Osmanlı İmparatorluğu Devlet Örgütü

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

Osmanlı İmparatorluğu Devlet Örgütü

Fatih, Osmanlı ve sürekli bir yapı kazandırmak için önemli düzenlemeler yaptı

Yönetim, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları içeren Fatih Kanunnamesi, sonraki dönemde de yürürlükte kaldı

Bu kanunname, tahta çıkan padişaha devletin geleceği için kardeşlerini öldürme hakkı veriyordu

Fatihin Osmanlı Devleti düzenine ilişkin temel ilkelerin pek çoğu, Tanzimat dönemine kadar geçerliliğini korudu

Saltanat Makamı

Osmanlı Hanedanı soy ağacı

Osmanlı hanedanınıdan 36 padişah toplam 623 sene hüküm sürmüştür

İlk önce Bey diye adlandırılan padişahlar, 1383'den itibaren Sultan, 1517 tarihinden sonra da Sultan unvanına ek olarak Halife unvanını da taşımaya başlamışlardır

Osmanlı padişahları tahta çıktıklarında yayımladıkları bir tür genelge olan Adaletnâme; kanunlara uyulması ve herhangi bir haksızlığa hiç kimsenin uğratılmaması konuları hakkında kaleme alınırdı

Divan-ı Humayun

Osmanlı Devleti kurulduğunda bir divan vardı ve belli başlı uyeleri bulunmaktaydı

Bunlar; Padişah,Vezir-i Azam, Rumeli ve Anadolu Kazasker'leri, Defterdar, Şeyhülislam,Kaptan-ı Derya, Nişancı
Fatih Sultan Mehmet'ten sonra Vezir-i Azamların görüşlerini daha rahat söylemesi için padişahlar arka tarafa bir bölümde izlemiş toplantılara Vezir-i Azam başkanlık yapmıştır

Divan-ı Humayun Üyeleri

Vezir-i Azam(Sadrazam):Padişahtan sonraki en yetkili devlet adamıdır

Padişahın mührünü taşırdı

Bugünkü başbakandır

Vezir:Sadrazamdan sonraki en yetkili kişidir

Sadrazamın verdiği görevleri yapardı

Kazasker: Anadolu ve Rumeli'de olmak üzere iki ayrı kazasker bulunurdu

Adalet işlerine bakardı

Ayrıca kadı ve müderrislerin atamasını ya da görevden alma işini yapardı

Bugünkü yargı görevini yaparlardı

Defterdar:Anadolu ve Rumeli'de iki ayrı defterdar vardı

Rumeli'deki baş defterdardı

Maliye işlerini yapardı

Bugünkü Maliye bakanlığı görevini yürütürdü

Nişancı:Tapu,kadastro,fethedilen yerleri gelirlerine göre deftere kaydetmek işlerini yürütürdü

Şeyhülislam:Devlet'te iken verilen kararların İslam'a uygun olup olmadığına karar verir, bu karara fetva denirdi

Sadrazamla eşit rütbedeydi

Kaptan-ı Derya:Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumludur

İstanbul'dayken Divan toplantılarına katılırdı

Divan-ı Hümayun 2

Mahmut dönemi'de kaldırılarak yerine nazırlıklar(bakanlıklar)kuruldu

Yerel Yönetimler

Osmanlı Devleti yönetim birimleri bakımından büyükten küçüğe aşağıdaki gibidir

Yönetim Birimleri

Vilayet (Eyalet)

Sancak (İl veya bir kaç il birarada)

Kaza (ilçe)

Nahiye (Bucak)

Karye (köy)

Yönetenler

Vilayeti Beylerbeyi, son dönemlerde Vali

Sancağı Sancakbeyi yönetmekteydi

11-04-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı İmparatorluğu Devlet Örgütü Osmanlı İmparatorluğu Devlet Örgütü Fatih, Osmanlı ve sürekli bir yapı kazandırmak için önemli düzenlemeler yaptı Yönetim, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları içeren Fatih Kanunnamesi, sonraki dönemde de yürürlükte kaldı Bu kanunname, tahta çıkan padişaha devletin geleceği için kardeşlerini öldürme hakkı veriyordu Fatihin Osmanlı Devleti düzenine ilişkin temel ilkelerin pek çoğu, Tanzimat dönemine kadar geçerliliğini korudu Saltanat Makamı Osmanlı Hanedanı soy ağacı Osmanlı hanedanınıdan 36 padişah toplam 623 sene hüküm sürmüştür İlk önce Bey diye adlandırılan padişahlar, 1383'den itibaren Sultan, 1517 tarihinden sonra da Sultan unvanına ek olarak Halife unvanını da taşımaya başlamışlardır Osmanlı padişahları tahta çıktıklarında yayımladıkları bir tür genelge olan Adaletnâme; kanunlara uyulması ve herhangi bir haksızlığa hiç kimsenin uğratılmaması konuları hakkında kaleme alınırdı Divan-ı Humayun Osmanlı Devleti kurulduğunda bir divan vardı ve belli başlı uyeleri bulunmaktaydı Bunlar; Padişah,Vezir-i Azam, Rumeli ve Anadolu Kazasker'leri, Defterdar, Şeyhülislam,Kaptan-ı Derya, Nişancı Fatih Sultan Mehmet'ten sonra Vezir-i Azamların görüşlerini daha rahat söylemesi için padişahlar arka tarafa bir bölümde izlemiş toplantılara Vezir-i Azam başkanlık yapmıştır Divan-ı Humayun Üyeleri Vezir-i Azam(Sadrazam):Padişahtan sonraki en yetkili devlet adamıdır Padişahın mührünü taşırdıBugünkü başbakandır Vezir:Sadrazamdan sonraki en yetkili kişidir Sadrazamın verdiği görevleri yapardı Kazasker: Anadolu ve Rumeli'de olmak üzere iki ayrı kazasker bulunurdu Adalet işlerine bakardı Ayrıca kadı ve müderrislerin atamasını ya da görevden alma işini yapardı Bugünkü yargı görevini yaparlardı Defterdar:Anadolu ve Rumeli'de iki ayrı defterdar vardı Rumeli'deki baş defterdardı Maliye işlerini yapardı Bugünkü Maliye bakanlığı görevini yürütürdü Nişancı:Tapu,kadastro,fethedilen yerleri gelirlerine göre deftere kaydetmek işlerini yürütürdü Şeyhülislam:Devlet'te iken verilen kararların İslam'a uygun olup olmadığına karar verir, bu karara fetva denirdi Sadrazamla eşit rütbedeydi Kaptan-ı Derya:Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumludur İstanbul'dayken Divan toplantılarına katılırdı Divan-ı Hümayun 2Mahmut dönemi'de kaldırılarak yerine nazırlıklar(bakanlıklar)kuruldu Yerel Yönetimler Osmanlı Devleti yönetim birimleri bakımından büyükten küçüğe aşağıdaki gibidir Yönetim Birimleri Vilayet (Eyalet) Sancak (İl veya bir kaç il birarada) Kaza (ilçe) Nahiye (Bucak) Karye (köy) Yönetenler Vilayeti Beylerbeyi, son dönemlerde Vali Sancağı Sancakbeyi yönetmekteydi