Amasya Tanıtım (Nasıl Gidilir Ne Yenir Ne İçilir)

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

Amasya il merkezinin kuzeyini kaplayan Harşena Dağı üzerindedir

Harşena Kalesi adıyla da bilinir

Kale Erken Tunç Çağı'nda inşa edilmiştir

(M

Ö

3200) Kalenin iç duvarları kesme taş, surları moloz taştan yapılmıştır

AMASYA KALESİ HAKKINDA AYRINTILI BİLGİLER

Amasya kalesi, Amasya il merkezinin kuzeyini kaplayan Harşena Dağı üzerindedir

Harşena Kalesi adıyla da bilinir

Amasya Kalesi'nin kurulduğu kaya kütlesi, denizden 700m, Yeşilırmak'tan ise 300m yüksekte bulunmaktadır

Arap tarihçilerine göre kaleyi ilk defa Kumandan Karsan veya Harsana yaptırdığı için Harşana / Harşena ismini almış olabileceği söylenmektedir

Batılı tarihçilere göre ise Kale, Pontus kralı Mitridates tarafından yaptırılmıştır

Amasya Kalesi, askeri çalkantılar içinde de sık sık el değiştirmiş ve tahrip olmuştur

Pers Hakimiyeti ile Roma, Pontus ve Bizans hakimiyetlerinde de defalarca saldırılara maruz kalan Amasya Kalesi, yüzyıllar içinde yıkılmış ve tekrar tekrar inşa edilmiştir

Roma ve Pontuslular arasında kanlı geçen çarpışmalar sırasında önemli oranda tahrip gören Harşena Kalesi 1075te Türklerin Amasyayı fethetmesiyle birlikte önemli oranda onarım görmüştür

18

yüzyıla kadar kullanılan Kale, bu yüzyıldan sonra askeri önemini kaybetmiştir

Günümüz Amasya şehrinin kuzey bölümünü kaplayan kale, aşağıdan yukarıya doğru üç bölümden meydana gelir

Hatuniye Mahallesi (İçeri Şehir)

Kızlar Sarayı

Yukarı Kale (Harşena Kalesi)

Hatuniye Mahallesi (İçeri Şehir) Yeşilırmak Nehri kıyısı boyunca, İstasyon Köprüsü ile Hükümet köprüsü arasında uzanan yaklaşık 800 metrelik bir alanı kaplar

Yeşilırmak'ın kuzey kenarlarından hemen yükselen antik sur duvarları üzerinde Amasya evleri, hamamlar ve camiler inşa edilmiştir

Aşağı Kale olarak da adlandırılan bu bölüme Alçak Köprü'den, İstasyon Köprüsü'nden, Sultan Bayezid Camii karşısında bulunan Mağdenüs Köprüsü'nden ve Hükümet Köprüsü'nden girilebilir

Kızlar Sarayı, demiryolu vasıtasıyla Hatuniye Mahallesi'nden ayrılmış durumdadır

Buraya ulaşmak için, Hatuniye Mahallesi'ndeki demiryolu alt geçidinden girilerek yukarı çıkılır

Yukarı Kale (Harşena Kalesi): Bu bölüme çıkmak için İhsaniye Mahallesi'ndeki yol kullanılır

Kale kapısına kadar özel araçla gitmek mümkündür, buradan sonra yaya olarak kale gezilebilir

İÇ KALE

Enderun Kalesi olarak da bilinir

Sarayın bulunduğu teraslar güzel ve temiz bir görünümdeki destek duvarlarından başka bir şey kalmamıştır

Kanuni Amasya'da iken burada olan gezgin Dernscwam'a göre, saray 16

yy

'a kadar kullanılmıştır

Dernscwam, sarayın dış bölümünün taştan, iç kısmının tuğla ve ahşaptan olduğunu, Osmanlı ordusunun çadırlarının burada bulunduğunu anlatır

Bu iç kaleyi, Pontus Kralı Mitridates M

Ö

250 dolaylarında yaptırmıştır

1146'da iç kaleyi onartan Selçuklu Sultanı I

Mesud Amasya'yı merkez yapıp İç Kale'de cami, medrese, hamam ve saray yaptırmış, ölünceye kadar da burada oturmuştur

CİLANBOLU KUYUSU

Amasya kalesinde çok sayıda dehliz ve su kuyuları bulunmaktadır

Bu kuyuların en ünlüsü Cilanbolu diye isimlendirilen yerdir

Cilanbolu kuyusu, Harşena kalesinin orta yerinde, büyük kapının hizasında bulunan yüksek yerde, güneyden kuzeye doğru gider

Yüz elli kadar basamakla aşağıya inilir

Daha aşağılarda tahribat sonucu merdivenler kaybolmuştur

Kuyunun girişi geniş ve yuvarlaktır

Önce kagir olarak başlayan kuyu, daha aşağılarda kayaların oyulması biçiminde devam etmektedir

KIZLAR SARAYI

İç kalenin üzerinde bulunan mağaraların altındadır

Sinop mutasarrıfı (valisi) İsfendiyar Bey'in torunu Doğrak Hatun Amasya'ya geldiği zaman, Selçuk Sarayına girmeyince, Kızlar Sarayı yaptırılmıştır

Bu sarayın yapımından sonra İsfendiyar beyleri, çevrede yaptıkları fetih ve savunmalarda Amasya'yı bir üs gibi kullanmışlar ve Kızlar Sarayında ikamet etmişlerdir

Kızlar Sarayı, 150 yıldan uzun bir süre Osmanlı şehzadelerine, hatunlarına ve valilerine mekan olmuştur

