Etiyopya Tanitimi

Resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti (Amharca: Ityopp'ya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik)

Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır Sudan, Eritre, Cibuti, Somali, Kenya ve Uganda Etiyopya'nın komşularıdır

Ülkenin Kızıldeniz boyunca uzanan sahil bölgesinin, 1993'te yapılan bir halk oylaması sonucunda Eritre adıyla bağımsızlığını ilân etmesi Etiyopya'nın Kızıldeniz ile olan bağlantısının kesilmesine ve ülkenin bir kara devletine dönüşmesine neden olmuştur Din olarak, İslamiyet %24-26, Ortodoks 55%, Protestan 7%'tir

Tarih

Daha çok Habeşistan (Köleler Ülkesi) ismiyle bilinen Etiyopya, tarihte bilinen en eski medeniyettirler Kuruluşunu MÖ 13 yüzyıla kadar götürebileceğimiz Etiyopya devleti,
1936-1941 arasındaki Mussolini İtalya'sının istila ve işgal hareketini saymassak, tarihi boyunca bağımsızlığını koruyabilmiş ve Afrika Kıtası'nın Avrupalılarca sömürge yapılamamış tek ülkesidir

1960 - 1990 yılları arası ülkedeki Eritre sorunu nedeniyle çatışmalı ve gerginliklerle geçirilmiştir

Bilim adamları tarafından Afar bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda 3 milyon yıllık insan iskeleti kalıntılarına rastlanılması, tarihi çağların başlamasından çok önceleri bile bölgenin, insan toplulukları için bir yaşam sahası olarak kullanıldığını gösterir

Etiyopya'dan bahseden ilk tarihi belgeleri yaklaşık MÖ 5000 yılına kadar götürebilmek mümkündür

İlk Çağ'da kuzeydeki Mısır Krallığının yöneticisi olan Firavunların altın, fildişi, tütsü ve köle aramak üzere Kızıldeniz kıyılarını takip ederek bu bölgeye geldikleri sanılmaktadır

Etiyopya topraklarında modern anlamda ilk kurulan devlet MÖ 8 yüzyılda ortaya çıkan D'mt Krallığıdır

D'mt Krallığı'nın MÖ 1 yüzyılda çöküşü ile beraber bölgede,yine aynı yüz yılda Aksum Krallığı ortaya çıktı

Aksum Krallığı zamanla güçlenerek sınırlarını Habeşistan dışında bugünkü Eritre, Cibuti, Sudan, Somali ve Arabistan yarımasında yer alan Yemen'i içine alacak şekilde genişletti

Coğrafya

Etiyopya yaklaşık 1,2 milyon kilometre karelik bir yüz ölçüme sahiptir Kuzeyinde Eritre, Cibuti ve doğusunda Somali bulunurken, batıda Sudan ve güneyde Kenya komşu ülkelerdir Etiyopyanın denize sınırı yoktur

Ülkede birkaç sismik bölge olmasına rağmen aktif halde bulunan volkanlar yoktur

Dağlık bölgeler ülkenin kuzey kesimlerinde yer almaktadır (4500 metre yüksekliğe sahip Ras Dashen'in bulunduğu Semien Dağları)

Orta bölgelerdeki yüksek alanlarda 4300 metreden daha yüksek olan Batu ve Karra Dağlarının olduğu ikinci dağlık alan bulunmaktadır

Etiyopya yüksekliği 2000 ve 3000 metreler arasında değişen yüksek bir platoya sahiptir

Ülkenin kuzey doğusundan başlayan ve merkezden güneybatıya doğru genişleyen Rift Vadisi ülkeyi iki parçaya ayırmaktadır

Rift Vadisi bölgesinde daha çok bölgenin güney ve güneybatısında birçok göller bulunmaktadır

Ekonomi

1990'lı yılların başından itibaren Etiyopya serbest pazar ekonomisine dayalı stratejiler izlemişve yapısal reformlar başlatmıştır Bu çerçevede, iç fiyatların yeniden düzenlenmesi, dış ticaret liberalizasyonu, devlet işletmelerinin özelleştirilmesi, iç ve dış özel yatırımların desteklenmesi ve özel sektörün geliştirilmesi hükümetin öncelikleri arasında yer almıştır

