Türk Sinema Tarihi

1961

Film sayısı giderek tırmanıyor Bu yıl tam 113'e ulaştı Türker İnanoğlu'nun Hancı'sı ile Ümit Utku'nun Yaban Gülü büyük gişe hasılatları elde ettiler Nejat Saydam'ın Küçük Hanımefendi adlı filmi oyuncu Belgin Doruk'a yeni bir ün sağlarken, bu arada "hanımefendi-beyefendi" türünde dizilerin modasına da yol açtı Münir Hayri Egeli Kolsuz Bebek'le ilk kez sinemamızda birbirinden bağımsız, üç öykülü film denemesini gerçekleştirdi

Oyunculardan Muzaffer Tema ile Kenan Pars yönetmenliğe başladılar Ülkü Erakalın, Süreyya Duru, Natuk Baytan ve Halit Refiğ ilk filmlerini çektiler Oyuncu Orhan Günşiray, polisiye filmlerin "yerli Mayk Hammer"i olarak tipine otururken, bu tür sinemaya da yeni bir aksiyon getirdi

Senaryocu Vedat Türkali ile işbirliğine girişen Ertem Göreç olumlu bir başarı kazandı Konut sahibi olmak için çırpınan bir avuç insanın öyküsünü dürüst bir çaba içinde görüntülediği Otobüs Yolcuları, yılın en iyi filmlerinden biri oldu Sinema eleştirmeni Halit Refiğ, geçirdiği asistanlık döneminden sonra Yasak Aşk'la bir ilk film ortaya koydu

İstanbul Belediyesi, Sanat Festivali'ne ek olarak, bir "Yerli Filmler Yarışması" düzenledi:

- En başarılı film: Kırık Çanaklar (Memduh Ün)
- En başarılı yönetmen: Memduh Ün
- En başarılı senaryo: Metin Erksan (Gecelerin Ötesi)
- En başarılı görüntü yönetmeni: Turgut Ören (**üm Peşimizde)
- En başarılı kadın oyuncu: Lale Oraloğlu (Kırık Çanaklar)
- En başarılı erkek oyuncu: Eşref Kolçak (Namus Uğruna)
- En başarılı yardımcı kadın oyuncu: Mualla Kaynak (Kırık Çanaklar)
- En başarılı yardımcı erkek oyuncu: Kadir Savun (Gecelerin Ötesi)
- Jüri özel armağanı: Atilla Tokatlı, Selçuk Bakkalbaşı (Denize İnen Sokak)
- İstanbul Belediyesi özel armağanı: Zeynep Değirmencioğlu (Ayşecik)

İzmir'de düzenlenen I Sanat Festivali'ne bu yıl sinema dalı da eklendi Ve Fuar Filmleri Yarışması adı verilen bu bölümde sonuçlar şöyle saptandı:

- En başarılı film: Denize İnen Sokak (Atilla Tokatlı)
- En başarılı senarist: Selçuk Bakkalbaşı (Denize İnen Sokak)
- En başarılı kameraman: Enver Burçkin
- En başarılı kadın oyuncu: Nurhan Nur
- En başarılı erkek oyuncu: Ulvi Uraz (Denize İnen Sokak )
- En başarılı rejisör ise seçilemedi

1962

131 film çekildi Bu yılın yeni yapımevleri: Artist Film (Recep Ekicigil), Kazankaya Film (Hasan Kazankaya), Sibel Film (Müfit İlkiz)

Filiz Akın ve Tanju Gürsu, bir dergi (artist) yarışması sonucu sinemaya girdiler Akın, modern genç kız tipinin Türk sinemasındaki yeni simgesiydi Ve sinema, ünlü kalemlerin ilgi duyduğu bir sanat dalı oldu Yazar ve öykücü Tarık Dursun K Yönetmenlik, romancı Kemal Tahir de senaryoculuk denemelerine başladılar Bir yeni yönetmende Mehmet Dinler'di

Sami Şekeroğlu'nun girişimleriyle ilk özel sinema kulübü kuruldu Kulüp Sinema 7

Metin Erksan; Fakir Baykurt'un aynı ismi taşıyan romanından uyarladığı Yılanların Öcü'yle edebiyat-sinema ilişkilerinin başarılı bir örneğini verdi Gerçekçi bir köy romanından gerçekçi bir sinemaya dönüşen Erksan'ın bu olaylı filmi, yılın en başarılı yapıtıydı İkinci kez sansürle karşı karşıya gelen Erksan'ın filmini Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Çankaya Köşkü'nde izledikten sonra tüm sanatçıları kutladı

Nevzat Pesen de ilk kez şaşırtıcı bir aşama yaptı John Steinbeck'in Fareler ve İnsanlar adlı romanından Orhan Elmas'ın başarıyla Türk toplumuna uyarladığı senaryo, Nevzat Pesen'in elinde değerini buldu Ve Pesen'in yönetiminde İkimize Bir Dünya, sinema tarihimizin en sıcak ve duyarlı filmlerinden biri oldu Ne var ki Pesen, bu ilginç başarısından sonra kendini yenileyemeyecek; İkimize Bir Dünya, bir yönetmenin ilk ve son aşaması olacaktı Gerçekte bu, bir ekip çalışmasının ortak başarısıydı Ve Kadir Savun'un incelikli oyunu uzun süre akıldan çıkmadı

1963

Film sayısı 128 Yeni oyuncular Ajda Pekkan ve Tamer Yiğit İki oyuncu da bir dergi (Ses) yarışması aracılığıyla sinemada işbaşı yaptılar

Güldürü oyuncusu Öztürk Serengil Adanalı Tayfur'la (Zafer Davutoğlu) sıradan bir lahmacuncu tipi yaratarak en parlak dönemine girdi Uzun süre usta yönetmenlerin yanında asistanlık yapan Zeki Ökten'le gazeteci İlhan Engin ilk kez yönetmenlik yaptılar Engin'in sinemayla ilişkisi ise senaryo yazarlığıyla başlamıştı

