Dna Yapısı

Dna Yapısı
Dna Yapisi DNAnın monomerik bileşenleri A, T, C, G bazlarını içeren dört tane deoksiribonükleotiddir Bu 4 ana bazın dışında bazı DNAlarda değişikliğe uğramış birkaç farklı baz da bulunabilir Bunlar; metillenmiş bazlar, sülfür içeren bazlar ve anormal bir baz – şeker bağı oluşturan bazlardır Bunlar DNAda kimyasal değişikliğe neden olabilir DNAda metil grubunun eklenmesi en yoğun şekilde sitozinlerde meydana gelir Sitozinin 5´ numaralı karbonuna bir metil grubunun bağlanmasıyla 5 – metilsitozin meydana gelir 5 – metilsitozin özellikle buğday tohumu DNAsında bol miktarda bulunur (tablo – 1) Bununla birlikte T2, T4 ve T6 fajlarında 5 – hidroksi – metilsitozin tamamen sitozinin yerini almış durumdadır Ayrıca ilginç bir örnekte PBS 1 bakteriyofajında görülür Bilindiği gibi urasil bazı sadece RNA molekülünde bulunur Fakat bu bakteriyofajda timin bazlarının yerini urasil bazları almıştır
Adenin ve guanin bazları çift halkalı yapıdadır Bu iki baza pürin bazları denir Sitozin ve timin bazları ise tek halkalı yapıdadır Bunlara ise pirimidin bazları denir Dolayısıyla adenin ve guanin bazlarının moleküler ağırlıkları (A=13513 dalton, G=15113 dalton), sitozin ve timin bazlarının moleküler ağırlıklarından (C=11110 dalton, T=12612) daha fazladır Eğer bir DNA molekülünde iki iplikçikten hangisi A ve G ce zengin ise bu zincire ağır zincir diğerine ise hafif zincir denir
Gerek pürin gerekse pirimidin bazları birkaç tane çift bağ içerirler Çift bağlar her zaman tek bağlara göre daha kararsız olduklarından, çifte bağ taşıyan moleküller, H atomlarının belli bir serbestliğe sahip olabilmesi için, farklı kimyasal biçimlerde bulunabilme özelliğine yeteneğine sahiptir Bir H atomu bir N halkasından veya O atomundan bir diğerine hareket edebilir Örneğin bir amino (NH2) grubundan ayrılarak bir imino (NH) grubu oluşumuna yol açabilir Böyle kimyasal dalgalanmalara tautomerik değişim ve bu şekilde meydana gelen farklı moleküler yapılara da tautomer adı verilir Fizyolojik koşullarda, pürin ve pirimidin halkalarına N atomları genellikle amino (NH2) biçiminde, guanin ve timinin C atomlarına bağlı O atomlarda genellikle keto (CO) biçimindedir Bazların genelde belli taumerik biçimlerde bulunması genetik materyalin kararlılığı açısından önemlidir

Bazların Molar Oranları:
Bazların molar oranları hidroliziz ve kromatografi yöntemleri ile belirlenebilir Farklı türler arasında baz oranları büyük değişiklikler göstermesine rağmen, aynı türün farklı organ ve dokuları arasında benzer oranlara rastlanmaktadır (tablo – 1)

DNA kaynağı A G C T 5-metil - C
Boğa timusu 282 215 212 278 13
Boğa dalağı 279 227 208 273 13
Boğa spermi 287 222 207 272 13
Sıçan kemik iliği 286 214 204 284 11
Buğday tohumu 273 227 168 271 60
Maya 313 187 171 329 -
E coli 260 249 252 239 -
M tuberculosis 151 349 354 146 -
ØX 174 243 245 182 323 -

Tablo 1 : Çeşitli kaynaklardan elde edilen DNAlardaki baz oranları