|
Prof. Dr. Sinsi
|
Amma Da Aldanmışız.-Oyun-Kitap Özeti
Amma da Aldanmışız -Oyun kitap özeti
AMMA DA ALDANMIÅžIZ!
(Ä°ki Perdelik Oyun)
-Komedi-
Yazan:
Cemal ERTEN
TC KÃœLTÃœR BAKANLIÄžI YAYINLARI
ANKARA-2002
KİŞİLER
MUHTAR
KÖY İMAMI(Hoca)
ALİ AĞA(Bir köylü)
DERVİŞ AĞA(Diğer bir köylü)
ÇIRAK
KAHVECÄ°
ONBAÅžI
SIĞIRTMAÇ
YABANCI
ANA
ÇOCUK I
ÇOCUK II
MÃœFETTÄ°Åž
(Olay, zamanımızda geçer)
I PERDE
(Perde açılmadan önce,eski bir gramafonda çalınan eski bir şarkı duyulurBu şarkı,dedelerden kalma bir şarkıdırŞarkı devam ederken perde açılırSahnede,bir köy kahvesinin önündeki yazlık bahçe görülmektedirKahve yapısı sola düşerKahveci veya çırağı kahveleri getirirlerSağda,hemen dipte köyün bahçeleri yer alırKahve bahçesinin çevresi çitle çevrilidirSahnede ön sağda ve ön solda olmak üzere iki masa vardırSağdaki masada Hoca ve Muhtar oturup sohbet etmektedirlerSoldaki masada ise Ali Ağa,Derviş Ağa tavla oynamaktadırKahveci,bahçe çitinin önüne serili hasıra oturmuş,bütün piyes boyunca bitiremeyeceği bir ekmek kabuğunu kemirmektedirÇırak girip çıkarHer iki masada oturanlar,başkalarıyla ilgilenmezler)
MUHTAR — Ä°ÅŸte böyle,hoca efendi,akÅŸam bir sıtmadır tutturduBilâder,kaç yıldır çekerim bu haltıBu köyde doÄŸdum,büyüdüm,kendimi bildim bileli diÅŸlerim birbirine vurur vurur tambura gibi
HOCA — Beni de yakalar,beni de,muhtarEn korktuÄŸum ÅŸeydir mubarekYaz gelir,vallâhi,aÄŸzıma bir meyva koyamamE,sen söyle baklava hakkı için sen söyle,dünya taamını tadmaya mezun olan bizlere bu komaz mı?
MUHTAR — Öyle,hoca efendi,öyleHâlbukim ben ava gitmeye niyetlenirdimNerden gidersin?Sonra üzerinize afiyet,bizim köpek de pek hastalandıAÄŸzına bir ÅŸeyler koyabilirsen aÅŸk olsunÇok fena,çok fena canım sıkılıyor
(Konuşmaları sessizce devam ederken soldaki masadan)
ALÄ° AÄžA — DervişçiÄŸim,efendime söyliyeyim,sen marsa doÄŸru gidiyorsun,efendime söyliyeyim,yani kahveler senden yani
DERVÄ°Åž AÄžA — (“r” leri söyleyemez;kızgın) Zay zay deÄŸil ki,kemik payçası…Ataysın,biy tüylü denk getiyemezsin
ALÄ° AÄžA — (Oynamaya devam eder) Efendime söyliyeyim,yani ÅŸu birinci pul;ÅŸeÅŸ yek miydi?Efendime söyliyeyim,yani neydi?DüşeÅŸ mi?Demiryolu yavrumEfendime söyliyeyim,al bu da senin için(Onun tarafından atar) (Devam ederler)
MUHTAR — Ä°ÅŸte böyle,hocaefendiNe avdı o,ne av vik vik diye bizim köpek seÄŸirtiyordu
HOCA — Of karnım,çok fenaGeçen akÅŸam bizim kaşık düşmanı bir mugaddi taam yapmış(Esner) Çaldım kaşığı,çaldım kaşığı (Sessizce devam ederler)
DERVÄ°Åž — Ah,AliciÄŸim zay zay deÄŸil kiBiliysin sen,fena oyuncu deÄŸilimKabahat hep zaydaBiliysin bu haltı iyi beceyiyim (Devam eder)
HOCA — Ah,muhtar,şöyle bir sini pilâv olsa ÅŸimdiÇalsak kaşığıArkadan bir hoÅŸaf ya da ayran…Ahhhhh
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,bu oyun da böylece biter (Tavlayı kapar)
DERVÄ°Åž AÄžA — Ah AliciÄŸim,vallahi biliysin,bu oyun benim için kolaydıy ama suç hep zaydaKaç el bekledim duydum
MUHTAR — (Yan masaya dönüp) Ne oldu DerviÅŸ AÄŸa,yine oyunlar sende mi?Koç kaç oldu bu?
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,DerviÅŸcik yani,efendime söyliyeyim,dörde karşı sıfırdı,sonra efendime söyliyeyim yediye karşı yani bir oldu (Hoca ve Muhtar,sandalyelerini alıp bu tarafa yanaşırlar)
HOCA — Desene kahveler yine DerviÅŸ AÄŸadan,ha?
MUHTAR — (Kahveciye bağırır) Hayri AÄŸa,hey Hayri AÄŸa…SaÄŸar adam ne olacak?Sana diyorumHayri AÄŸa…Ä°ÅŸitmezOÄŸlum,ustana söyle gelsinÅžu tavlayı da kaldır
ÇIRAK — (Yaklaşır) Tavlayı mı? (Tavlayı alırken lokumu da almak ister)
HOCA — (Atılır) Bak kerataya!Bırak bakalım o cennet taamı lokumuBurada tavla gürültüsünü lokumun hatırı için dinleriz (Lokumu aÄŸzına atar) Of,içim bayılıyordu açlıktan (Sakalına dökülen lokum unlarını eliyle temizler)
ÇIRAK — (Ustasının yanına gitmiÅŸtirEkmeÄŸi yemekte olan kahveciyi itekler) Haydi kalk,seni sesliyorlar
KAHVECÄ° — Dün akÅŸam mı?Evet ne olacak üç tebeÅŸirli çizdim
ÇIRAK — DeÄŸil usta,deÄŸilMuhtar emmi,seni çağırıyor
KAHVECÄ° — Evet,hep tebeÅŸirli…Ne edeceÄŸiz ÅŸu adamlarla?
ÇIRAK — (Kolundan tutarak) Gel usta,gelMuhtar seni, seslendi (Çekerek götürür)
KAHVECÄ° — Ne çekersin beni manda güder gibi?
MUHTAR — Gel saÄŸarım,gelİçtiÄŸimiz kahvelerin hepsi DerviÅŸ AÄŸadanAnladın mı?HepsiParti ona kaldı
KAHVECÄ° — Bizim parti mi?Ona lâf yok
MUHTAR — Hay Allah iyliÄŸini versinNe partisi?Onu da nerden çıkardın?
KAHVECÄ° — Yaa,ak koyun,kara koyun seçimlerde belli olacakGörürüz kim kazanacak
MUHTAR — Canım usta,dinleİçtiÄŸimiz kahveler var ya?
KAHVECÄ° — İçtiÄŸiniz,evet
ALÄ° AÄžA — Bak dört tane
KAHVECÄ° — Evet,beÅŸ tane;ne olacak?
DERVÄ°Åž AÄžA — Dört,Hayri AÄŸa,dört
KAHVECÄ° — Ä°ÅŸte kendi de diyorsun,beÅŸ…
MUHTAR — Canın cehenneme,haydi git,(Bağırır) onlar DerviÅŸ AÄŸadan (Kahveci,”beÅŸ”, “beÅŸ”, “beÅŸ” diye sayıklayarak gider)
HOCA — Vallâhi,bu sizin oyunuzdan bir ÅŸey anlamam,baklava hakkı için anlamam
ALÄ° AÄžA — Yoo,efendime söyliyeyyim,yani,bunun lezzeti baÅŸkaBaÅŸka,efendime söyliyeyimBaÅŸka lezzet…
HOCA — (Keser) Sus,sus günaha girersin “Lezzet” kelimesinin böyle ÅŸeyler için aÄŸza almak günahtırCanım yemeklere,o tatlı ve mugatti taamlara karşı hakarettit bu (AÄŸzını ÅŸapırdatır) Lezzet,evet lezzet…Nasılı tatlı lâfız deÄŸil mi?Lezzet,mülezzim,izaz hep aynı
MUHTAR — Yemek lafı açılmaya görsün,hemen baÅŸlarsın
DERVÄ°Åž AÄžA — Ya,sahih,demiyvey,hemen baÅŸlay
HOCA — Bırakın anlatayımLâfı bile hoÅŸturYemek vesselâmDünyaya niçin geldin?Yemek içinDemin bir nebze muhtara da anlattım ya
MUHTAR — Evet,yarıda kaldı
HOCA — 8Arada sırada geÄŸirir,koca göbeÄŸini okÅŸar) AkÅŸam yemeÄŸinde bizim köroÄŸlu,eriÅŸte yaptıHem de yoÄŸurtlu…YaÄŸ akıyor mübarektenOnu mideye indirdik,yanında hoÅŸaf,arkadan,Hamdi AÄŸanın ölümüne yaptıkları helvayı sofraya koydularO da indi mideyeÇal kaşığı,çal kaşığıEh,göbek burnuma vardıYatsı namazını kılarken…
DERVÄ°Åž AÄžA — Hoca efendi,”yatsı” dedin de aklıma geldiÅžu yatsıyılayı niçin camide kılmayız cemaatle?
