|
Prof. Dr. Sinsi
|
Karabük'e Nasil Gidilir. Nereleri Gezilir
Karabük Gezgin Gözüyle
Coğrafi Yapı
Yüzölçümü 4 145 km² olan ve Karadeniz Bölgesinin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük İli, 40° 57' ve 41° 34' Kuzey enlemleriyle 32° 04' ve 33° 06' Doğu boylamları arasında yer almaktadır Yüzölçümünün 4145 km² olup, kuzeyde Bartın (80 km), kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu (120 km), güneydoğuda Çankırı (195 km), güneybatıda Bolu (130 km), batıda Zonguldak (170 km) illeriyle komşudur Ankaraya 230 km, İstanbula 400 km uzaklıktadır
En önemli akarsuyu Filyos Çayı olan Karabük'ün diğer önemli akarsuları ise Araç, Soğanlı ve Eskipazar Çayları'dır İl merkezinin rakımı 278 metre, merkez ilçenin yüzölçümü ise 704 km²'dir İl'de coğrafi yapı engebeli olup büyük düzlükler görülmemektedir Vadi tabanlarında geniş olmamakla birlikte tarıma müsait araziler bulunmaktadır Nüfusun büyük kısmı vadi tabanlarına yakın alanlarda kümelenmiştir
İlçeler itibarıyla en önemli yükseltiler; Merkez ilçede Keltepe (2000 m), Eskipazar'da Hodulca Dağı (1700 m), Eflani'de Tepe Dağ (1043 m), Ovacık'ta Kıraç Tepesi (1400 m), Safranbolu'da Sarıçiçek Tepesi (1750 m) ve Yenice'de Keçikıran Tepesi (1400 m) dir
Karabük'ün toplam alanının 93020 hektarını tarım toprakları, 271403 hektarını ormanlar, kalan kısmını ise mera, yerleşim yeri ve diğer alanlar oluşturmaktadır Bu verilere göre İl'in % 6548"i ormanlarla kaplıdır
Asar Tepesi
İmparator Caracalla (211-217) ve Diacletianus (284-305) ait heykel kaideleri, Zeus Kminsteros, Demeter, Artenis Ktatione Hermes kütleleri ile ilgili tapınak ve yazıtları ile mezar yazıtları bulunan Kimistene Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir yerleşim yeri idi
Asar Kalesi
Eskipazar ilçe merkezinin kuzey doğusunda; Semail köyündedir Doğal bir kale olup yanındaki dere seviyesinden 300 metre yüksektedir
Jeoloji
Karabükte III Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yer kaplar Kireçtaşları arasına killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır IV Jeolojik zamanda (Kuvaterner), Ovacık çevresindeki traverten alanı oluşmuştur Vadiler, kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi, metamorfizmaya (başkalaşım) zengin mermer yatakları oluşmuştur Eflanide mermer dışında, çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır Ovacıkta bol miktarda alçı taşı bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır Yenicede dolomit ve kuvarsit, Eflanide kuvarsit yatakları bulunmaktadır
Yerşekilleri
Karabük, etrafı yüksek tepelerle çevrili, havza karakteri gösterir Ortalama, 250-500 m yüksekliğe sahiptir Kuzeyde dağlık alanlardan kaynaklanan tali dereler, şehre doğru taşıdıkları maddelerle alüvyal dolgu oluşturulmuştur Doğuda Safranboluya doğru yükselti artarak 600 myi bulur Dağlar, Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olduğundan kıvrımlı yapıdadır ve 2000 m yüksekliği geçmezler Kuzeydeki, Sarıçiçek Tepesi (1750 m), güneybatıdaki Aladağlar (1040 m) doğudaki Bürnük Tepesi (1143 m) başlıca yüksekliklerdir Eflani çevresi, küçük akarsularla parçalanmış plato görünümündedir Ortalama yüksekliği 1130 m olan Ovacık da vadilerle parçalanmış plato ve düzlükler üzerinde bulunur Yenice çevresinde ise düzlük ve ovalık alan bulunmayıp, engebeli ve yüksek bir araziye sahiptir Karabükte büyük düzlük ve ovalar yoktur Araç ve Soğanlı Çaylarının kenarında küçük düzlükler yer alır Başlıcaları, Eskipazar Çayının Soğanlı Çayına karıştığı alandaki Cemal Ovası, Eskipazar çevresindeki Hamamlı, Sadeyaka ovalarıdır
