Japonya Tanitimi

JAPONYA

DEVLETİN ADI: Japonya
BAŞŞEHRİ: Tokyo
YÜZÖLÇÜMÜ: 377800 km2
NÜFUSU: 124319000
RESMİ DİLİ: Japonca
DİNİ: Budizm
PARA BİRİMİ: Yen
Pasifik Okyanusunda dört büyük, beş yüz orta büyüklükte ve üç bin küçük adadan meydana gelmiş bir devlet Büyük adaların adları Hokkaido, Honşu, Kiyudiyu ve Sihokudur Japonyanın toplam uzunluğu 2400 kmdir

Târihi

Japonyanın ilk sâkinlerinin Doğu Asya ve Güney Pasifik adalarından gelen göçmenler olduğu sanılmaktadır Japon halkının atalarının şimdi Yamato ırkı diye bilinen ve MS 3 ve 4 asırda savaşçı kabîleler ve klanlar üzerine giderek üstünlük kuran aynı ırka âit insanlar olduğu zannedilmektedir

Dördüncü yüzyılın sonunda Japonya ve Kore Yarımadasındaki krallıklar arasında temas kurulmuştu Bu târihten sonra Japonyada Çinin kültür etkileri görüldü Önce Konfüçyüs dîni ve sonra Budizm, Hindistan, Çin, Kore yoluyla 538 yılında buraya girmişti

Ülkenin ilk ve devamlı hükûmet merkezi 8 yüzyılın başında Narada kuruldu 710 ile 784 yılları arasında 74 sene bu imparatorluk devâm etti 794 yılında ise Kyotoda yeni bir hükûmet merkezi kuruldu Burası bin yıl kadar imparatorun oturduğu yer olmuştur Başkentin Kyotoya taşınması, 1192 yılına kadar devam etmiş olan Heian devrinin başlangıcı olmuştur

1185 yılında Danoura Savaşında Minamotolar rakip Taira Kralını yok ederek gâlip gelmişlerdir

Minemotoların iktidârı ele geçirmesi, Shogun denilen askerî liderler idâresi altında yedi asırlık bir feodal hâkimiyet devrinin başlangıcı olmuştur 1192 yılında Minamotolar hükûmet merkezini Tokyo yakınındaki Kamakuraya kurdular

1213 yılında iktidar Minamotolardan, 1333 yılına kadar askerî yönetimi sürdüren Hogoların eline geçti Bu dönemde Moğollar, 1274 ve 1281 yıllarında olmak üzere iki defâ Kuzey Kyushuya saldırdılar Her iki savaşta başarılı olamayan Moğollar, ayrıca meydana gelen tayfunların tesiri ile Japonyadan çekildiler

1333 ile 1338 yılları arasında görülen kısa süreli imparatorlukları, Ashikaga Takauji tarafından Kyotoda Muromachide kurulan yeni bir askerî yönetim tâkip etti Bu kurulan hükûmet 1338den 1578e kadar iki yüz yıldan fazla bir süre devâm etmiştir

On altıncı yüzyılda Avrupalılar Japonya topraklarına ayak bastılar Bu arada misyonerler, Hıristiyanlığı burada yaymaya çalıştılar Bunun üzerine Japon liderleri Hıristiyanlığın ve batı düşüncelerinin Japonya için zararlı olacağına inandıkları için Hollanda ve Çin tüccarı hâric olmak üzere bütün yabancıların Japonyaya girişini yasakladılar İki buçuk yüzyıl süresince Hollandalı tüccarların bulunduğu bu küçük ada, Japonya ile dış dünyâ arasında tek temas noktası olmuştur

1853 yılında Amerikalı Komodor Matthev CPerry dört gemiden meydana gelen donanmasıyla Tokyo Körfezine girmiş, ertesi yıl tekrar Japonyaya gelerek, Japonları kendi ülkesiyle bir dostluk anlaşması imzâlamaya iknâ etmiştir Bu anlaşmayı, aynı yıl içinde Rusya, Büyük Britanya veHollanda ile imzâlanan anlaşmalar tâkip etmiştir Bu anlaşmalar dört yıl sonra ticâret anlaşmalarına dönüşmüştür

Tokogaua Shogunluğunun derebeylik sistemi 1867 yılında yıkılmasına kadar geçen on yıllık süre içinde büyük bir karışıklık hüküm sürmüş ve 1868 yılında Meigi döneminin tekrar teşkilâtlanmasıyla bütün hâkimiyet yeniden imparatorun eline geçmiştir

İmparator Meiginin idâresinde japonya, batıda gelişmesi yüzyıllar süren şeyleri kısa bir sürede başarmaya koyulmuş, modern sanâyileri, politik kuruluşları ve modern bir toplum modeli ile modern bir millet meydana getirmiştir Japonya 1894-1895 yıllarında Çinlilerle, 1904 ve 1905 yıllarında da Ruslarla savaşmıştır Japonya her iki savaşı da kazanarak 1875te Rusyaya verdiği Sahalin Adalarını geri almış, Formosa ve Koreyi ele geçirmiş ve Mançuryada bâzı çıkarlar elde etmişti 1920 yılında Japonya, Anglo-Japon Birleşmesi kararları gereğince Birinci Dünyâ Harbine girmişti