HOCA — Dur Allahını seversen,durBaklava hakkı için,durMuhabbetimiz tam revani gibi kıvamına gelmiÅŸtiNe kesersin?Böyle dersiniz de hiçbiriniz gelmiyverirsinizHa,dediÄŸim gibi…Hay aksi ÅŸeytan ÅŸaşırttırdın beni,DerviÅŸ AÄŸaEvet yatsı namazını zor kıldım
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,gözlerin yani,efendime söyliyeyim,ha kapandı,ha kapanacak
HOCA — Dur be, adamEvet,gözler,ha kapandı,ha kapanacakEli kulağında,şöyle bir soyundumKaşık düşmanı yatağı serivermiÅŸtiYastığa koyduÄŸumu hatırlıyorum başımıİşte o kadarBaklava hakkı için doÄŸru söylüyorum,hemen sızıvermiÅŸim
MUHTAR — (EÄŸlenerek) SarhoÅŸ gibi…
HOCA — NeûzübillâhBaktım kapı çalınıyor”Güm,güm!” diye…Uyandım
MUHTAR — Ä°yi uyanabilmiÅŸsinGeçenlerde beni ava çağırırlarken kapıyı yarım saat dövmüşler de ben uyanmadımÄ°yi geçti av…Tilki,hani kuyruÄŸu alacalıydı ya,iÅŸte o…Önümde kıç kıç kaçı…
DERVÄ°Åž AÄžA — Åžu tahsildaya veydiÄŸin tilki mi?Sen onu vuymamışsın ki…Senin yanaÅŸma vuymuÅŸ
MUHTAR — YanaÅŸma mı?Hadi canım,silâh bile alamaz eline
DERVÄ°Åž AÄžA — Öyle deme,muhtay,öyle deme…Ben biliyim onun avcılığını…Geçenleyde beyabey gitmiÅŸtik ya…
MUHTAR — Sen mi?
HOCA — Süphanâllah,on defa süphanâllahCanım,ÅŸimdi kim konuÅŸuyordu?
MUHTAR ve DERVÄ°Åž AÄžA — Ben
HOCA — Sizden evvel?
MUHTAR ve DERVÄ°Åž AÄžA — Sen
HOCA — Öyleyse bırakın konuÅŸayım;lâfı aÄŸzıma tıkıyorsunuz
KAHVECÄ° — (Yerinden fırlayarak gelir) Ne beni mi çağırdın,hoca efendi?
HOCA — Al sanaBir de sen eksiktin
KAHVECÄ° — Dört çay mı?Ha?
HOCA — Ey ümmeti Muhammetin sağırı,seni kim çağırdı?Vallâhi çıldıracağımHey Allahım,git,efendim git,çay filân istemiyoruz
KAHVECÄ° — Filcan mı?Filcanda çayı sen nerde gördün,hoca efendi?Ha?Çay mı?Ha?
HOCA — Hay batasın yerin dibineGit Allahım git,baklava hakkı için git
KAHVECÄ°— Baklva gibi mi olsun?Ha?Yandan ÅŸekerli içerdin ya?
ÇIRAK — (Atılır) Gel,gel,çay istemiyorlar
KAHVECÄ° — Yo,bir ÅŸey dediÄŸim yokÇay isterler sonra cayarlar (Söylene söylene yerine oturur,gevelemeye devam eder)
HOCA — Ne baÅŸ belâsı bu böyleYere batasıcaAllahım
MUHTAR — (Fırsattan istifade ederek) Ha,tilkiden bahsediyorduk,ÅŸu alaca,kuyruktanNe kuyruktu sen gördün,AliciÄŸim
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyimGörmeye gördüm amma,efendime söyliyeyim,yani
öyle alaca filân deÄŸildi,efendime söy…
HOCA — Vallâhi çıldıracağım,bırakın anlatayım,canımNe olacak hep aynı döl bunlar (Kızar ve sandalyede geriye döner) Sakallıymış,hocaymış,hürmet yok,efendinYok efendim,yokNe bilirlerLâf anlatıyoruz…
ALÄ° AÄžA — Ha,”lâf” dedin de aklıma geldiEfendime söyliyeyim,yâni efendime söyliyeyim,ÅŸu Arslan AÄŸanın bana ettiÄŸi doÄŸru mu?Efendime söyliyeyeyim,tarlamı bilirsiniz,efendime söyliyeyim,taşı koyduk onun tarlayla benimki arasınaEfendime söyliyeyim,sürmüş ta içerden,bir ÅŸey dedim de beni mahkemeye vermiÅŸ,efendime söyliyeyim…
HOCA — (Alayla) Efendime söyliyeyim,yâni,efendime söyliyeyim yâniÇıldıracağım yahuDurun anlatayımNe demiÅŸ Hazreti Muhammet?Ne demiÅŸ bilir misiniz?Nerden bileceksiniz? (Yerinden fırlar,vaaz verir gibi) Ey Ãœmmeti Muhammet,senden gayri kiÅŸi lâ ederken sen dinle lâf etme,ancak, “Ä°zâca… Neydi o?Ä°zâca…unutturdunuz,vallâhi
MUHTAR — Hoca,bir ÅŸey deyiver,biz anlamayız
HOCA — Her ne ise…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,beni mahkemeye vermiÅŸ yani,efendime söyliyeyim
MUHTAR — (Hemen katılıracı acı) Benim köpek de çok fena hasta olduÄ°ÅŸtahtan kesildiAÄŸzını bıçaklar açmıyor
HOCA — Bir taraftan karnım aÄŸrıyor,bir taraftan sizin köpekleriniz,tarlalarınızBırakın,lâfı aÄŸzıma tıkamayınKarnımAkÅŸamki hamur aşı yapıyor bu iÅŸiEpeyce de yedimHa anlatıyordumKapı “güm” “güm” diye vuruldu (Masaya vurur) Hemen kalktım
KAHVECÄ° — (Yerinden fırlar) Ha?Çay mı?Yeni demledim ya,yeni
HOCA — Hay AllahımYine bu adam mı?Git,git,git haydi
KAHVECÄ° — Ha?
HOCA — “Git” diyorum(Bağırır) Git,git
KAHVECÄ° — Hoca olacak,hem çağırır,hem de “git” derTaze demledim(Geçer oturur)
HOCA — (Nefes alır) Nerde kaldık?Ey YârabbiEvet kapı “güm” “güm” diye vuruldu(Yine elini vuracak olur,muhtar tutar ve kahveciyi gösterir)Baktım üzerim giyinikHem de yenileri giymiÅŸim”Vay” dedim kendi kendime”Yenilerle yatmışım” Kapıda bir palabıyık…UÅŸak kılıklı adam…”Ne istersin?” dedim”Efendi sizi ziyafete çağırıyor” dediZiyafet mi?Hemen fırladımA,a,a yollar tertemizKoca koca saraylar
MUHTAR — Sonra?Rüya,vallâhi,rüya
HOCA — Bir konaÄŸa geldikGirdik içeriA,a,aBir sofra,amma alafranga…”Geç,baÅŸa otur”dediler,”Sen hocasın” Geçtik kurulduk”E,baÅŸlıyalım”dediler”Hemen”diye cevap
verdimBeni oraya götüren uÅŸak kılıklı adam yanıma yaklaÅŸtı”Çorbadan mı?” dedi”Eee,tabii” dedim”Peki” dedi,”Hangi çorbadan istersiniz?” “Hangi çorbadan mı?”
Dur muhtar,sen kaç çeşit çorba bilirsin?
MUHTAR — Ben mi,hiç,sanki iÅŸte…Çok bilirimSayayım(Oradakilerin hepsi parmaklarıyla kendi kendilerine saymaya baÅŸlarlar) Bir pirinç çorbası,keklikle olur,tavÅŸanlısı daha iyidirSonra ÅŸehriye,tarhana…sonra?…Çok bilirim ÅŸimdi aklıma gelmiyor…
HOCA — Var mı daha bilen ?
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,un çorbası yani
DERVÄ°Åž AÄžA — Tayhana çoybasıAma muhtay söyledi
HOCA — Yo bilemezsiniz,bilemezsinizBakın,o uÅŸak kılıklı adam bana neler dedi (Hoca,bu ikili konuÅŸmlaraı sesini deÄŸiÅŸtirerek belirtir) “Hangi çorbadan istersiniz?” (Kaykılır) “Hangileri var?” “Efendim,pirinç çorbası,ÅŸehriye çorbası,ÅŸehriye çorbası çeÅŸit çeÅŸittit,tel,gül,sümbül ÅŸehriye,sonra iÅŸkembe,düğün çorbası,midye çorbası,balık çorbası,sebze çorbası,terbiyeli terbiyesiz tavuk çorbası
MUHTAR — Ne çokmuÅŸ be?
DERVÄ°Åž AÄžA — Peki hoca,sen hangisini getiydin?
HOCA — Ben mi?Aşçıbaşına haber saldımBüyükçe bir tabağın,kâsenin yâni,içine hepsinden biraz koydurdumSeçemedim de onun için,sizim anlıyacağınızYaÇorbayı içtik,şöyle sandaliyeye bir dayandımKâseyi ittimBizim uÅŸak hemen yanaÅŸtı”E hoca efendi,etlilerden?” “Etlilerden mi?Hangileri var?” “Vallâhi efendim,çeÅŸitimiz azca…Sayayım” BaÅŸladı saymaya”Tas kebabı,tencere kebabı,orman kebabı,yoÄŸurtlu kebap,çömlek kebabı,talâş kebabı,yufkalı kebap,döner kebabı,rende kebabı,ÅŸiÅŸ kebabı…”Baktım daha da sayacak, “Getir,dedim yoÄŸurtlu bir dönerŞöyle yaÄŸlı yaÄŸlı,bol biberli,üzerinde iki üç ÅŸiÅŸ” Hemen getirdilerÇaldım kaşığı,çok yaÄŸlıymış beHey saÄŸar,bir su al gelBu döner kebabı pek yaÄŸlı
MUHTAR — Hakikaten yaÄŸlı
DERVÄ°Åž AÄžA — Buynuma kokmaya baÅŸladı
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,yalan da olsa dinliyoruz
HOCA — Baklava hakkı için lâfımı hiç kesmeyin,dinleyinSıra böreklere geldiBizim palabıyık yanaÅŸtı”Böreklerden hangisini istersiniz?” “Hangileri var?” “Efendim,su böreÄŸi,puf böreÄŸi,fincan,midye,nemse,el böreÄŸi” “Sigara böreÄŸinden getir?” “Peynirli,sade,kıymalı,hangisinden olsun?” “Hangisinden mi?Üçünden de biraz biraz olsun” “Yanına hoÅŸaf,komposto,bir ÅŸey istemez misiniz?” “Komposto mu?Hangileri var?” “Çilek,al…” “Peki,yeter…çok koyun da getirin…” Börek geldi…Komposto da geldi
DERVÄ°Åž AÄžA — Hoca,mendilin vay mı?
