Türk Sinema Tarihi

1951

36 film çekildi Tarihsel film dönemi başlarken, İstiklal ve Kore Savaşı filmleri de ağırlığını gösterdi 8 Kurtuluş Savaşı ve 5 tarihi filmin çekildiği bu yıl, Cahide Sonku da kendi adına Sonku Film yapımevini kurdu Öteki yapımevleri ise Lale Film (Cemil Filmer), Adalı Film (Handan Adalı) ve Yakut Film'di (Dr Arşavir Alyanak)

Nuri Akıncı, Dr Alyanak ve İhsan Tomaç dönemin yeni yönetmeni oldular Ama yılın en önemli filmlerinden birini kuşkusuz Orhan M Arıburnu Sürgün'le gerçekleştiriyordu Oyuncu olarak da Turan Seyfioğlu'nun yıldızı parlamak üzereydi

1952

Türk sineması sürekli bir rekora doğru gidiyor Çünkü bir yıllık süre içinde çekilen film sayısı 61'dir Ama 1952 çok önemli bir yıldır

4 film yöneten Lütfi Ö Akad, özgün bir yaşam öyküsüne dayanan Kanun N***** ile Türk sinemasına ilk kilometre taşını koyacaktır Gerçekten Akad, yıllardır anlatım aksaklıklarıyla yaşamaya çalışan kekeme bir sinemaya bir dil kazandırıyor, yeni soluk getiriyordu Yaşayan tipler, gün****k olaylar ve doğal çevrenin kullanımı Kanun N*****'yı tarihsel süreç içindeki yerine oturtuyordu

Bu ilk ustanın ardından gelen önemli bir sinemacı da Metin Erksan'dı Karanlık Dünya (Aşık Veysel'in Hayatı) adlı ilk gerçekçi köy denemesiyle, daha ilk aşamada sözü edilen bir yönetmen oldu Erksan'ın bu aşamadaki talihsizliği elbette sansürdü

Geçiş döneminden sonra bir sinemacılar dönemi de başlamıştı Türk sinemasında Ama bu arada Muhsin Ertuğrul'un geleneksel sinemasını da bu yeni dönem içinde ortaya çıkıp sürdürenler olacaktı İşte Muharrem Gürses (Zeynep'in Gözyaşları), bu ilginç örneklerden biriydi Gürses, sonraki yıllarda belli bir süre, ticari sinemanın önde gelen isimlerinden biri olacaktı Halka inmesi açısından da üzerinde durulması gereken tipik bir yönetmendi Çünkü kendinden sonra gelen bazı yönetmenleri etkileyerek bir Gürses Okulunu oluşturacaktı

Yıllardır Ertuğrul'un yararlandığı tiyatro oyuncularından Vahi Öz'le Hayri Esen yönetmenliğe başladılar Doğrudan doğruya sinemayla ilişki kuran yeni yönetmenler de İpek Film stüdyosunda montajcı olarak çalışan Orhan Atadeniz'le Nedim Otyam'dı

Yılın en önemli filmi olan Kanun N***** ile Türk sinemasında ilk büyük yıldız doğuyordu Bu genç, Ayhan Işık'tı Bir dergi (Yıldız) yarışması sonucunda Yavuz Sultan Selim ve Yeniçeri Hasan'la (1951) sinemaya gelmişti Aynı yarışmadan gelip de dikkati çeken bir yıldız da Belgin Doruk oldu

Aynı yıl Lütfi Ö Akad, Aydın Arakon, Orhan M Arıburnu, Hüsamettin Bozok (yayıncı), Burhan Arpad (yazar) ve Hıfzı Topuz (yazar) tarafından TFDD (Türk Film Dostları Derneği) kuruldu Derneğin temel amacı: "Türk filmciliğinin sanat bakımından inkişafını ve milletlerarası filmcilik aleminde mümtaz ve mevkie ulaşmasını temin etmek" görüşüne dayanıyordu

1953

Yıl 44 filmle kapandı Sinemaya geçen yıl giren Atıf Yılmaz Batıbeki, çalışmalarını Hıçkırık ve Aşk Istıraptır gibi melodram ağırlıklı piyasa romanı uyarlamalarıyla sürdürdü Batıbeki, yönetmenliğe başlamadan önce Semih Evin'e bir süre asistanlık yapmıştı

Halıcı Kız'la 6 yıllık bir aradan sonra yeniden bir hamle yapan Muhsin Ertuğrul, önceki filmlerinden daha büyük bir başarısızlığa uğradı Atlas sinemasında halk önüne çıkan ilk renkli Türk filmi olmanın dışında bir özellik taşımadı Ve daha ilk geceki gösterimde seyircinin tepkiyle karşıladığı Halıcı Kız, Ertuğrul'un sonunu oluşturdu Oysa, tümüyle renkli çekilen ilk renkli Türk filmi Ali Ipar'ın yönettiği Salgın'dı Ne var ki, bazı nedenlerle Halıcı Kız'dan sonra gösterime girmişti