1937de Japonya-Çin Savaşı başladı Birinci Dünyâ Harbinde Almanlara karşı savaşan Japonya, 1939da Almanya ve İtalya ile askerî bir ittifak kurdu ve 7 Aralık 1941de Hawai Adalarına baskın yaparak Amerikan donanmasını yok etti Savaşın ilk yıllarında üstün görünen Japonlar, sonraki yıllarda ağır kayıplara uğradılar Amerikan uçaklarının 6 Ağustos 1945te Hiroshima ve 9 Ağustosta Nagasakiye attıkları atom bombaları İkinci Dünyâ Savaşının netîcesini belli etmişti 14 Ağustos 1945te kayıtsız şartsız teslim olmayı kabul eden Japonya ile 2 Eylül 1945te resmî teslim anlaşması imzâlandı

Yedi yıl sonra, 1951 yılı Eylül ayında Japonya 48 devletle San Franciskoda Barış Antlaşmasını imzâladı 1952 yılı Nisan ayında yürürlüğe giren bu anlaşma ile Japonya tekrar istiklâlini kazandı 1956 yılında ise Japonya 80 devlet olarak Birleşmiş milletlere tam üyeliğe kabul edilmiştir

Bağımsızlığını kazandıktan sonra büyük bir ekonomik gelişme ile bugünkü refah düzeyine ulaşmış ve teknik ve bilimde çok ileri gitmiş olan Japonya, hemen hemen bütün dünyâ pazarlarını ele geçirmiş bir devlettir Liberaller İkinci Dünyâ Savaşından bu yana iktidardadır

1926da tahta geçen İmparator Hirohito, 7 Ocak 1989da öldü Yerine büyük oğlu Prens Akihito tahta geçti ve 1990 Kasım ayında taç giydi

Fizikî Yapı

Japonya, Hokkoida, Honshu, Shikoku ve Kyushu isimli dört ana adadan ve sâhil çizgisi açığında yüzlerce küçük adadan ibârettir Japonya topraklarının % 80i dağlıktır Ülkede hâlen 60 faal, 165 sönmüş yanardağ bulunmaktadır Ülkenin en meşhur dağı 3776 m yüksekliğindeki Fujidir Bu dağ zarif görünüşü ve muhteşem güzelliği ile dünyâca meşhurdur Ülkenin dörtte biri yanardağ döküntü ve külleriyle kaplıdır Başlıca yanardağ bölgeleri Hokkaido, Honşunun kuzey ve orta kesimleriyle Kiyusiyunun güneyidir

Japonyada çok miktarda akarsu bulunur Bu akarsular uzunluğu kısa ve süratli akışa sâhiptirler Ayrıca bol miktarda krater gölleri vardır En büyük gölü Biwa Gölüdür

Japonyanın topografik görüntüsü, bâzan çok güzel, bâzan da çok korkunç manzaralarla doludur Karlarla beslenen dağ gölleri, kayalık boğazlar ve gürültülü nehirler, sarp dağ zirveleri ve şahâne şelâleler turistleri cezbeden dünyâca meşhur yerlerdir

Tabiî Kaynaklar

Bitki örtüsü ve hayvanlar: Japonyanın tabiî bitki örtüsü ile ormanlar, topraklarının % 70ini teşkil etmektedir Meşe, kâfuru ve bambu ağaçlarından meydana gelen subtropikal ormanlar, güneyde yer alır Bu kesimin kuzeyinde ise, geniş yapraklı ağaçlardan müteşekkil ormanlar vardır Bu ormanlarda; huş, kayın, meşe, kavak ve akağaç vardır

Japonyada en popüler ağaç türü, Hokkaido hâriç hemen hemen ülkenin her yerinde yetişen ve“sugi” veya Japon sediri denilen ağaçtır “Hinoki” denen Japon selvisi ile “Akamutsu” denilen Japon kızılçamı Sugiden sonra en çok yetişen ağaçların başında gelmektedir

Mâdenler: Japonya mâden kaynakları bakımından çok fakir olup, sanâyii beslemek için gerekli mâdenlerin çoğuna sâhip değildir Japonyada az miktarda kömür, kurşun, çinko, arsenik, bizmut, pirit, kükürt, kireç taşı, barit, silis taşı, feldspat, dolamit ve alçı taşı yatakları vardır İhtiyaçlarını dışardan alır

Nüfus ve Sosyal Hayat

Japonyanın nüfûsu 123200000 olup, dünyâ sıralamasında nüfus fazlalığı yönünden yedinci sırayı alır Yüzölçümünün az olması sebebiyle nüfus yoğunluğu çok fazladır Halkın % 77si şehirlerde yaşar Şehirlerde yaşayan halkın % 58i Tokyo, Osaho ve Nagoyada toplanmıştır Nüfûsu milyonu aşan yedi büyük şehir vardır Bunlardan başşehir olan Tokyo, 8323699 nüfûsa sâhiptir