HOCA — Baklava hakkı için lâfımı yarılamaArkadan tatlılar, “Efendim hangisini istersiniz? “Hangileri var?” “Efendim çeÅŸidimiz azHanım göbeÄŸi,tulumba,vezir parmağı,has lokma,saray lokma,bal lokma,samsa tatlısı,bohça tatlısı,Giresun tatlısı,revani,tel,ekmek kadayıfı,sonra sütlüler,en sonra,baklava… Aman getirGetir baklavaBir dersin iki dersin lüp,üç dersin,ÅŸup,dört dersin,ÅŸup…Sizin anlıyacağınız…ham hup,ÅŸaralop…
MUHTAR— Sonra?
HOCA — Sonra,bana bir torba altınDuaya baÅŸladım…(Duayı sessiz mırıldanırSonra ellerini açıp yüksek sesle Allah ziyafet sahibinin kesesine bereket,bizim aÄŸzımıza da daimî lezzet lütfeyleye…
HEPSÄ° — Amin,aminnnnn
MUHTAR — “Amin” dedik ama bir ÅŸey yiyemedik biz
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,yani,bizim hoca delirmiÅŸ…Nerde bu ziyafet hoca,nerde?
DERVÄ°Åž AÄžA — Kim veymiÅŸ bu ziyafeti?Neyde?Ne zaman?
HOCA — Bilmiyorum
MUHTAR — Nasıl olur?
HOCA — Baklava hakkı için bilmiyorum
DERVÄ°Åž AÄžA —Peki sen neyeye gittin ziyafet diye?
HOCA — Bilmem
MUHTAR — ÅžaÅŸtım kaldım
HOCA — Bir söz vardır bilir misiniz?Aç horoz kendini arpa ambarında sanırmışİşte öyle
MUHTAR — Yine anamadım
DERVÄ°Åž AÄžA — Annadıysam,arap olayım
HOCA — Canım,rüya görmüşümYuya,DeyviÅŸ AÄŸa,yuya göymüşüm
DERVÄ°Åž AÄžA — Niçin “yuya” diyoysun?”Yuya” de,”Yu…ya
MUHTAR — Ruya mı?Ben de hakikat sanmıştım
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,fakat yani nasıl oluyor da hoca o kadar,efendime söyliyeyim,yemek adı biliyorsun,yani…Efendime…
(Resmî giyimli jandarma onbaşısı girerTerlidirKasketi elindedirKasabadan geldiği bellidir)
ONBAÅžI — Selâmualeyk…
HEPSÄ° — Ve aleyküm selâm,hoÅŸ geldin onbaşı
MUHTAR — HoÅŸ geldin onbaşı…
ONBAÅžI — Cümleten,ne derler ona,hoÅŸ bulduk
MUHTAR — Çok kaldın kasabada onbaşı?
DREVÄ°Åž AÄžA — Sahih,onbaşı,neyede kaldın?Meyak…
ONBAÅžI — Hiç,vallâhi,bizim ÅŸeye,kaymakama,sonra,ÅŸeye,ÅŸey maarif memuruna filân uÄŸradım da
MUHTAR — (Kendi kendine) “Bizim kaymakam” Boyun kopsun
ONBAÅžI — Sonra da mal müdürünü ziyaret ettim “Artık bizim,ÅŸeyleri anlayıverin,vergileri versinler” diyorTahsildarı dayıyacak kapıya…
MUHTAR — TopluyoruzDaha ekin gelmediBankanot kesmiyoruz ya
ONBAÅžI — Size bir haberim de var
HOCA — Hayrola,”Hayırlı olsun” deyin
ONBAÅžI — Köye bir muallim veriyorlar,maarif memuru söyledi;şöyle bir çıtlatıverdi
MUHTAR — Oh,ne iyi
HOCA — (Keser) Malimi nidecek,elli altmış haneli köyPara para;mektep yaptılarBizim hoca parasını zor veriyorlarPara veren yok yaAl sana bir batman buÄŸday,biraz da fasulye…”Peki para?” “Ha, o yok” Bir de malim besleyecekler “Malim,malim,öğle namazı kaç rekattır?”desem,apışıp kalır
DERVÄ°Åž AÄžA — Duy,hoca,sahih,onbaşı ne zaman veyecekler?
ONBAÅžI — Durun söyliyeceÄŸim,ÅŸu ÅŸey memuru,neydi o muhtar,dilimin ucunda,ha,evet,maarif memuru var ya,burnundan konuÅŸan adam,dedi kiLBurundan konuÅŸarak taklidini yaoar) “Åžey sizin köye yeni bir öğretmen veriyoruz”
KAHVECÄ° — (YanaÅŸarak) Onbaşı,çayı yeni demledim?
HEPSÄ° — Aman…
KAHVECÄ° — Ha?Yeni demledim,vallâhi
ONBAÅžI — Dur konuÅŸuyoruz,ÅŸey görüyorsun
KAHVECÄ° — Taze deÄŸil mi?Demin attım çayıKan gibim,tavÅŸan kanı,muhtarTavÅŸan kanı(Gider)
MUHTAR — Peki,peki…Getir bir çay…TavÅŸan gibim…Sen tavÅŸanı nerde gördün?Sanki
ONBAÅžI — Evet,kaymakam dedi ki…ÅŸey,ben de ÅŸeyini ÅŸey yaptım…Mal müdürü…tüf…Ä°yice ÅŸey oldum
MUHTAR — Evet,maarif memuru?
ONBAÅžI — Hey babana rahmetMaarif ÅŸeyi…öğretmen,yani malim gelecek dediSizin ÅŸeye,köye…
ALÄ° AÄžA — Anladık,efendime söyliyeyimGeçSonra?
ONBAÅžI — Ä°ÅŸte,o ÅŸey,malim,ÅŸey,daha mektebinden yeni mezunmuÅŸ…
HEPSÄ° — Yeni mi mezunmuÅŸ?
ONBAÅžI — Åžey,maarif ÅŸeyi dedi ki “ÇekeceÄŸiniz var…o ÅŸeyden”
HOCA — Ä°ÅŸte buna “hoÅŸafın yağı kesilmek” denir
ONBAÅžI — Hem bu köydenmiÅŸ…
MUHTAR — Bu köyden mi?Yo,yo…öğretmen mektebine bizim uÅŸaklardan kimsecik gitmedi
ONBAÅžI — Åžeyini,neydi o?Åžeyini muhtar,ismini söyledi maarif ÅŸeyi amma unuttum
MUHTAR — Bizim köyden kimse gitmedi oraya
ONBAÅžI — Adını dedi,unuttum
DERVÄ°Åž AÄžA — OnbaşımHatıylamaya çalış,onbaşım
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyimbu yeni yetiÅŸme malimler de çok tuhaf,efendime söyliyeyimÇocuklara bir ÅŸey öğretmezler
ONBAÅžI — (Kendini zorlamaktadır) Adını hatırlayamadımÅžey,,,ÅŸeye,yere batsın ÅŸeyi…Muhtar,bana ÅŸeyli,mimli bir isim söyle…ÅŸeyli…
ALÄ° AÄžA — Mimli isim mi?Efendime söyliyeyimO da ne demek?
MUHTAR — Mehmet,Mahmut…
HOCA — Muhammet
MUHTAR — Macit,ÅŸu meÅŸhur bir avcı var ya…
DERVÄ°Åž AÄžA — Bildim,biliyim ben onu
HOCA — Mevlût…
KAHVECÄ° — (Yerinden fırlar) Suya gitti Ne edeceksiniz?
HOCA — Kimi?
KAHVECÄ° — Suya gittiNe edeceksiniz?Mevlût suya gitti
MUHTAR — Kim çağırdı,Hayri AÄŸa?
KAHVECÄ° — Suya gittiNe edeceksiniz?Mevlût suya gitti
HOCA — Haydi git,otur,gitMevlûtü filan çağıran yok
KAHVECÄ° — Suya gitti(Diye söylenerek yerine oturur)
ONBAÅžI — Åžey mimli isimleri sayardık…
MUHTAR — Evet,Mehmet,Muhammet…
HOCA — Mahmut,Mevlût
KAHVECÄ° — (Yerinden,kızgın) Suya gitti…
ONBAÅžI — DeÄŸil,ÅŸey,durun ÅŸeyinin,neydi muhtar,babasının ismini de deyiverdiÅžey Veli mi dedi,deli mi dedi…ÅžeymiÅŸ,çoban,ebet çobanmış ÅŸeyde
MUHTAR — Kör Veli mi?
DERVÄ°Åž AÄžA — Evet,onun biy oÄŸlu vaydı…Adı Muyat,evetMuyat
MUHTAR — Tamam,ben de hatırladım,bir gün ava çıkarken torbayı unutmuÅŸtum da alıp getirmiÅŸti evden…Fakat o bacak kadar çocuktur be
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,yani Kör Veli öldüğü zaman çocuk,efendim söyliyeyim,pek ufaktı,yani,onu bir tahsildar aldı gitti kasabaya
MUHTAR — Evet,hatırladımBir gün avda bizim köpek,vik vik tavÅŸanı kovalıyordu…TavÅŸan kulaklarını şöyle dikmiÅŸ…Tam önüme geldiÇifteyi omuzladımBir de ne göreyim?O dediÄŸiniz çocuk çiftenin ucunda görünüyorTavÅŸanı da kaçırdık
ALÄ° AÄžA — Vay *******,demek o çocuk gelecekO hırsızın biridirKala kala,efendime söyliyeyim,koca köy ona mı kaldı?
ONBAÅžI — Ben kör ÅŸeyi,neydi o?Åžey…
MUHTAR — Veli
ONBAÅžI — Evet,ben kör Veliyi filân bilmemYalnız ÅŸunu bilirimÅžu çiçeÄŸi ÅŸeyinde,burnunda yeni öğretmenler nereye giderlerse ÅŸey yapıyorlarmış,ÅŸey kök söktürüyorlarmışYa
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,ben ÅŸimdi iyi hatırladım,efendime söyliyeyim,o çocuÄŸu…
DERVÄ°Åž AÄžA — Tüh canına beBen neden hatıylamıyum
MUHTAR — DerviÅŸ AÄŸa,nasıl hatırlamazsınHani çoban Kör Veli vardıBir gözü sakattıKöyün davarını güderdi
ALÄ° AÄžA — Şöyle böyle on beÅŸ yıl önce,efendime söyliyeyim
DERVÄ°Åž AÄžA — (Kendini zorlar) Köy Veli…Köy Veli…Hah!BildimKâzım AÄŸanın çobanı idi önce
MUHTAR — Hah,ayağını bastın,kaldır
DERVÄ°Åž AÄžA —ÇocuÄŸu da hatıyladımAmanın,bu hükûmet ne ettiÄŸini bilmiyoyYahu o çocuk öğretmen olayak buyaya göndeyiliy mi?