Yaylalar
Karabükte çok sayıda yayla vardır Karabük, Eskipazar, Yenice arasında kalan Sorkun Yaylası (1650 m) başlıcalarındandır Geniş bir alana sahip, ormanlarla çevrili yaylada, doğa yürüyüşü yapılmaktadır Safranbolu kuzeyinde Uluyayla ve Sarıçiçek Yaylası, Yenice çevresinde Göktepe Yaylası, Ovacık çevresinde Bodoroğlu ve Karabükün çevresindeki Dede Yaylası ve Avdan Yaylası önemlidir Yaylalar genellikle turizm amaçlı kullanılmaktadır Yayla şenlikleri ve doğa yürüyüşleri başlıcalarıdır
Kanyonlar
Doğal güzellikteki yerşekillerinden kanyonlar, daha çok Safranboluda, kalker (kireçtaşı) tabakalarının derin biçimde yarılmasıyla oluşmuştur Kanyonların başlıcaları; İncekaya Kanyonu, Düzce (Kirpe) Kanyonu, Tokatlı ve Sakaralandır Ayrıca, Yenicedeki Şeker Çayı 6,5 km uzunluğunda, kenarları dik ve yüksek olan Şeker Kanyonu oluşturulmuştur
Mağaralar
Karabükte ayrı bir güzelliği olan, çok sayıda mağara bulunmaktadır Bunlardan önemli olanlarının başında, Bulak ve Hızar (Mencilis) Mağaraları gelir Bunlar, turizm değeri olan, karstik oluşumlu mağaralardır
Akarsular
İlin, en önemli akarsuyu, Filyos Irmağıdır Bu ırmağın 2 önemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır Filyos Irmağı, kaynaklandığı yerden, denize dökülünceye kadar değişik isimler alır Kaynaklandığı yerde Ulusu adıyla bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu, Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayıyla birleştiğinde Yenice Irmağı adını alır Devrek Çayını da alan akarsu Filyos Irmağı adıyla Karadenize dökülür Irmak 288 km uzunluğundadır
Göller
Karabükte büyük doğal göl yoktur Ovacıkın kuzeyinde Şamlar Köyü yakınlarında Karagöl adında bir krater gölü bulunmaktadır Eflanide sulama amaçlı üç gölet yapılmıştır Bunlar, Bostancılar, Kadıköy, Ortakçılar göletleridir Sulama dışında buralarda olta balıkçılığı yapılmaktadır Çevresindeki orman güzelliğiyle beraber, mesire yeri olarak da kullanılmaktadır Ayrıca, Kastamonu yolu üzerinde, Konarı Gölü adıyla küçük bir göl bulunmaktadır
Kaya Mezarları
Eskipazar'ın batısında bulunan Hadrianapolis (Viranşehir) harabeleri içinde ve çevresinde yer alır İki sıradan oluşan Delik Kaya Mezarları'nın boyutları 2x2x1 metre boyutlarında olup aralarında birer ölü sediri bulunur Ovacık ilçesi Karakoyunlu Mahallesinde bulunan Lidya dönemine ait kral mezarı da önemlidir
Kardemir Kuruluş Çalışmaları
Türkiyede ekonomik ilkeler içinde demir çelik sanayi kurulup kurulamayacağının incelenmesine, 1925 yılında İktisat Vekaleti tarafından başlanmıştır 1925, yılında, bir taraftan petrol yataklarının incelenmesi için Lüksemburglu Dr Lucius, diğer taraftan kömür ve demir cevherini incelemek için de Avusturyadan Leopen Maden Mektebi profesörlerinden Dr Granigg getirilmiştir Dr Granigg, Türkiyede demir çelik sanayi kurmaya elverişli demir cevherinin bulunup bulunmadığını, maden kömürlerimizin demir çelik sanayinde kullanılacak kok kömürü yapımına elverişli olup olmadığını, demir çelik sanayinin ekonomik bir şekilde Türkiyenin neresinde kurulması gerektiğini incelemek üzere
görevlendirilmiştir Dr Graniggin çalışmaları sırasında Ticaret Vekaletinde bir Genel Müdürlük kurularak başka uzmanlar da getirilerek
madenlerimiz incelettirilmiş, Belçikada Maurice ve Almanyada Koppers firmalarında kömürlerimizin koklaşma testleri, Lüksemburgda Medingerde
demir cevherinin analizleri yaptırılmıştır Ancak, bu çalışmalara devam edilmemiş ve demir çelik sanayinin kurulutu 1928 yılına kadar gündeme gelmemiştir