Ekonomi

Tarım: Nüfûsun büyük kısmının şehirlerde oturmasına rağmen, tarım Japonya ekonomisinin önemli bir kısmıdır Toplam arâzinin ancak % 16sı ekilebilir Japonyada tarım çok modern usullerle yapılmaktadır Yetişen ürünlerin başında pirinç gelir Pirinç üretimi ortalama 15000000 tondur Pirinçten sonra ençok buğday, arpa, darı, şekerpancarı, patates ve fasulye yetiştirilir Ayrıca tütün, pamuk, çay ve bunun yanında büyük bir kısmını ihraç ettiği çok çeşitli meyveler de yetiştirilmektedir

Hayvancılık: İyi meraların azlığı, hayvancılığın nisbeten küçük çapta kalmasına sebep olmuştur Çiftliklerde sığır, koyun ve tavuk yetiştirilir Bunların sayısı az olmasına rağmen, elde edilen ürün çoktur

Ormancılık: Ormanlar Japonyanın toplam arâzisinin üçte ikisini kaplar Bu ormanlar ülkenin temel inşâat malzemesini, kâğıt üretimi için gerekli kâğıt hamurunun büyük bir kısmını sağlayan başlıca kaynağı teşkil eder Ormancılık ve kerestecilik sanâyiinde çalışanların toplamı dört milyon civârındadır Fakat son yıllarda artan talep karşısında kereste ithal etmek zorunda kalmıştır Kereste ithali petrolden sonra ikinci sırayı almaktadır

Balıkçılık: Japonyanın dört tarafı denizlerle çevrili olması sebebiyle, balıkçılık gelişmiştir Çok iyi donatılmış modern gemileriyle hemen hemen dünyânın her tarafında balık avı yapar Yılda ortalama olarak tutulan 15 milyon ton balık, ülkede tüketilir ve çok az miktarı ihraç edilir Balık üretimi bakımından dünyâda birincidir Fakat Japon balıkçılığı son yıllarda gerilemiştir

Sanâyi: Japonya dünyânın üçüncü sanâyi ülkesidir Sanâyisi daha çok ağır sanâyi üzerinde toplanmıştır Başlıca sanâyi tesisleri gemi, otomobil, elektronik ve optik cihaz, lokomotif, uçak, kimyâ ve her çeşit makina îmal eden fabrikalardır İş gücünün % 26sı sanâyi kesiminde çalışmaktadır Japon sanâyi kuruluşları doğudaki Kanto Ovasından Kiyusiyuya kadar uzanan bir kuşak üzerinde yer alır Bu bölgede üç sanâyi merkezi vardır Bunlar Keihin bölgesi, Hanshin bölgesi ve Chukyo bölgesidir Keihin bölgesi, Tokyo, Yokohama ve Kawasaki şehirlerini içine alır Hanshin bölgesi Osaka, Hyogo ve Kyoto şehirlerini içine alır Chukyo bölgesi ise Nagoyo şehri ile koyu çevresini içine alır Savaştan sonra gelişen Japonya sanâyi merkezleri, denizden kazanılmış topraklar üzerine kurulmuştur

Ticâret: Japonya elde ettiği sanâyi ürünlerinin büyük miktarını ihraç etmektedir Ticâretin büyük bir kısmını deniz yoluyla gerçekleştiren Japonyanın en önemli ürününü % 30luk bir oranla makinalar meydana getirir Bunu demir ve çelik mâmülleri, pamuk ürünleri, taşıma araçları, gemi, optik cihazlar, ham ipek, cam, porselen, oyuncak, elektronik araçlar ve balık mâmulleri tâkip eder

İthal ettiği ürünlerin başında petrol gelir Bunu demir cevheri, buğday tâkip eder Bunların yanında ham pamuk, yün, kauçuk, ham maddeler ve kereste de ithal eder

Dünyânın hemen hemen bütün ülkeleriyle ticâret yapar En fazla ticâreti ABD ve Kanada ile olup bunu Asya ülkeleri tâkip eder

Ulaşım: Japonyadaki karayollarının toplam uzunluğu 1098900 kilometredir Bu yolların ancak % 65i asfalttır Demiryollarının uzunluğu ise 26000 km civârındadır Demiryolu ulaşımı Japonyada kara ulaşımından daha önemli rol oynamaktadır Sürat ve yer altı trenleri meşhurdur

Deniz ulaşımı, ada devleti olduğu için gelişmiştir Birçok limandan dünyânın her tarafına seferler düzenlenmektedir Ticâretin büyük kısmı deniz ticâret filosuyla sağlanmaktadır

Hava ulaşımıJaponya Hava Yolları tarafından sağlanmaktadır En önemli hava limanları olan Tokyo ve Osaka milletlerarası hava alanlarıdır Târifeli sefer yapılan 71 havaalanı vardır