Hükûmet yollar, elektrik santrallerive telekomünikasyon gibi ülkenin altyapısını idame ve geliştirme için yoğun bir yatırım sürecine girmiştir Bunun yanı sıra,hükümet kamu iktisadi kuruluşlarının özelleştirilmesi programını da devreye sokmuştur

Özelleştirme süreci her ne kadar yavaş olsa da hükümet son beş yıl içinde bir çok küçük ve orta ölçekli kamu iktisadi kuruluşunu özelleştirmeyi başarmıştır

Hükûmet elektrik santralleri ve telekomünikasyon gibi sektörlerde yabancı yatırımların ülkeye gelmesine çalışmaktadır

Tarım kesimi, tekstil ve deri gibi tarıma dayalı sanayilerde ve turizm sektörünün gelişiminde yabancı sermayeye ihtiyaç duyulmaktadır

Yabancı ve yerli sermaye yatırımlarını teşvik etmek amacıyla, 1992 yılında Yatırım Kanunu (Investment Code) yayınlanmış ve o zamandan günümüze kadar iki kere gözden geçirilmiştir Bu dönem süresince, Madencilik ve İşgücü Kanunları da devreye konulmuştur

Etiyopyanın ekonomisi GSYİH'nın % 50'sini, ihracatının %90'ını ve istihdamının %80'ini içeren tarıma dayanmaktadır

Ekilebilen alanların yalnızca 1/5'i ekilip, biçilmekte ve bu alanlar yalnızca yağmur ile sulanmaktadır

Ancak, bölgeler, yağış miktarı açısından farklılık göstermektedir

Tarım kesimi sık sık ortaya çıkan kuraklık ve kötü tarımcılık uygulamalarından dolayı sıkıntı yaşamaktadır

Ayrıca, yiyecek yardımları sözkonusudur

2000'li yılların sonlarında tarımsal üretim önemli ölçüde artmıştır Tarımsal üretimi artırmak ve yiyecek yeterliliğini çoğaltmak amacıyla çeşitli tedbir politikaları belirlenmiştir

Bu tedbirler arasında, kıtlığı erken uyarma sistemi, tarımsal hizmetleri artırmak ve gübrenin daha geniş alanlarda kullanımının sağlanması yer almaktadır



Tarım üretiminin %80'ini tahıl, mısır, arpa, darı ve teff (bir tür tahıl ürünü) oluşturmaktadırBakliyat ve yağlı tohumlar da önemli ölçüde üretilmektedir Tahıl tamamen iç tüketimde kullanılmaktadırBakliyat ve yağlı tohumlar, daha az miktarda olmak üzere kavun gibi meyveler de komşu ülkelere ihraç edilmektedir

Kahve, Etiyopya ekonomisi için son derece önemlidir Tahminlere göre kahvenin Etiyopyanın GSYİH'na katkısı %10 oranındadır

15 milyon kişiden daha fazla bir nüfus (nüfusun %25'i) kahve sektöründen geçimini sağlamaktadır

Etiyopya, Afrikanın en fazla canlı hayvan varlığına sahiptir

Bunların deri ve postları ülkenin önemli ihracat gelirini oluşturmaktadır

İmalat sanayi GSYİH'nın %5'ini oluşturmaktadır İmalat sanayinin büyük çoğunluğu devletin yönetimindedir Ancak, özelleştirme faaliyetleri de başlamış bulunmaktadır İmalat sanayi üretiminin %40'ından daha fazlasını gıda ve içecek, özellikle bitkisel yağ, un mamülleri ve bira oluşturmaktadır

Tekstil sektörü, 19'u devlete, 14'ü ise özel sektöre ait olan tekstil ve konfeksiyon fabrikalarını ihtiva etmektedir

Anılan sektör, tüm imalat sanayi çalışanlarının yaklaşık %30'unu içermektedir

Madencilik sektörünün, Etiyopya ekonomisi içinde önemi azdır

Kireçtaşı, kil, mermer üretimi oldukça fazladır Ayrıca metalik olmayan mineral üretiminde ise büyük artış olmuştur

Diğer taraftan kömür, demir, tantal ve potasyum rezervlerinin olduğu tahmin edilmektedir