Ali AÄžA — Efendime söyliyeyim,buraya gönderilmesini bırakOnu örtmen yapanlarda kabahat
HOCA — AÄŸalar,deminden beri dinlerimHele bana da çıtladın da ÅŸu malim denen adamın cemazülevvelini biz de öğrenelimDeÄŸil mi ya?Biraz sonra köye gelecek,caminin karşısındaki mektebinde bizim gibi kâmil bir hoca ile aşık atmaya kalkacakAtamaz ya,baklava hakkı için,atamaz ya,sözün geliÅŸiBiz nerde,malim nerde?
MUHTAR — Çok güzel söyledin,hoca…Hele böylesine malim(Kızgın) Ne malimi canım,öğretmen…Evet,dediÄŸim gibiBunun ne anasında ne babasında hayır vardıBaba içkici,sarhoÅŸ,eli uzunun biri…Anayı hiç sormaKöyden atacaktık da araya ölüm girdi…Bizi bu rezillikten kurtardıAva giderken,kaç kez,kaldır çifteyi vur ÅŸu kadını,diye düşünmüşümdür
HOCA — Vay vay,demek böyle?
DERVÄ°Åž AÄžA — Böyle ya…ÇocuÄŸa ne deysin?Aymut dibime düşey…Atalay sözü bu
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,köyde biraz daha kalsaydı,efendime söyliyeyim,bütün çocukları da kendisi gibi yapacaktıİmdada o ÅŸiÅŸman tahsildar yetiÅŸti,aldı götürdüEfendime söyliyeyim,çocuklarımız kurtuldu
DERVÄ°Åž AÄžA — Yanlış söyledinKuytulmadıİşte ÅŸimdi kapana giydi çocuklayımız
DÄ°ÄžER ÜÇÜ — Çok doÄŸru dedin
HOCA — Vay,vay…Böyle bir adamı buraya malim veriyorlarTüh,tühKıyamet aÄŸalar,kıyamet…Evvelki gece bizim kaşık düşmanı,tavuklu bir pilâv yapmıştıMevlût okumuÅŸtum ya…Sabrilerde…Bir tavuk göndermiÅŸler…Bakkala da yasin okuduk;bir yarım okka pirinç…Pilâv yerken…Budu şöyle yakaladımDerken “Kadın,kalk bir su ver” dedim…Sofraya otururken suyu almaz yanınaNe derse beyenirsiniz? “Görüyorsun yemek yiyeceÄŸim,sabreyle…Yemek yerken su içilmez” Dünya deÄŸiÅŸti…KıyametÅžuna bak,hırsız,uÄŸursuz bir ananın,hırsız uÄŸursuz oÄŸlunu böyle namuslu bir köye malim veriyorlarSonra da malim dikilir başınaNeBen öğretmenin…Öğretmen deÄŸil,oyuncu bunlarMasum sabü sübyana köçeklikten baÅŸka bir ÅŸey öğretmezler
MUHTAR — Ne oyunlar,hoca,görsen…
HOCA — Allah göstermesin!
MUHTAR — Zımbırtı etmekten baÅŸka bir ÅŸey bilmezler…Bilseler…Amenna,başımızın üstünde yerleri var…Ne gezer onlarda bilgi…Mektep dediÄŸin sessiz gerek…Bunlar da öyle ÅŸey arama,Bir gürültü bir patırdıÇalgılar,davullarBakın geçenlerde kaynatamın köyüne gittim ya…Beraber ava gidecektik olmadı…O köyde bir mektep var…Bir de kıranta bir malim…Malim deÄŸil tam malim beg…Mektepte tek gürültü yok…Çocuk tıs der,yapıştırırmış tokadı…Yana yattın tokat…Çamura battın tokat…Bizim kaynata dedi ki çocukları dövmek için öyle kabahatler yüklüyormuÅŸ ki…Kaynatam bile bulamazmış o kabahatleri…Bilirsiniz ne keskin avcı olduÄŸunu hâlbuki…E,köylü memnun…Çocuk dediÄŸin dayakla terbiye edilir…Bunlarda öyle mi ya?Talebesi çalar,malimi,müdürü oynar
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyimMuhtar,yâni,efendime söyliyeyim,çok doÄŸru lâf ettinMektep dediÄŸin yerden çıt çıkmaz…
HOCA — Öyle,baklava hakkı için söyle…Mektepte şöyle bir deÄŸnek bulunur…Babası çocuÄŸu elinden tutar,getirir hocanın önüne,çocuk zırıl zırıl titrerBabası: “Al,der,hoca efendi…Al,eti senin,kemiÄŸi benim” “Et” dedim de aklıma geldi…Ne iyi…
ONBAÅžI — (Keser) AÄŸalar,ne diyecektim,tam dilimin ucundaydıLâfa boÄŸulduk…Ne edelim de ÅŸu ÅŸey,malim bu köye gelmesin…Geldi mi,ÅŸey,ÅŸeyi gürültüyü sen seyret o zaman
DERVÄ°Åž AÄžA — Öyle,öyle yaYayın bizim oÄŸlan: “Baba” deyecek, “E?Bak ben çalıyoyumSen kalk da oyanayıvey…” Öyle malimin yetiÅŸtiymesi böyle oluy,istemeyizO malimi…
MUHTAR — Ä°stemeyiz ya…Fakat ne edelim de ÅŸu adamı sokmayalım köye?
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,kaymakam,yani bir istida pulluyalım16 kuruÅŸluk bir pul,efendime söyliyeyim…
MUHTAR,ONBAÅžI — Kaymakama mı?
MUHTAR — Yooo,olmazGelir buraya vermeyiz çocukları okula
DERVÄ°Åž AÄžA — Sen deme muhtay,böyle…Zoyla alıylayHapse atıyoylay,sen biliysin…
ONBAÅžI — Durun,ne diyecektim?Ha,Ali AÄŸanın dediÄŸi doÄŸruBenim ÅŸeyime,aklıma da hoÅŸ geliyorÅžeye bir istida verelim,kaymakama
MUHTAR — Ne yazacağız?
HOCA — “Kötü bir adam olma ve aynı zamanda köy ehalisi tarafından böyle tanınma hasebiyle buraya tayin edilmemesi” Filân yazarız…
MUHTAR — Peki kim yazacak?
HEPSÄ° — Kim mi yazacak?Ya…
MUHTAR — Hiçbirimizin eli kalem tutmaz
ALÄ° AÄžA — Çok kötü,efendime söyliyeyimKoskoca köyde yani,efendime söyliyeyim,bir eli kalem tutanımız yok
MUHTAR — Kasabaya inince bu iÅŸi yapalımOrada bir arzuhalci var,topalHükûmet dairesinin yanındaOna götürürüz bir tavuk,biraz da yumurta;olur biter…
ONBAÅžI — Åžey,ne diyecektim?Hepsini yazarız,vallâhi”Åžey deriz,ÅŸeyli onu ÅŸey yapmıyor,istemiyor köylü”
MUHTAR — Onları uydurmak kolay…
ONBAÅžI — Bakın ben size ÅŸey yaptım söylemeyi unuttumÅžey,öğ… malim ne demiÅŸ maarif memuruna biliyor musunuz?
MUHTAR — Ne demiÅŸ?
ONBAÅžI — “Bilirim,ÅŸey o köyde bataklık vardır…Åžey sıtımadan,ehali kırılırEvleri berbattırÇocukları,ÅŸeydir,haydutturBen hepsini ÅŸey yaparım” demiÅŸ,islâh edecekmiÅŸ…
HOCA — Åžu zıpçıktıların lâfına bak…EÄŸer gelirse,çocuklar,baklava hakkı için,camiyi taÅŸlarlarNamazda rükûya vardığımızda: “Bak,bak ÅŸu adamlar ne yapıyorlar?” deye arkamızdan alay ederler…
MUHTAR — Öyle olurO öğretmenin yetiÅŸtireceÄŸi çocuk da kendi gibi olurDediÄŸimiz gibi,yapalımÄ°stemiyoruz,vesselâm…Ä°stemiyoruz Az derdimiz var,bir de onunla mı uÄŸraÅŸacağız?Sonra çocuklar okumuÅŸ okumamış ne olacak?
DERVÄ°Åž AÄžA — DaÄŸda koÅŸulacak öküz,kıyda otlatılacak koyunlay olduktan sonya çocuklay bize gerek…
(Koşa koşa sığırtmaç içeri girerSoluk soluğadır)
SIÄžIRTMAÇ — Aman muhtar emmi,koÅŸun koÅŸun…
MUHTAR — Ne oldu?
SIÄžIRTMAÇ — Oh,yoruldum,çok koÅŸtum…
HOCA — Ne,de bakalım?Meraktayız?
SIÄžIRTMAÇ — Benim kara koç var ya…Bilirsiniz delikanlı gibidirOnunla Şükrününkünü dövüştürüyordukBenimki bir kalktı…Böyle bir gerindi
MUHTAR — Amma da uzattın…Kısa kes…
SIÄžIRTMAÇ — Anlatıyorum…Benim delikanlı…Şöyle bir gerindi…Geçen sene MemiÅŸinkini de böyle yere sermiÅŸti
HOCA — Ey,senin koyunun da,sen de…Anlat,anlat…Sonra ne oldu?
SIÄžIRTMAÇ — Anlatıyorum ya…Benimki gerindi…Delikanlıdır be…”Heyt arslanım!” dedim…
HEPSÄ° — Anlat!…
SIÄžIRTMAÇ — Deliçay taÅŸtı!…Nu tarafa doÄŸru geliyor!
HEPSÄ° — Deliçay mı?
