Sorun Çözme Teknikleri - Doğan Şahiner(Özet)

11-03-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sorun Çözme Teknikleri - Doğan Şahiner(Özet) İnsanlar ve Sorunlar Yöneticilerin çalışma hayatlarında karşılaştıkları sorunların dışında insanlar gelir İnsan unsurunu bir şekilde ele almak, başarılı çözümler bulmak yöneticiler için zorunludur Yöneticiler sorunları çözerlerken başarılı çözümler bulamazlar ise işlerinde başarılı olamazlar başarılı olmak için sistematik bir yöntem kullanıp gerekli becerileri alıştırma yaparak kullanmaları gerekir Becerileri teker teker pratiğe geçirmek için bir planın yapılması gereği unutulmamalıdır Daadi Modeli Daadi Modeli sorun çözme tekniklerinin temel modelidir Sorunları etkili bir şekilde çözmek için önerilen en iyi model Daadi Modelidir Daadi Modeli ile sorunları çözerken belirli aşamalardan geçilmesi gerekir Bu aşamalar şunlardır ” Dinleme, Araştırma, Amaç Saptama, Destekleme, İzleme “ Daadi modeli Denilmesinin amacı aşamalarının baş harflerinden gelmektedir Daadi sistematik olma ve geri besleme kriterlerini karşılamaktadır Model araştırma aşaması sayesinde yöneticiye büyük bir özgürlük tanır Ve sonrada ortaya çıkabilecek ikincil sorunlarında gerektiği gibi ele alınmasına olanak sağlar Neden yönetici dinleme sorunlu olan kişinin olaya bakış açısını görebilmek için onu iyi dinlemesi gerekir İyi dinleme yöneticinin sorunu mümkün olduğunca karşısındaki kişinin bakış açısından anlaması demektir Sorunlu olan kişi böyle yaptığınızı anladığı zaman alacağı yardımın karşılıklı anlayış temeline dayandığını bilir ve böylece yönetici psikolojik düzeyde araştırma aşamasında başarıya ulaşmış olur Dinleme Becerileri Dinlemenin yönetici açısından ne derece önemli olduğundan bahsetmiştik Dinleyici (Yönetici), sorunu dinlerken dikkat etmesi gereken konular vardır Dinleyici konuşanın kendini baskı altında hissetmeden, rahatça ifade etmesini sağlayacak şekilde sessiz kalmalıdır Dinleyici karşısındaki kişinin söylediklerini ve duygularını anladığını belirtmek için sözlerini ara sıra özetlemelidir - Dinlemenin en önemli parçalarından biriside sözel olmayan iletişimdir Yönetici bu konudaki becerilerinide geliştirmelidir Neden Araştırma Daadi Modeli sorun çözmek için önerilen en iyi modeldir demiştik Neden araştırma da bu modelin aşamalarından birisidir Bu aşamanın amacı ; istenilen değişikliğin gerçekleşmesini sağlayacak amaçlar saptamak üzere sorunun özünü ortaya çıkarmak için durumu incelemektir Bu aşamada yönetici sorunu olan kişinin durum hakkındaki durum ve davranışları tam olarak anlamasına yarar Temel Araştırma Becerileri Araştırma, sürece temel oluşturan altı temel becerinin kullanılmasını gerektirirBunlar : Anlayışı geliştirip açıklığa kavuşturacak yaratıcı sorular Konuşan kişinin bahsettiği derin anlamları yansıtan yorumlayıcı özetler Mevcut durumda önem taşıyan duyguların araştırılması Sorunu olan kişiye kendini somut olarak ifade etmesi için yardımcı olmanın yolları Seçilmesi mümkün eylem çizgilerinin sonuçlarının test edilmesi Konuyla ilgili enformasyonun verilmesidir Başka Araştırma Becerileri Araştırma aşamasında kullanılan becerilerle ilgili birkaç yöntemin, sorunun önemli noktalarını saptamakta yararlı olduğu görülmüştür - Kalıplar : Ele alınan durumlar yada bunlarla geçmişte yaşanan bazı olaylar arasında ortak bir yön bulunduğu, tarafların dikkatini çeker Bunun araştırılması, sorunun ortaya çıkmasında bir davranış kalıbının rol oynadığını gösterir - Varsayımlar : Sorunu olan kişiler hepimiz gibi, yaşam hakkında genel olarak insanlar hakkında ve tek tek kişiler hakkında varsayımlar yaparlar Bu varsayımların yanı sıra başvuru çerçevesi, tutarsızlıklar, anlamlı unutkanlıklar, anlamlı değinmeler, birden fazla görüşmeler ve pratikte başka araştırma