1852 yılına kadar faal bir biçimde hizmet vermiştir

Bu tarihten sonra Amasya âyânına terk edilmiştir

Daha sonra tamamen harap olmuştur

11-04-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Amasya Tanıtım (Nasıl Gidilir Ne Yenir Ne İçilir) Amasya il merkezinin kuzeyini kaplayan Harşena Dağı üzerindedir Harşena Kalesi adıyla da bilinir Kale Erken Tunç Çağı'nda inşa edilmiştir (MÖ 3200) Kalenin iç duvarları kesme taş, surları moloz taştan yapılmıştır AMASYA KALESİ HAKKINDA AYRINTILI BİLGİLER Amasya kalesi, Amasya il merkezinin kuzeyini kaplayan Harşena Dağı üzerindedir Harşena Kalesi adıyla da bilinir Amasya Kalesi'nin kurulduğu kaya kütlesi, denizden 700m, Yeşilırmak'tan ise 300m yüksekte bulunmaktadır Arap tarihçilerine göre kaleyi ilk defa Kumandan Karsan veya Harsana yaptırdığı için Harşana / Harşena ismini almış olabileceği söylenmektedir Batılı tarihçilere göre ise Kale, Pontus kralı Mitridates tarafından yaptırılmıştır Amasya Kalesi, askeri çalkantılar içinde de sık sık el değiştirmiş ve tahrip olmuştur Pers Hakimiyeti ile Roma, Pontus ve Bizans hakimiyetlerinde de defalarca saldırılara maruz kalan Amasya Kalesi, yüzyıllar içinde yıkılmış ve tekrar tekrar inşa edilmiştir Roma ve Pontuslular arasında kanlı geçen çarpışmalar sırasında önemli oranda tahrip gören Harşena Kalesi 1075te Türklerin Amasyayı fethetmesiyle birlikte önemli oranda onarım görmüştür 18 yüzyıla kadar kullanılan Kale, bu yüzyıldan sonra askeri önemini kaybetmiştir Günümüz Amasya şehrinin kuzey bölümünü kaplayan kale, aşağıdan yukarıya doğru üç bölümden meydana gelir Hatuniye Mahallesi (İçeri Şehir) Kızlar Sarayı Yukarı Kale (Harşena Kalesi) Hatuniye Mahallesi (İçeri Şehir) Yeşilırmak Nehri kıyısı boyunca, İstasyon Köprüsü ile Hükümet köprüsü arasında uzanan yaklaşık 800 metrelik bir alanı kaplar Yeşilırmak'ın kuzey kenarlarından hemen yükselen antik sur duvarları üzerinde Amasya evleri, hamamlar ve camiler inşa edilmiştir Aşağı Kale olarak da adlandırılan bu bölüme Alçak Köprü'den, İstasyon Köprüsü'nden, Sultan Bayezid Camii karşısında bulunan Mağdenüs Köprüsü'nden ve Hükümet Köprüsü'nden girilebilir Kızlar Sarayı, demiryolu vasıtasıyla Hatuniye Mahallesi'nden ayrılmış durumdadır Buraya ulaşmak için, Hatuniye Mahallesi'ndeki demiryolu alt geçidinden girilerek yukarı çıkılır Yukarı Kale (Harşena Kalesi): Bu bölüme çıkmak için İhsaniye Mahallesi'ndeki yol kullanılır Kale kapısına kadar özel araçla gitmek mümkündür, buradan sonra yaya olarak kale gezilebilir İÇ KALE Enderun Kalesi olarak da bilinir Sarayın bulunduğu teraslar güzel ve temiz bir görünümdeki destek duvarlarından başka bir şey kalmamıştır Kanuni Amasya'da iken burada olan gezgin Dernscwam'a göre, saray 16 yy'a kadar kullanılmıştır Dernscwam, sarayın dış bölümünün taştan, iç kısmının tuğla ve ahşaptan olduğunu, Osmanlı ordusunun çadırlarının burada bulunduğunu anlatır Bu iç kaleyi, Pontus Kralı Mitridates MÖ 250 dolaylarında yaptırmıştır 1146'da iç kaleyi onartan Selçuklu Sultanı I Mesud Amasya'yı merkez yapıp İç Kale'de cami, medrese, hamam ve saray yaptırmış, ölünceye kadar da burada oturmuştur CİLANBOLU KUYUSU Amasya kalesinde çok sayıda dehliz ve su kuyuları bulunmaktadır Bu kuyuların en ünlüsü Cilanbolu diye isimlendirilen yerdir Cilanbolu kuyusu, Harşena kalesinin orta yerinde, büyük kapının hizasında bulunan yüksek yerde, güneyden kuzeye doğru gider Yüz elli kadar basamakla aşağıya inilir Daha aşağılarda tahribat sonucu merdivenler kaybolmuştur Kuyunun girişi geniş ve yuvarlaktır Önce kagir olarak başlayan kuyu, daha aşağılarda kayaların oyulması biçiminde devam etmektedir KIZLAR SARAYI İç kalenin üzerinde bulunan mağaraların altındadır Sinop mutasarrıfı (valisi) İsfendiyar Bey'in torunu Doğrak Hatun Amasya'ya geldiği zaman, Selçuk Sarayına girmeyince, Kızlar Sarayı yaptırılmıştır Bu sarayın yapımından sonra İsfendiyar beyleri, çevrede yaptıkları fetih ve savunmalarda Amasya'yı bir üs gibi kullanmışlar ve Kızlar Sarayında ikamet etmişlerdir Kızlar Sarayı, 150 yıldan uzun bir süre Osmanlı şehzadelerine, hatunlarına ve valilerine mekan olmuştur 1852 yılına kadar faal bir biçimde hizmet vermiştir Bu tarihten sonra Amasya âyânına terk edilmiştir Daha sonra tamamen harap olmuştur