SIÄžIRTMAÇ — Evet ya…O kazdığınız hendekleri,benim delikanlı gibi kolayca aşıverdi…
MUHTAR — Bir bu eksikti…
DERVÄ°Åž AÄžA — Geçen yıl ne kaday çok uÄŸyaÅŸmıştık
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,su gelmez deye köylü oraları hep ekti…Ne ziyan,ne zarar…
MUHTAR — O hendekler için çok uÄŸraÅŸmıştık…
ALÄ° AÄžA — Åžimdi ne yapacağız?
HOCA — Ovayı su basacak…Evker yine göçecek,yazın da ısıtma,sazlık…Bak oÄŸlum,bizim yoÄŸurt ne oldu?Sizin köyde hep “GetireceÄŸiz” derler de getirmezler mi?Böyle olmaz
MUHTAR — Haydi aÄŸalar,şöyle gidelim de bakalım,köye gelmesi yakın mıdır?
HOCADAN GAYRÄ°SÄ° — Haydi…
DERVÄ°Åž AÄžA — Bakayız tabiiAma bakmakla usta olunsaydı,köpekley hep kasap oluydu
(ÇıkarlarHoca yalnız kalırBir iki kere gerinirÖğürür,esner)
HOCA — Ä°htiyarlıkBenim o yerlerde ne iÅŸim var?Of,mis gibi bir ÅŸey koktuNeymiÅŸ bu acaba?Of,ne koku,ne koku…OÄŸlum Mevlût,Mevlût oÄŸlum,Mevlût…
ÇIRAK — Efemdim,hoca efendi?
HOCA — OÄŸlum,bak bakalım bu koku nerden geliyor?Ne kokusu desemTereyaÄŸ deÄŸil…Sovan,hadi canım o da deÄŸil…Helvaya benziyor…Helva kavuruyorlar…Git,oÄŸlum,bak,kim kavuruyor?
ÇIRAK — Hoca efendi,bir yerin mi…
HOCA — Bak edepsize,git oÄŸlum,git dediÄŸimi yap…(Çırak çıkar)
HOCA — Baklava hakkı için,bu koku pek hoÅŸ…Fakat bu karnım bir türlü aman derman vermiyor…Of,of burgu burgu dönüp duruyorÖ…Ö…Ö…Hey körr ÅŸeytan,nerden yersin o kadar…
(Çırakla yabancı içeri girerler…Çırak yabancının elinden tutmaktadır)
ÇIRAK — Hoca efendi,bak…
HOCA — Ne oÄŸlum?Hemen gönderdiler mi?(Arkası dönük) Ö…Ö…Yaladın mı yolda?Ö…ÖHelva mı imiÅŸ?
ÇIRAK — Hoca efendi,bak,bak…
HOCA — Peki,anladıkÖ…Ö…Ö…Aman zaman vermiyor ÅŸu öğürtü…Helva mı,oÄŸul?
ÇIRAK — Hoca efendi,bak kim…
HOCA — (Döner) Vay,arslanım,buyrun…
YABANCI — Rahatsız etmiyeyim?
HOCA — EstaÄŸfurullah…BuyrunSandalyeyi çek,Mevlût…
ÇIRAK — Buradan geçiyordu,muhtar emmiyi sordu da getirdim…(Sandalyeyi çeker)
YABANCI — (Elindeki bavulu yere,kenara bırakır,sandalyeye oturur) Selâmualeyküm
HOCA — Vealeyküm selâm…Muhtarı mı aradın,oÄŸul?Onlar aÄŸalarla beraber,suya gittilerSorma bu günlerde başımız dertte
YABANCI — Hayrola?
HOCA — Sorma,oÄŸul,sorma…Bizim bir Deliçayımız vardırBoyna taÅŸar…Baharın suya boÄŸar,yazın da sıtmaya…Bu dert yetmiyormuÅŸ gibi ikinci bir dert daha çıktı başımıza…
YABANCI — Dertlerin devası da vardır
HOCA — (Kendi kendine) Ne kokuydu?Nerden geldi bu da?(Açıktan) Tabiî oÄŸul…Senin anlıyacağın köye bir malim vermiÅŸlerSık boÄŸaz ettiler,bir mektep yaptırdılarCami yıkılacakmış kime ne?
YABANCI — Derdinizin muallimle ne alâkası var?
HOCA — Anlatacağım,sen ÅŸehirli bir kiÅŸiye benzersin
YABANCI — Ya…
HOCA — Åžimdi köylü kaymakama istida pulluyacak,”GönderdiÄŸiniz malimi istemeyiz” deye…
YABANCI — Ä°stida mı?
HOCA — Öyle ya…Öyle kiÅŸilerin böyle namuslu köylerde iÅŸi ne? (Yabancı önüne bakar)
YABANCI — Yazık…
HOCA — Ne dedin,oÄŸul?
YABANCI — Hiç, “Ä°yi karşılayacaksınız adamı” diyorum
HOCA — Lâyıktır,oÄŸul,onlar her ÅŸeye lâyıktırSürülmeye de sövülmeye de(Sükût) Ha,oÄŸul,unuttumbakma kusura…Sen nerden geliyorsun?Hiç sormadan muhabbete daldık…
YABANCI — Ben mi?Hiçbir garip kiÅŸi…Åžu civar köylerde…(Durur)
HOCA — İşçi misin?Kıyafetin benzemiyor ya…
YABANCI — İşçi mi? (Bu buluÅŸla sevinir) Evet işçiydimÄ°ÅŸ kapandı, “Şöyle bir aranayım” dedim…
HOCA — Bizim köye yolun düştü?
YABANCI — (Açılır) Ä°yi bildiniz…Sizin köyde iÅŸ bulabilir miyim acaba?
HOCA — Vallâhi,bilmem,iÅŸine ve adamına bakar…Ne iÅŸ yaparsın…Ben iyi bilmem ama
YABANCI — Ne mi yaparım? (Durur) Her iÅŸ yaparım…
HOCA — Valî oÄŸul,bakma buralarda duruyorumAllah veya kader attı beni buralaraYedi seneden beri bu köyde hocalık yaparım,fakat hâlini beÄŸenmem bu köyün…Tembel hep bu köylü…Bk ÅŸu Deliçay,bunların deÄŸil dedelerinin bile baÅŸlarını yemiÅŸ…Bunlar kahvede pineklerler…Karıları da tarlalarda çalışır…Tavla,iskambil…Ben bunları hep görürüm ama söylemem…Ä°lk geldiÄŸimde Cuma hutbelerinde söyledim durdumGüldüler…Ben de bıraktım dananın kuyruÄŸunu,kimin elinde koparsa kopsun… (Sükût) Sana iÅŸ bulunur buradaAÄŸalar gelsin de,onlar daha iyi bilirler
YABANCI — Her iÅŸ yaparım…Az çok anlarım…
HOCA — Bizim caminin duvarları çökecek…Cuma namazına bir iki ihtiyar gelir,onlara söyliye söyliye dilimde tüy bitti…Bu Allah evi,çökecek kim dinler
YABANCI — Ben kalırsam,tamir ederim,hoca efendi…
HOCA — Eder misin?Hay saÄŸolasın…Ö…Ö…Ö…(Öğürür) Sonra oÄŸul,benim karnımda bir hâl var…Pek o kadar bir ÅŸey yemem amaÄ°ÅŸte böyle…Ö…Ö…Pek fena olurum…
YABANCI — Çoktan beri mi efendim?
HOCA — Kendimi bildim bileliYapmadığım halt kalmadı…
YABANCI — Ben size bir ilâç vereyim,birebir gelir
HOCA — Sahih mi?Deme Allah aÅŸkına?Çok sevaba girersin,çok…Bu garibi sevindirirsin…
YABANCI — EstaÄŸfurullah…
(Bu sırada dışardan çocuk sesleri ve boğuşma gürültüleri işitilirAğlamalar,yuhalarVurlar)
HOCA — Bizim köyün çocukları böyledir…Hep kavga…Bir iÅŸleri yoktur…Anaları da baÅŸa çıkamaz onlarla…
YABANCI — Ya öyle mi?Çok fena…
(Çocuk sesleri,ağlamalar devam ederken,gürültü sahneye yaklaşır)
Ananın sesi — (İçerden) Vay,evlâdıma,vay
HOCA — Ä°ÅŸte,yine bir ÅŸeyler oldu
ÇOCUK — (İçerden) Ah bacağım,ah anam…
YABANCI — Bir çocuk aÄŸlıyorAcaba ne oldu? (Ana kucağında çocukla içeri girerÇocuÄŸun bacağı sıyrık,kan akarEtraflarında kalabalık çocuk kütlesi)
ANA — Aman,hoca efendi…ÇocuÄŸa bir hal oldu…Bacağı kırıldı galiba…Ah evlâdım…ah…
ÇOCUK — Ah,bacağım,ah,bacağım
HOCA — Ne oldu,ne oldu yine?
ANA — Ne olacak,giiti çocuÄŸum…DerviÅŸ AÄŸanın koca oÄŸluyla atışmışlar…Koca çocuk,ne ister benim masumdan… “ÇeÅŸmeden yok sen,yok ben dolduracağım”derken,itmiÅŸ bizim oÄŸlanı aÅŸağı…Ä°ÅŸte bacağı kırılmış…
YABANCI — Kırılmış mı?
ÇOCUK — Ah bacağım,dayanamıcam…
ANA — Öyle ya…Bak çocuÄŸun hâline…
HOCA — Sus bakayım,oÄŸlum,bak bu delikanlı doktor…
YABANCI — Durun ben bakayım…
ANA — Doktor mu?Allah gönderdi
YABANCI — Açılın şöyle (Çantasını kaparÇocuÄŸu muayene eder…) Azıcık kırıklık var…Çantamda tendürdiyotla sargı bezi olacakBir de tahta olsa(Temizler,sarmaya baÅŸlarÇocuk aÄŸlamakta ve bağırmaktadırSonra zayıflar) Hani tahta verecektiniz…Yarın bunu alçılarızTaze kemik,hoca efendi,hemen kaynar birbirine (Kahvenin masalarından iki tahta sökerler) Yumurta da koymak lâzımDurun,şöyle sıkıca baÄŸlıyayım…Tam da ne güzel yerleÅŸti…Verin tahtaları…Kadınım,şöyle tut bakayımSık…Sık…Bak keratanın nasıl sesi kesildi?