1928 yılı başlarında Erkan-ı Harbiyede bir toplantı yapılarak Demir Çelik Sanayinin durumu yeniden incelenmiş ise de bütçeye ödenek
konmadığından Demir Çelik Sanayinin kurulması işi ikinci kez olarak sonuçlanmamıştır Türkiyede Demir Çelik Sanayinin kurulması çalışmalarına 1932 yılında üçüncü kez Rus heyetinin incelemeleri ile başlanmıştır Heyetin verdiği raporda, 1929-1930 yılları gümrük
istatistiklerine göre yılda 150000 ton demire sürüm bulunabileceği, gelecekteki ihtiyaç da düşünüldüğünde 300000 ton/yıl üretim yapacak yüksek fırınlara gereksinim duyulacağı, yüksek fırınların işletilmesi
için kurulacak kok fabrikasından da kimya sanayi bakımından çok önemli yan ürünler elde edileceği, ağır sanayi merkezi çevresinde kurulacak sülfirik asit ve diğer yan sanayinin ekonomik olacağı saptanmıştır
Kardemir'in Oluşumu
Uzun yıllar boyu ulusal endüstrinin lokomotifi olan Karabük Demir-Çelik İşletmeleri, bir dönemden itibaren teknolojisini yenilemekten alıkonulur ve Karabükten kaynaklanmayan nedenlerle zarar etmeye başlar Böylece 5 Nisan 1994 tarihli Ekonomik Tedbirler Programı kapsamında yıl sonuna kadar özelleştirilmesine, bunun sağlanamaması durumunda kapatılmasına karar verilir Özelleştirme Yüksek Kurulunun 30121994 tarih 94/16 sayılı kararı
ile Karabük Demir Çelik Fabrikaları Müessesesi özelleştirme kapsam ve programına alınmış, bu amaçla müessese, 13011995 tarihinde KARABÜK DEMİR ÇELİK FABRİKALARI AŞne dönüştürülmüştür Özelleştirme Yüksek Kurulunun 94/16 ve 29031995 tarih 95/30 sayılı ek kararları
KARABÜK DEMİR ÇELİK FABRİKALARI AŞnin Müteşebbis Heyet tarafından 17021995 tarihinde kuruluşu tamamlanan KARDEMİR AŞne devri öngörülmüştür TC Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
ile KARDEMİR AŞ Müteşebbis Heyeti tarafından imzalanan 30031995 tarihli sözleşme ile devir şartları hükme bağlanmıştır Buna göre KARABÜK DEMİR ÇELİK FABRİKALARI AŞ hisselerinin tamamı KARDEMİR
AŞne devredilmiştir İş Kanununa tabi olan çalışan tüm işçilerin
kıdem ve ihbar tazminatları ÖİB tarafından ödenmiştir Şirketin acil ihtiyaç duyduğu bakım, onarım ve yatırımlar için 20619599 $ verileceği taahhüt edilmiştir Ayrıca sermaye artışına mahsuben 900 Milyar TL nakit ve asgari
emniyetli stok seviyesi 1278 Milyar ( bir trilyon iki yüz yetmiş sekiz milyar ) TLlik stok devri öngörülmüştür Bunun yanında tüm borç ve yükümlülükler ise TDÇİ Genel Müdürlüğü uhdesinde bırakılmıştır KARDEMİR AŞ
kurucu ortakları ve Müteşebbis Heyet ile Özelleştirme Yüksek Kurulu arasında imzalanan devirsözleşmesinin 3 Maddesinin a) bendinde belirtilen hisse dağılım grup ve oranlarına göre devir tarihinden
itibaren 30051995 tarihine kadar en geniş katılımı sağlayacak biçim ve tarzda ortaklık yapısını oluşturmayı taahhüt etmiştir Belirtilen taahhütlerin yerine getirilmesine kadar ŞİRKETin her türlü taşıt, makine ve teçhizatları ile taşınmazları üzerine ÖİB lehine rehin ve ipotek tesis edilmiştir
7-14 Temmuz 1995 tarihlerinde yapılan hisse satışı sonucu sermaye 408 Milyar TLsına baliğ olmuştur Özelleştirme İdaresi Başkanlığından alınan 27091995 tarih, 6391 sayılı yazı ile hisselerin gruplara dağılımı
istene şekilde gerçekleştiği ifade edilerek konulan rehin ve ipotekler kaldırılmıştır Bunun sonucu olarak devir alınan KARABÜK DEMİR
ÇELİK FABRİKALARI AŞnin sermayesi KARDEMİR AŞne devredilerek çıkarılmış sermaye 8733927521411 TLsına yükseltilmiş (1) TL bedelle devralınan şirket hisseleri 408 Milyar TLlik hisse alan ortakların hisseleri
nispetinde bedelsiz dağıtılmıştır Böylece devir hükümleri 30031995 tarihinden geçerli olmak kaydıyla yürürlüğe girmiştir
|