Yılın en başarılı filmleri gene Metin Erksan imzasını taşıyor; Acı Hayat ve Susuz Yaz Aynı zamanda yılın iş yapan filmlerinden biri olup sinemaya sokaktaki adamın dışında aydın bir seyirci kesimini getirebilmeyi başaran Acı Hayat, ilginç bir kent filmiydi Türkan Şoray ve Ekrem Bora bu filmdeki rolleriyle sınıf atladılar

Köy gerçeklerinin yanı sıra cinsel bir tutkunun da altını çizen Erksan'ın Susuz Yazı'nda Hülya Koçyiğit ve Erol Taş başarılı bir oyun sergilediler Böylece de Metin Erksan, bir biri ardına elde ettiği başarılarla giderek kendini yenileyen bir sinemacı olduğunu her fırsatta gösteriyordu Genç sinemacılar kuşağından Atıf Yılmaz'ın ise kararsız ve tekrarlar içinde yoluna devam ettiği görülüyordu Örneğin Yarın Bizimdir yılın düzeyli filmlerinden biri olmasına karşılık, bir Gelinin Muradı'nı aşmış sayılmazdı

Bu yıl sinemayla ilgili iki kurum faaliyet gösterdi Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti ile Sine-İş (Sinema İşçileri Sendikası)

Oyuncu Nilüfer Aydan, Şehirdeki Yabancı ile (Halit Refiğ) Moskova Film Şenliği'nde şeref diploması aldı

1964

Film sayısı 180'e ulaştı Yaşları genç, yeni bir sinemacılar kuşağı da giderek etkinliğini gösteriyordu Genç sinemacılar taze ve yeni projelerle toplumsal içerikli filmlere ağırlık veriyorlar Feyzi Tuna, bu genç sinemacılardan Aşka Susayanlar'la adından söz ettiriyor Tunç Başaran, Kemal İnci ve Remzi Jöntürk, ilk filmlerini yönetiyorlar Daha önce senaryo çalışmaları yapan öykücü Tarık Dursun K da Kelebekler Çift Uçar'la anlatım olarak yeni bir soluk getirmeye çalışıyorlar

Yeni yönetmenlerden Cevat Okçugil, Ertem Eğilmez, Orhan Aksoy, Yılmaz Atadeniz çalışmalarını sürdürüyorlar Daha önceki kuşağın sinemacılarından Nevzat Pesen Ahtapotun Kolları, Orhan Elmas Duvarların Ötesi ve Memduh Ün Ağaçlar Ayakta **ür'le, çok sayıdaki kötü film arasından öne çıkmayı başarabiliyorlar Daha eskilerden ise Atıf Yılmaz, gerçek kişiliğini bulabilme çabası içinde hem hızlı çalışıyor, hem de sürekli tür değiştiriyor Erkek Ali ve Keşanlı Ali Destanı bu yıl çektiği düzeyli filmlerden ikisi

Ama yılın en önemli üç filmi Ertem Göreç, Halit Refiğ ve Metin Erksan'dan geliyor Ertem Göreç'in Karanlıkta Uyananlar'ı bir boya fabrikasındaki işçileri konu alan ilk grev filmi Türk sinemasında Halit Refiğ Gurbet Kuşları'yla ilginç bir iç göç filmi ortaya koyuyor Metin Erksan, Suçlular Aramızda'yla, çarpıcı görüntüler içeren bir burjuva melodramı sergiliyor Erksan, estetik ustası bir sinemacı kuşkusuz Yer yer yabancı etkiler taşıyan anlatımı çoğu kez polemikler yaratıyor Hırçın bir yönetmen Erksan, ama sinemacı

Cüneyt Arkın, yeni bir oyuncu Leyla Sayar, Şehrazat (Halit Refiğ) ve Suçlular Aramızda adlı filmiyle Türk sinemasında vamp kadın tipine yeni bir derinlik kazandırıyor Fetiş tutkuların, gizemli erotizmin giderek yıldız vampı oluyor Sayar

Ve Berlin Film Şenliği'nde Türk sinemasının ilk büyük zaferi: Metin Erksan, bu uluslararası şenlikte en iyi film seçilen Susuz Yaz'la büyük ödül altın ayıyı kazandı Daha sonra bu başarı nedeniyle Turizm ve Tanıtma Bakanı A İ Göğüş, yaptığı bir basın toplantısında filme emeği geçen tüm sanatçılara armağanlar veriyor Ve bu ilk filmindeki başarılı rolü için Türk Kadınlar Birliği tarafından Hülya Koçyiğit yılın kadın sanatçısı seçildi

Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti ve Antalya Belediyesi'nin ortak girişimleriyle, sinema tarihimizin hâlâ sürmekte olan en önemli Film Şenliği düzenlendi Ve I Antalya Film Festivali sonuçları:

- En iyi film: Gurbet Kuşları (Halit Refiğ)
- En iyi yönetmen: Halit Refit (Gurbet Kuşları)
- En iyi görüntü yönetmeni: Ali Uğur (Acı Hayat)
- En iyi kadın oyuncu: Türkân Şoray (Acı Hayat)
- En iyi erkek oyuncu: İzzet Günay (Ağaçlar Ayakta **ür)
- En iyi yardımcı kadın oyuncu: Yıldız Kenter (Ağaçlar Ayakta **ür)
- En iyi yardımcı erkek oyuncu: Ulvi Uraz (Yarın Bizimdir)

Bu arada Metin Erksan, Susuz Yaz'la Venedik Film Festivali "Merito Biennale"de bir ödül daha kazandı