(Muhtar,ağalar girerler,şaşırırlar)
MUHTAR — Ne var,hoca,ne oldu?
ONBAÅžI — Bir vukuat mı var?
HOCA — AyÅŸe Kadının oÄŸlunun bacağı kırılmış da…
MUHTAR — Bu yabancı da kim?
ANA — Doktor,muhtar,doktor
YABANCI — Tamam,oldu,iyileÅŸir gider
HOCA — Bu delikanlı mı,iÅŸ arıyorBir garipBuraya yolu düşmüş de…Çok iyi bir delikanlı
ONBAÅžI — Peki kimmiÅŸ?
HOCA — Bir garip zahir…
MUHTAR — Nasıl,delikanlı,iyileÅŸebilecek mi?
YABANCI — Ä°yi oldu bile…Yirmi gün sonra,yürümeye baÅŸlar
ALÄ° AÄžA — Yâni,efendime söyliyeyim,yâni bacak kırılmış mı?
MUHTAR — Kırılmış da,delikanlı tedavi etmiÅŸ bile…
YABANCI — Haydi,kadınım,sen gitÇocuÄŸu götür…Bacağını oynatmasın…Tam yerini buldum,çıkartırYarın ben gelir görürüm çocuÄŸuEvinizi hoca bilir deÄŸil mi?
ANA — SaÄŸolasın doktor beg,saÄŸolasın…Bir tek evlâttır bu yumurcak…Hoca bilir evimiHerkes gösterir sanaAyÅŸe Kadın,dedikten gayri…E,oÄŸul kaç ölçek buÄŸday istersin el emeÄŸi…BaÅŸka bir ÅŸey mi istersin yoksa?Para isteme,yoktur paramızHoca olsaydı;üç tavuk,yumurta,bir okka yaÄŸ isterdi…Senin piyasan nasıldır,bilmem
YABANCI — Bana mı diyorsun?Ãœzülme,benim piyasam çok düşükYok canım,böyle iÅŸler için para almamParanın ne hükmü var?Sizin çocuÄŸunuz iyi oldu ya…Haydi kalın saÄŸlıcakla…
HOCA — (Kendi kendine) Para istemiyor,bir ÅŸey de almadı,vay…
ANA — SaÄŸolasın oÄŸul…Ellerin dert görmesinÄ°yi insanlar varmış daha dünyada (Çıkar,gider;kalabalık da çıkar)
MUHTAR — E, delikanlı,şöyle buyurun oturalımYorulmuÅŸsundur(Otururlar)
ALÄ° ve DERVÄ°Åž AÄžA — HoÅŸ geldiniz
ONBAÅžI — Sefalar getirdin
YABANCI — Hepinize hoÅŸ bulduk
ONBAÅžI — Buradan geçen bir yolcusunuz galiba
YABANCI — DeÄŸil…Şöyle iÅŸ arıyorum daSizin köyü saÄŸlık verdilerHocaya anlattım ya…Etraf köyler beni buraya gönderdi
MUHTAR — Becerikli adama iÅŸ çokturNasıl delikanlı okumuÅŸluÄŸun?
YABANCI — Az buçuk vardır
MUHTAR — Çok iyiTuhaf canım,seni gözüm ısırıyor gibi
YABANCI — OlabilirDerler ya insanlar çift yaratılırmış (Susar,sonra) Siz suya bakmaya gitmiÅŸsinizHoca efendi dedi…Ne oldu?
MUHTAR — Su mu?O Ezrail çok fena…Åžimdilik bir ÅŸey yok amma…Yakında basacak ovayı…
ALÄ° AÄžA — Hep tohum ekmiÅŸtik…
DERVÄ°Åž AÄžA — Yazın da ısıtma bıyakmaz yakamızı biy tüylü
YABANCI — Hendek filân kazmadınız mı?
MUHTAR — Kazdık,kazdık amma…Gel sen onu bizim Deliçaya hendek et,edebilirsen…
YABANCI — Nerde açtınız hendekleri?
MUHTAR — Nereye olacak,suyun ovaya erdiÄŸi yere…
YABANCI — Ä°ÅŸte onun için Deliçay böyle basar durur ovanızı…
MUHTAR — Ya nasıl etmeliydik?…
YABANCI — Suyu başından çevirmek veya inzibat altına almak lâzımdıTürkçede bir söz vardır: “Balık baÅŸtan kokar…” Siz,ovada hendek kazıyorsunuz…Yukardan hızla gelen su hendek dinler mi?Hâlbuki yukardan,bir vadiye,meselâ Hasanköy vadisine yarısını çevirseydiniz,hem siz istifade ederdiniz,hem de onlar…Ayrıca,böyle baskınlar,sıtmalar olmazdı…
MUHTAR — Sahih be…Vallâhi hiç aklımıza gelmediBen kendimi bildim bileli…O hendekler oradadır…Biz her yıl şöyle,içindeki milleri temizleriz,olur biter…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,siz mahendis misiniz?
DERVÄ°Åž AÄžA — Yok,fen memuyu gaiba
YABANCI — Hayır,hiçbiri deÄŸilim
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,öyle bir okkalı,şöyle efendime söyliyeyim,kafalı konuÅŸuyorsunuz da…(Sükût)
YABANCI — Yoldan gelirken gördüm,o köprünüz çok kötü…
MUHTAR — Ha,körpü mü?Kullanmayız ki onu
YABANCI — Ya nasıl oluyor?
HOCA — Nasıl olacak?Yazın incelen dereden,köprü altından geçerler
YABANCI — Yazın öyle,ya kışın?
MUHTAR — Kışın da geçmiveriyoruz o tarafa veya at sırtında geçerizKöprü tehlikeli
YABANCI — Tamir ediverin…
HEPSÄ° — Tamir mi?
MUHTAR — Ben kendimi bildim bileli o köprü öyledir
YABANCI — Onu da tamir etmek lâzımSonra çocuklarınızın benizlerine baktım…Limon gibi…
DERVÄ°Åž AÄžA — Isıtmadan…
YABANCI — Kinin?
MUHTAR — Kinin mi?Yo…Ben kendimi bildim bileli zangır zangır titreriz ısıtmadan
(Sükût)
MUHTAR — Bak delikanlı,benim bir köpeÄŸim var…Ä°ÅŸtahtan kesildi…Bir ÅŸey yemezYarın bir bakıversen,derdi nedir?Olur mu?
YABANCI — Köpek mi?Olur bakayım
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,bizim evin merdivenleri çok kötü…Hep aşınmış…efendime söyliyeyimSabahleyin düştüm,efendime söyliyeyim,ÅŸu dalım,çok aÄŸrır,çok…
YABANCI — (Güler) Peki sizin dalınızı da tedavi ederiz…Merdivenlerinizi de tamir…Bu köyde bize çok iÅŸ var galiba…
MUHTAR — Bilgili,elinden iÅŸ gelir adam olduktan sonra tabiî…
DERVÄ°Åž AÄžA — (Yabancıya yaklaşır) Size biy ÅŸey diyeceÄŸim…Gizlice…
YABANCI — Bana mı?Buyrun…
DERVÄ°Åž AÄžA — (Gizlice) Bu köyde ipek kozası yetiÅŸtiysem,oluy mu acaba?
YABANCI — Burada mı?Tabiî…Ä°klim müsaitDut da var
DERVÄ°Åž AÄžA — Aman kimseye deyiveyme…
ONBAÅžI — (Gizlice) Okuma yazman var deÄŸil mi? (Yabancı evetler)
ONBAÅžI — Åžey askerdeyken,ÅŸey yapamadım…Yazıyı öğrenemedim…Tezkere ÅŸey edince burakınca,buraya verdiler beni…Jandarma komutanı,ÅŸeyi bilirim sanır,yazıyı…Åžeyleri,evrakları gönderir…Üç aylık evrak var…Åžey yapamadım,cevap veremedimKöyden biri geçer de cevapları,ÅŸey yapar,yazar…gönderirimÅžunları yazıverir misin?
YABANCI — Tabiî yazarım…(Güler)
MUHTAR — Bir derdimiz daha varHoca deyivermiÅŸtir sana…Bir malim gelecek bize
ALÄ° AÄžA — Ama ne malimi
HOCA — Malimlerin ÅŸahı tersinden
DERVÄ°Åž AÄžA — Cahilin,ahlâksızın biri
ONBAÅžI — Her fenalık onda imiÅŸ
MUHTAR — Ä°ÅŸte biz o malimi istemiyoruz…Bir istida pullayıp kaymakama vereceÄŸiz…
HOCA — Ä°ÅŸte bu pulluyu yazacak adamları yok
YABANCI — Peki niçin istemiyorsunuz o öğretmeni?
MUHTAR — Niçin mi?BaÅŸtan beri saydık ya delikanlı…Adı MuratmışBizim Kör Velinin oÄŸluÇobanın oÄŸlu,bize malimlik mi yapacak?O kadar düşmedi köyümüz
YABANCI — Bu Muratın hiçbir kötülüğünü kendiniz gördünüz mü?
HEPSÄ° — (Tek tek,dağınık) Biz mi ÅŸeyYo…
MUHTAR — Görmedik amma…Ä°ÅŸte bütün köylü öyle söylüyorÄ°nanmazsan daÄŸa taÅŸa sorBunca ehali yalan demez yaAdı çıkmış dokuz,inmez sekize
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,böylesinin ne anası,ne babası,ne de kendi iyi idi
ONBAÅžI — Åžey olmazsa koku çıkmaz ya…
MUHTAR — Ha,ha,onbaşım kendini unuttun…Åžu “ÅŸey” lâfın kırk yılda bir kere iÅŸe yaradı
(Sükût)
YABANCI — Peki olsun yazarız…
(Sükût)
YABANCI — Demin hoca efendiye de sordumSizin çocuklar hep böyle sokaklarda gezerlermiÅŸ…Ä°stidadan sonra size bu yıl öğretmen vermezlerÄ°sterseniz,onları haftanın bir iki günü okulda toplıyayım da okuma yazma öğrensinler hiç olmazsaBir daha dilekçe yazmak isterseniz onlar yazarlarKoca okul binanız da boÅŸ kalmaz
MUHTAR — Niçin olmasın?Tabii olur
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,çok iyi olur
HOCA — Åžu delikanlıya bakınca,ÅŸaÅŸkına dönüyorum…Doktordur,yapı ustasıdır,mühendistir,iÅŸte malim de olmak istiyor
MUHTAR — Hepsini yapabilecekGözleri insana itimat veriyorZiraatten de anlıyor
DERVÄ°Åž AÄžA — Lâfı bıyakalımDelikanlı bu akÅŸam bana misafiydiy
MUHTAR — Yok bende
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,bendeHem de iyi yemekler var
HOCA — Ä°yi yemekler varsa beni çağır
MUHTAR — Anlaşıldı,kavga edeceÄŸizEn iyisi delikanlı mektepte yatsınHepimiz yine yemekleri gönderirizNasıl olsa hep köyde kalacak
HOCA — Biz onu hiç salar mıyız?