Akad, Katil'le başarısını sürdürürken birçok yönetmeni de etkiledi Orhon Arıburnu Kanlı Para'yla, Nedim Otyam Toprak'la başarılı bir sınav verdiler Kemal Kan ve Şinasi Özonuk, ilk çalışmalarına başladılar Özonuk'un Affet Beni Allah'ım adlı filminde Eşref Kolçak, İstanbul Canavarı'nda Nazım İnan, yeni oyuncular olarak ilgi çekip ağırlıklarını koydular

Bu ara TFDD'nin I Türk Film Festivali adıyla düzenlediği şenliğin sonuçları da şu sırayı izledi:

- En iyi film: Kanun N***** (Lütfi Ö Akad)
- Diğer iyi filmler: Kanlı Para (Orhan M Arıburnu), İki Süngü Arasında (Şadan Kamil), Drakula İstanbul'da (Mehmet Muhtar), Efelerin Efesi (Şakir Sırmalı)
- En iyi rejisörler: Lütfi Akad, Orhon M Arıburnu, Şadan Kamil, Mehmet Muhtar, Şakir Sırmalı
- En iyi operatörler (kameraman): Enver Burçkin, Kriton İlyadis, Özen Sermet, İlhan Arakon, Şadan Kamil
- En iyi senaryocular: Osman Seden, Adnan Fuat Aral, Orhon M Arıburnu, Ümit Deniz
- En iyi fon müziği bestecileri: Orhan Barlas, Nedim Otyam
- En iyi erkek oyuncular: Turan Seyfioğlu, Ayhan Işık, Atıf Kaptan, Orhon M Arıburnu
- En iyi kadın oyuncular: Lale Oraloğlu, Nedret Güvenç, Ayfer Feray

1954

48 film çevrildi 1950 öncesi Münir Nurettin Selçuk'la başlayıp biten şarkılı filmler dönemi bu kez Zeki Müren'le sürdürüldü **düren Şehir (Lütfi Ö Akad), kent sorunlarına yaklaşımıyla dikkati çekerken, Kaçak (Şadan Kamil) yılın diğer önemli filmiydi

En Başarılı Film'in seçilemediği TFDD II Yarışması şöyle neticelendi:

- En başarılı rejisörler: Lütfi Ö Akad (**düren Şehir), Ali Ipar (Bir Şehrin Hikayesi)
- En başarılı senaryocu: Ali Ipar (Bir Şehrin Hikayesi)
- En başarılı kameramanlar: Yuvakim Filmeridis (Mahallenin Namusu), İlhan Arakon (Salgın), Mike Rafaelyan (**üm Saati), Kriton İlyadis (**düren Şehir)
- En başarılı artistler: Lale Oraloğlu (Leylaklar Altında), Aliye Rona (Mahallenin Namusu), Belgin Doruk (**düren Şehir), Cahit Irgat (Altı **ü Var), Orhan Elçin (**üm Saati)
- En başarılı fon müzikçisi: Nedim Otyam (**üm Saati)

1955

Film sayısı 61'e ulaştı Türk sinemasının ilk özel yapımevi olan Kemal Film'in başına geçen ve senaryo çalışmaları yapan Osman F Seden, Kanlarıyla Ödediler'le yönetmenliğe başladı Memduh Ün, Abdurrahman Palay ve Mümtaz Alpaslan bu dönemde sinemaya girdiler Muhterem Nur, Lale Oraloğlu, Bülent Oran, Mualla Kaynak ve Neşe Yulaç ise sinemanın yeni tipleridirler

Ara kuşağın önemli yönetmeni Lütfi Ö Akad, bir Yaşar Kemal uyarlaması olan Beyaz Mendil'le yeni bir başarı elde etti Bu gerçekçi köy filminde oynayan Fikret Hakan, güçlü oyunuyla tüm dikkatleri üzerine topladı Bu, bir oyuncu aşamasıydı kuşkusuz Ve sinemaya ilk kez bir sahici oyuncu geliyordu

Tiyatrocular kuşağından gelen Sami Ayanoğlu'nun yönettiği Beyaz Şehir filmine Fransızca dublaj yapıldı Ve İsviçre'de düzenlenen Kızıl Haç Kongresi'ndeki gösteri sırasında bir özel armağan kazandı

Türk Film Dostları Derneği'nin düzenlediği II Türk Filmcileri Yarışması'nda ise yapılan oylama sonucu kazananlar şöyle belirlendi:

- En başarılı filmler: Kaçak (Şadan Kamil), Sevdiğim Sendin (Agâh Hün), Bulgar Sadık (Lütfi Ö Akad)
- En başarılı rejisörler: Şadan Kamil, Lütfi Ö Akad, Agâh Hün
- En başarılı senaryocular: Haldun Taner (Kaçak), Lale Oraloğlu (Sevdiğim Sendin)
- En başarılı kameramanlar: Turgut Ören (Sevdiğim Sendin), Kriton İlyadis (Bulgar Sadık), İlhan Arakon (Kaçak) , Enver Burçkin (Ecel Köprüsü)
- En başarılı prodüktörler: Nazif Duru (Kaçak), Ali Oraloğlu (Sevdiğim Sendin)
- En başarılı kadın artistler: Sezer Sezin (Kaçak), Lale Oraloğlu (Sevdiğim Sendin)
- En başarılı erkek artistler: Şevki Artun (Bulgar Sadık), Turan Seyfioğlu