Bipolar (İki Uçlu) Bozukluk

Bipolar bozukluk veya iki uçlu duygudurum bozukluğu, eskiden manik depresyon, manik atak veya manik depresif bozukluk olarak bilinen hastalıktır Bipolar bozukluk, kişinin depresyon ve/veya mani, hipomani, ve/veya karışık durumlar geçirdiği duygudurum bozuklukları sınıfını tanımlayan tanısal kategoridir Kişinin, depresif eğilimlerin yoğun yaşandığı dönemlerle, taşkınlık, coşkunluk olarak tanımlanabilecek mani dönemleri yaşadığı, bu bağlamda Bipolar Bozukluk ya da Manik Atak olarak tanımlanan bir rahatsızlıktır DSM-IV adlı tanı ve istatistik kriteri ile teşhis konur

Belirtileri

Kişiden kişiye değişiklikler göstermekle birlikte bipolar bozuklukda şu belirtiler görülür

Ortalama başlama yaşı 21'dir İlk atak erkeklerde genelde mani olurken, kadınlarda depresyon olur

Uyuşturucu ve alkol kullanımı sonrasında veya göç sonrası da gelişebilir

Manik dönemden deporesyona geçiş ani ve trajik olabilirDepresyona ağır anksiyete panik ataklar eşlik edebilir

Aşırı konuşma eğilimi gözlenir Kişi, olağan durumundan farklı ve belirgin bir biçimde hızlı ve sürekli konuşma eğilimindedir

Zihinsel etkinlikler hızlanmıştır Düşünceler ve çağrışımlar birbiri ardı sıra gelir Kişi, çağrışımlar ve düşünceler arasında eleme yapmakta zorlanır Bu durum "çağrışımlarda gevşeme" ve "düşüncelerde sıçrama" olarak da bilinir

Kişi dikkatini belirli bir konu üzerinde, belirli bir süre tutmakta zorlanır Zihinsel süreçler ve bunlara bağlı olarak konuşmalar, konudan konuya geçmekte, sıçramaktadır

Toplumsal ilgi belirgin bir biçimde artmıştır Kişi çok daha sosyal, çok daha girişken, çok daha atak olur Sonuçlarını hesaplamadan, yaşamdan zevk almaya yönelik etkinliklere girişilir Çoğu geçici bir hevese yönelen etkinliklerdir bunlar Giyiniş biçimini birden bire köklü bir şekilde değiştirme, toplumsal kuralları zorlayan cinsel deneyimlere girişme, hesapsız para harcama, ayna karşısında uzun süre vakit geçirme gibi belirtiler kendini gösterir

Uyku gereksinimi düşer, günlerce uyumadan yaşarlar Buna rağmen kendilerini iyi hissederler, hastalığın en önemli belitisi de budur ve sonuç itibari ile bir döngü yaşanır

Aşırı ve abartılı bir özgüven görülür Kişi kendini, her şeye gücü yeten, her sorunu çözebilecek, giriştiği her işin üstesinden rahatlıkla gelebilecek bir durumda algılar

Hastada sanrı ve varsanrı, ani saldırganlık ve ani hakaret gözlemlenebilir

Hastalar genelde uzun yıllar depresif bozukluk teşhisleri alabilir teşhis için hasta yakınlarını dinlemek daha dogrudur keza hasta kendi gerçek durumunun farkında olmayabilir ya da tersi hasta olarak tanımlanmamak korkusuyla hastalığını saklama ya da hekimi yanıltmaya çalışabilir

Hobilerine ve kabiliyetlerine bağlı olarak manik dönemde fazlasıyla üretken olur

Cinsel istek artışı

Manik ataklar sırasında kişi, son derece yaşam dolu, neşeli, canlı, mutluluktan uçan bir insan görünümü verir

Tedavisi

Tedavi edilmediği durumda ağır bir seyir izleyebilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır

Bipolar Bozukluk bazı kişilerde mevsimsel bir dalgalanma gösterir Sonbahar ve kış, depresif durumun, ilkbahar aylarıysa manik atakları gözlendiği aylardır

Duygudurumların yoğunluğu ve süresi kişiden kişiye büyük ölçüde değişir

Bipolar bozukluk tedavisinde ilk tercih olarak duygudurum düzenleyicisi denilen ilaç grubundan Lithuril marka adlı lityum karbonat tuzu kullanılır Yinelenen bir pataloji olması nedeniyle lityum tabletlerinin ömür boyu alınması gerekebilir Tedavi sırasında düzenli olarak lityum kan testleri yapılır Serum lityum seviyesine göre psikiyatri uzmanı doktor lityum dozunu belirler Manik atak döneminde 08-12 mEq/l, uzun dönemli idame tedavisinde ise 08-10 mEq/l serum lityum seviyesi hedeflenir Bazı epileptik ilaçlar da bipolar bozukluk tedavisi için kullanılmaktadır

Tedavi sonrası

Lityum tabletlerinin bazı yan etkileri görülebilir, bulantı, kusma, sık su içme gereksinimi, ellerde titreme ve kilo alma gibi Hamilelik dönemleri süresince lityum kullanımına ara verilmelidir

Kişinin ömür boyu uykusuz ve susuz kalmamaya, alkol kullanmamaya özen göstermesi gerekmektedir Gerginlik yaratabilecek durum ve ortamlardan kaçınılmalıdır

İlaçla tedavi, hastalığın kontrol altına alınması içindir Esas olan bir psikologun tedaviye katılmasıdır Bipolar Bozukluğun sağaltımı, genelde kişinin depresyon etkilerine daha açık olması sonucunu getirir Kişi, bir psikoloğun yardımıyla, depresyon eğilimlerine karşı bir savunma geliştirmelidir Yine de manik ataklar önlense bile, kişide genel bir durgunluk gözlenebilir Kişi, bu eğilime karşı da hazırlıklı olmalı, bitkiselliğe kadar varabilecek süreçlere müdahale etmelidir