MUHTAR — Öyle ya iÅŸte okulda yerleÅŸsin
HOCA — Allahın iÅŸiÅžu gelecek malim hiçbir ÅŸey bilmez,o nimete lâyık;böyle pırlanta gibi delikanlı iÅŸsiz,gezerAllahın iÅŸi,kimine kürk giydirir,kimine kolsuz yelek
YABANCI — Öyleyse gidelim…beylerHava kararıyorBir an evvel yerleÅŸeyimYarın iÅŸe baÅŸlamak gerek
MUHTAR — Evet,iÅŸte baÅŸlamak gerek
DERVÄ°Åž AÄžA — O malim gelmesinÄ°ÅŸte bizim istediÄŸimiz malim buyadadıy
HOCA — Evet buradaOnu bize Allah gönderdi,tam istediÄŸimiz adam
MUHTAR — DoÄŸru dedin,hoca efendi,Onu bize Allah gönderdi
HEPSÄ° — Evet,Allah gönderdiAllah…
(PERDE KAPANIR)
II PERDE
(I perdenin aynı dekoruYalnız ortalık düzeltilmiştirSandalye ve masalar düzgünKahve ve çitler badana edilmişSahnedekilerin giyimleri bile değişmişMeselâ Muhtar kravat takmıştır
Perde açılmadan önce çocukların söylediği Onuncu Yıl Marşı duyulurPerde marş söylenirken yavaş yavaş açılır
Sahnede Hoca,Muhtar,Derviş ve Ali Ağalar vardırKulisten gelen marş sesini oturdukları yerden dinlerlerYalnız,Derviş Ağa elini ve yağını marşa uydurarak yürüme talimi yaparDiğerleri,önlerindeki kitabı okumakta ve deftere bir şeyler yazmaktadırlar) (Marş bitince
DERVÄ°Åž AÄžA — (Elini çocuklara doÄŸru sallayarak) YaÅŸayın siz,çocuklay,çok yaÅŸayın emiNe güzel söylüyoylayAh,ah,vallâhi bayıldım (Masaya oturur)
HOCA — (Elindeki kalemi aÄŸzına batırarak yazmaya çalışırKâğıdı ta burnuna yanaÅŸtırmıştır) Ä°ÅŸte bu benimkine “kırkından sonra saz çalmak” denirBaklava hakkı için öyle denirA…Ä°ÅŸte ortasında çizgisi…Ne çizgisi be…”Merdiven ayağı” de ÅŸuna…
ALÄ° AÄžA — (Başını kaldırmadan) O senin dediÄŸinH harfidir,hoca,efendime söyliyeyim
HOCA — Åžuna bak,dünkü yayalar bugün atlı kesildiler başıma…”H” ne oluyor?Onun adı “hh” dır “hh”
DERVÄ°Åž AÄžA — Bıyak,hoca bıyak…Eski çamlay baydak oldu…Ona ÅŸimdi he diyoylay
HOCA — Peki,peki anladık DeyviÅŸ AÄŸa
DERVÄ°Åž AÄžA — A,bana DeyviÅŸ diyor
MUHTAR — Yahu,kesin gürültüyü be…Ava gitmekten vazgeçtim,ÅŸu elifbeyi sökmek içinSiz tutmuÅŸ gürültü yapıyorsunuzHâlbuki Söğütlü avcıları haber salmışlarMısırlara bir domuzlar geliyormuÅŸ…Deme gitsin
HOCA — Neuzübillâh…Gitseydin ya!
MUHTAR — Nerde gidersin?Evde çocukların tümü,bizim çifte köroÄŸlular hep okumayı söktürdüler de bir ben kaldım
ALÄ° AÄžA — Ya…Efendime söyliyeyim,çok doÄŸru dersin,Bizim evde en küçük kız benimle alay ediyor
MUHTAR — Bak hasbaya,bak…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,bizi beÄŸenmiyor…”Siz efendime söyliyeyim,okumasını bilmiyorsunuz” dermiÅŸ anasına…
HOCA — Bacak kadar çocuklar bizi beÄŸenmiyor…
MUHTAR — Yo,hoca,gam yeme…Hakları var…
DERVÄ°Åž AÄžA — Vay,vay ya…
HOCA — Bizim delikanlı nerde kaldı?
MUHTAR — Unuttum hoca,soracaktım da…Caminin dış sıvaları bitmiÅŸ…Çatıdan sonra içerisini mi yapacaklar?
HOCA — Mihrap yıkılacaktı ya…Åžimdi onu yapıyorlar
DERVÄ°Åž AÄžA — A…yanına Y geliyse…neydi? Ha, ay…Evet gökte ay…pay…paylay…
HOCA — Åžu delikanlının karşısında parmağım aÄŸzımda kalıyor…
ALÄ° AÄžA — Bizim tarla meselesini,efendime söyliyeyim,bir istida ile hallediverdi…
MUHTAR — Ya bizim köpeÄŸe ne dersin?Geöenki avda bir görseydiniz haspamı…Keklikleri torbaya dolduracak vakit bulamıyordum…Ne yaptı,nasıl etti,köpek ayaklandı…
HOCA — Karnım…(Karnını okÅŸar) DeÄŸirmen gibi ÅŸimdi…MaÅŸallah…AkÅŸam hatun bir oturtma yapmış…Deme gitsin,vallâhiRüyada bizim palabıyık karşıma çıktı…”Hoca,kaç çeÅŸit patlıcan yemeÄŸi bilirsin?” dediŞöyle durakladım…Aklımı evirdim çevirdim”Tavası,yaÄŸlı yoÄŸurdu da dökersin üzerine,bol sarımsaklı…Sonra…karnıyarık…imambayıldı,müc ver…hün kârbeÄŸendi…silkme…patlıcan kebabı…patlıcanlı orman kebabı…sahan kebabı…ya salatası” Çöyle fırına verirsin patlıcanı…piÅŸer…Sonra…kabuÄŸunu çekersin…Mübarek…Kendi kendine kalkar…sirkedir,sarımsaktır,zeytinyağıdır…Du r ÅŸu mendilimi çıkarıyım…
MUHTAR — Bırak hoca,bırak…Bunları anlattıkça ben de evdeki kötü yemekleri düşünüyorum…Åžu delikanlı evleri,sokakları temizlemeyi,yattığımız odadan,davarları ayırmayı öğretti…iyi…bir de kadınlarımıza yemek çeÅŸitleri öğretse…
DERVÄ°Åž AÄžA — O zaman deme gitsin…Vallâhi bizimki öğlende biy yemeÄŸi önüme koyuyoy…akÅŸama yine…o…sabaha yine o…”Yaz vakti bu yemek kokmaz mı?” deyim de “Ben onu yeni piÅŸiydim” dey “Her zaman aynı yemek oluy mu ya?” deyim de “Ben anamdan böyle göydüm” deye kayşılık veyiy…
ALÄ° AÄžA — Ya,efendime söyliyeyim neydi o sokakların hâli,leÅŸ…HaÅŸa sizden,haÅŸa hâkipayinden…
(Bu sırada sıra hâlinde çocukların ayak sesleri ve söyledikleri bir okul marşı duyulurVe sahnedekiler,kalkar ve gözleriyle takip eder)
MUHTAR — Nasıl da kuruluyorlar
HOCA — Köy deÄŸil arı kovanı,maÅŸallah…
DERVÄ°Åž AÄžA — Bizimki evde ilk olayak çamaşıyı sabunla yıkadı…Külle anası aÄŸlaydı çamaşıylayın
HOCA — Bir kiÅŸi,canım,bir kiÅŸi…Ne iÅŸler yaptı…BilmediÄŸimiz neler varmış…
MUHTAR — Her ÅŸeyi bırakın ÅŸu su meselesi az deÄŸilTopladı köylüyü,üç günün içinde suyun yarısını çevirdi o tarafa…Bunca ehalinin ekini kurtuldu…Bir daha sel olmaz…
(Onbaşı oflaya puflaya girer)
ONBAÅžI — Selâmünaleyk…
HEPSÄ° — Ve aleyküm selâm,onbaşım
MUHTAR — Ä°yi,çabuk döndün
ONBAÅžI — Åžey,kasabaya dün önleyin vardım…Åžey yaptım,gezdimAlacakları aldımÅžeyin sipariÅŸleri vardı,delikanlınınOnları ÅŸey yaptımDefter,kalem,kâğıt,bir de ÅŸey,silgi…Bir de ÅŸey,neydi o muhtar,çınarın yanında söylemiÅŸtiniz
MUHTAR — Önlüklük…
ONBAÅžI — Hah,tamam…Of çok ÅŸey yaptım…yoruldum…Sağır,bir kahve al gel bakalım…Size,ÅŸeyim var;havadisim…
MUHTAR — Ne havadisi yine…Gider gelir kara kara bir ÅŸeyler getirirsin…
HOCA — Kaymakam mı deniÅŸmiÅŸ yine?
MUHTAR — Kaymakam dedin de aklıma geldi…GönderdiÄŸim postu,tilki postunu almış mı?
HOCA — Hey,babana rahmet…Sabret anlatsın bakalım neymiÅŸ havadisi…
ONBAÅžI — Bize gelecek ÅŸu malim yok muydu?Åžu ÅŸey,ahlâksız malim…Ä°ÅŸte o yok olmuÅŸ be…Kasabadan Buraya gidiyorum” deye çıkmış,burada da yok,orada da yok…
MUHTAR — Buraya geleÄŸim deye,çıkmış mı?