becerilerinin içerisinde yer almıştır Araştırma Sentez Araştırma aşaması ilerledikçe konuyla ilgili olgular saptanır ve incelenir Araştırma aşamasının yapısı hipotez oluşturma süresi etrafında kuruludur Bu arada tarafların sorun üzerinde bir ekip olarak çalıştıkları işbirliği ortamı kurması gerekir AMAÇ : bir suçlu bulmak değil sorunu çözmektir Amaç Saptamanın İlkeleri İyi dinleme ve iyi araştırma, bazı yöneticilerin kolay kazanamayacağı ve çoğu ustalaşmak için sürekli pratik gerektiren bir dizi beceri gerektirir Şunu da unutmamak gerekir Daadi süreci bir bütündür Bir örnek vermek gerekirse “ bir zincir, en zayıf halkası kadar kuvvetlidir “ sözü burada en zayıf halkası genellikle amaçların saptanmasıdır Amaçların saptanması kolay gözüktüğü için bu iş kötü yapılır Fakat kolay gözüktüğü kadar kolay olmasına karşın bir o kadar da karmaşıktır İşeyarar Amaçlar Seçmek İşe yarar amaçlar seçmek konusunda en önemli husus somut amaçları belirlemektir Somut amaçlarda kendi arasında somut alt amaçlara ayrılır Burada sorunun çözülmesi için hangi amaçlar yada alt amaçlar seçilmiş olursa olsun, bunların SGGD kriterine uyması gerekir Bu testi geçemeyen amaçlar ya değiştirilmeli yada bir tarafa bırakılmalıdır Seçilen amaçlar somut olmalı, gerçekçi olmalı gözlenebilir ve değerli olmalıdır İşe yarar amaç seçerken seçilen amaç bu özellikleri taşımalıdır Amaçlar ve Ödüller İnsanlar yapmış oldukları iş karşısında elde edecekleri yararın büyüklüğüne uygun bir biçimde hareket ederler Yani elde etmeği umdukları yararın büyüklüğüne göre davranırlar Burada yararlar arasında uygun bir denge oluşmasını sağlayacak amaç ve alt amaçlar formüle ederken kullanılabilir ve bu da amacın gerçekleşmesine yardımcı olur Destekleme Destekleme sorun çözme tekniklerinin temel modeli olan Daadi modelinin dördüncü aşamasıdır Sorun çoğu zaman dinleme aşamasında iken karışık ve duygusal bir tartı ortaya konmuştur Araştırma aşamasında ise sorunu çözümlemek, neyin değişmesi gerektiğini saptamak olanaklı hale gelmiştir Ama bu değişikliğin gerçekleştirmek amaç saptanmadıkça ve sorunu olan kişi bu amaçlara ulaşmaya hazır olmadıkça hangi değişikliğin yapılması gerektiğini saptanması işi basit bir düzeyde kalır İşte bu AMAÇ SAPTAMA AŞAMASI nın görevidir Ama amaçları gerçekleştirmeye başlamadan önce bir başka aşamaya geçilmesi gerekir Bu aşamanın gerekli olduğu yöneticiyle sorunlu olan kişinin açıkça göremediği durumlarda yardımcı tabloları çok yararlıdır Bu tablolar yardımı ile amaç DESTEKLENİR Yönetici destekleme aşamasında ; açıklama, gösterme, deneme ve eleştiriden oluşturulan bu çerçeveyi unutmaması gerekir İzleme İzleme aşamasında yönetici saptanan amaç ve alt amaçlara ulaşma çabalarını gözler Burada yapılmasına karar verilen şeylerin yerine getirilip getirilmediği ve bunların işe yarayıp yaramadığı araştırılır Gördüğü başarılar onaylayarak ödüllendirilir, stratejinin adım adım gerçekleşmesinin gözetim ve başarısızlık durumlarında süreci çözümleyip gerekli önlemleri alır Bu amacın gerçekleşmemesinin çeşitli nedenleri olabilir Bu nedenlerin kimisi iyi kimisi de kötüdür Amaca ulaşmamasının yedi nedeni vardır ve bu nedenler bu bölümde yer almıştır Gerekenlerin yapılması için fırsat çıkmamıştır Amaç kötü seçildiği için ulaşılması olanaksızdır Strateji kötü seçilmiştir ve adımlar fazla büyüktür Sorunu olan kişinin daha fazla desteğe gereksinimi vardır Durumu değişmiş ve sorunu ortadan kalkmıştır Sorunu olan kişi değişmiş ve sorun ortadan kalkmıştır Sorunu olan kişinin motivasyonu yada özgüveni yeterli değildir DAADİ : Yönetim için bir araç Daadi çeşitli yöntem becerilerini içeren düzenli bir süreçtir Bu nedenle sorun çözmenin yanı sıra değişik alanlarda da kolaylıkla kullanılabilir Daadinin başka alanlarda kullanılmasına örnek vermek gerekirse