünümünün iki yanında dikdörtgen birer pencere, üst katta da yanlarda birer çıkıntılı kısımda da yine dikdörtgen söveli 3er pencere bulunmaktadır Kilisenin en üst noktasına da bir haç yerleştirilmiştir İbadet mekânı dikdörtgen bir plan göstermekte olup, apsidin önünde kürsü bulunmaktadır Ayrıca iç mekânda geç devre ait kilise eşyaları ile ikonalar bulunmaktadır