DERVÄ°Åž AÄžA — Peki,neyeye gitmiÅŸ?
ONBAÅžI — Onu kim bilir?
DERVÄ°Åž AÄžA — Yâni yey yayılmış,oyaya giymiÅŸ…
ONBAÅžI — Tam öyle…Geçenlerde ÅŸeye indiÄŸim zaman kasabaya,iÅŸye o gün o ayrılmış…Maarif ÅŸeyine,memuruna söyledim de ÅŸaşırdı
MUHTAR — Bizim istida iÅŸini deyiverdin mi?
ONBAÅžI — Dedim ya…”Biz hırsız,hem uÄŸursuz o malimi istemeyiz,kaymakama pullu vereceÄŸiz” dedimÅžey,dedi,iyi olurmuÅŸ…Ama adam olmadıktan kelliHa,imza basacağız dedim…
MUHTAR — Ä°mza deyince ÅŸaÅŸtı mı?
DERVÄ°Åž AÄžA — DoÄŸru söyle;ne dedi?
ONBAÅžI — ÅžaÅŸtı…”Siz ÅŸey basarsınız dedi…parmak…imza felan bilmezsiniz…”
ALÄ° AÄžA — Sen ne dedin o zaman?
ONBAÅžI — Elifbeleri gösterdim”Ä°ÅŸte,köye iletiyorum” deyince,ÅŸey yaptı,ÅŸaşırdı…
DERVÄ°Åž AÄžA — YaÅŸa be,onbaşı;vay ol!
ONBAÅžI — Bütün kasabada ÅŸu ÅŸeye,su iÅŸine ÅŸaşıyorlar”Biz bildik bileli,deyorlar,sizin ÅŸeyde,köyde su baskını vardır” Zor inandırdım
MUHTAR — ÅžaÅŸarlar,ÅŸaÅŸarlar…
ONBAÅžI — Sonra ÅŸeye,uÄŸradım,ÅŸunun ismini deyiver,ÅŸeye canım,ha,sıtma mücadeleye uÄŸradım…Hemen”Kinin verin!” deyince hekim ÅŸaşırdı…”Köyümüze” dedim; “Haydi,dedi,sizin köy kinin içmez” Ä°mzalı ÅŸeyi gösterince,kâğıdı…Yarım okka kinin verdi”Daha da gönderirim” dedi…
HOCA — Bizim delikanlı için ne diyorlar oralarda?
ONBAÅžI — Parmak ısırıyorlar…”Okutuyor” deyorum;”Malimdir” deyorlar,”Yok” deyorum “Köprüyü onardı” derken;”Mühendistir” deyorlar”Yok” “Camiyi tamir etti” “Öyleyse yapıcıdır” “DeÄŸil” “Peki?” “Arabalara çember taktı” “Ha,anladık demircidir” “DeÄŸil” deyorum “Peki” “Isıtmanın köküne kiprit suyu” derken, “Åžey,diyorlar,doktor” “DeÄŸil” deye karşılıyorum…”Yeni yeni ÅŸeyler ektik,sebzeyi turfanda biz vereceÄŸi” “Ha,anladık,ziraat malimi” “DEĞİL” “e,PEKÄ°,NEDÄ°R?” diyorlar “Bilmiyorum…Ä°ÅŸ arayan garip bir kiÅŸi” diyorum…Güldüler…Ben de onlara ÅŸey,ÅŸeyli bir lâf ettim,okkalı…Dedim ki: “Biz istediÄŸimiz adamı bulduk,siz iki mum yakın da derdinize yanın”
HEPSÄ° — Aferin,onbaşı
ONBAÅžI — Jandarma komutanının yanına vardım “Åžuraya ÅŸey at” dedi…”Ä°mza”
Hiç” Elim aÄŸrıyor,filan” demedim,çakıştırdım ÅŸeyi,imzayı…
MUHTAR — Sen elifbayı bitirdin mi?
ONBAÅžI — Bitirdim ya…Durun lâfım bitmedi,neydi o diteceÄŸim?Tam dilimin ucundaHa,ÅŸey gelecekmiÅŸ buraya,ÅŸey canım…Adını unuttum “GönderdiÄŸimiz malim gitmemiÅŸ git,rapor et” diye birine,ÅŸeye telefon ettiler
MUHTAR — Kime?
DERVÄ°Åž AÄžA — Valiye mi?
ONBAÅžI — DeÄŸil…Hey canına,yolda ta ÅŸuraya gelinceye kadar hep tekrarladım
MUHTAR — Ne dedin?
ONBAÅžI — Ne mi dedim?Sayıklıyordum iÅŸteHep “müfettiÅŸ,müfettiÅŸ” diyordum da,unutuverdim…Tam buraya gelince unuttum
MUHTAR ve DÄ°ÄžERLERÄ° — (Gülerler)
MUHTAR — Ä°lâhi onbaşı,tuhaf adamsınAllah cezanı vermesin,”müfettiÅŸ” diyorsun ya
ONBAÅžI — Hah,tam buldun muhtarEvet,müfettiÅŸ gelecek…
HEPSÄ° — MüfettiÅŸ mi?
ONBAÅžI — Evet,müfettiÅŸ gelecek”GönderdiÄŸimiz öğretmen gelmedi mi?” deyecek”Hayır” O zaman bir rapor yazacak vilayete,altını imza ettirecek…
MUHTAR — Peki,o malimi ne ederler bulunca?
ONBAÅžI — Ne mi ederler,ÅŸey yaparlar be,asarlar
(Sükût)
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,aklıma bir ÅŸey geldi…Åžu müfettiÅŸ geldiÄŸi zaman,”Biz o malimi istemiyoruzBurada bir delikanlımız var,onu malim yapalım” diyelim
DERVÄ°Åž AÄžA — Diyelim,vallâhi yapaylay da
MUHTAR — Yapmazlar…
ONBAÅžI — Onun ÅŸeyi yok,neydi o?
MUHTAR — Diploması yok…
HOCA — Diploma da ne olacak?Bak bu kadar iÅŸi beceriyor bu adam
ALÄ° AÄžA — Ä°ÅŸe bakmazlar,diploma gerek
KAHVECÄ° — (Yanaşır) Çay mı?Ha,ne dediniz?
MUHTAR — Taze mi?
KAHVECÄ° — Çay mı?
HOCA — Süphanallah…Çay taze mi?
KAHVECÄ° — Çay mı?
HEPSÄ° — Çay…
KAHVECÄ° — Yeni demledim
MUHTAR — Git getir haydi
KAHVECÄ° — Çay mı?
ONBAÅžI — Haydi gitÇay getir (Kahveci gider)
MUHTAR — Köyde herkes düzeldi,bir ÅŸu kaldı
DERVÄ°Åž AÄžA — Bizim delikanlı neyeleyde?
ALÄ° AÄžA — Åžu köprüye bakmaya gittiEfendime söyliyeyim,üç yıldan beri kapalı olan köprüyü,efendime söyliyeyim,bir de gidin ÅŸimdi görün
ONBAÅžI — AÅŸağı yoldan geldim,on beÅŸ kadar,köy ÅŸeyi,geliyordu,delikanlısı,ellerinde kazmalar,kürekler
MUHTAR — Ha,onlar mı?Onlar yukarki suya taÅŸtan set çekmeye gitmiÅŸlerdiKanal açıldı ya,etrafına duvar yapıyorlarDolmasın toprakla deye
ALÄ° AÄžA — Çok memnunumEfendime söyliyeyimNeydi o sıtmadan,selden hâlimizÅžimdi ÅŸu ovaya bakın,efendime söyliyeyim,nasıl yeÅŸermiÅŸDaha da yeÅŸerir…Nerde o sazlar?…
HOCA — Bataklık,muhtara yarardı…Ä°yi ördek avlanırdı…Kümen yıkılmış muhtar…(Sükût)
MUHTAR — Ben bir ÅŸeyden korkuyorumBu delikanlıya iyi alıştık…Yarın çekecek gidecekHer iÅŸ yarım kalacak
HOCA — Gitse yâni,saÄŸ kolumu kaybetmiÅŸ kadar acırım,vallâhi…Ä°ÅŸte karşıdan geçiyor…Åžu yiÄŸide bak,nasıl da salınıyor…
MUHTAR — (Dışarıya) Delikanlım,delikanlım
YABANCI — (Dışardan) Beni mi çağırdın,muhtar?
MUHTAR — Gel bir acı kahvemi…
YABANCI — (Dışardan) Ä°ÅŸim var ama,geleyim
MUHTAR — Ä°ÅŸte geliyor,Hep güler
HOCA — Ä°yi kuÅŸ amma,kafesten kaçırmasak
DERVÄ°Åž AÄžA — Ya çok yazık oluy
HOCA — Benim aklıma bir ÅŸey geliyor
ALÄ° AÄžA — NeymiÅŸ?
HOCA — Evermeli,beyim…Ondan âlâ demir kazık olur mu?Boynundan baÅŸlı dana gibi bir yere gidemez
ONBAÅžI — Everelim mi?Vallâhi çok,ÅŸey olurÄ°yi
DERVÄ°Åž AÄžA — Ä°yi ama ona lâyık biy kız bulmak zoy…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,çoktan beri düşünürüm “yani” derim kendi kendime…Muhtar,kızma ama…efendime söy…
MUHTAR — De bakalım neymiÅŸ
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,söyliyeceÄŸim ÅŸu…Kızma muhtarSenin Gülsüm ile ÅŸu yiÄŸidi şöyle baÅŸ göz ediversek…
HEPSÄ° — Gülsümle mi?
ALÄ° AÄžA — Niçin olmasın?Gülsüm iyi kız yani
HOCA — Baklava hakkı için,çok iyi olurFakat bakalım kız ne diyecek?Muhtar ne diyecek?Delikanlı ne diyecek?
YABANCI — (Girerek) Selâmünaleyküm!Yine muhabbeti koyulaÅŸtırmışsınız
HEPSÄ° — Ve aleykum selâm,buyrun…
HOCA — Muhabbet,şöyle revani gibim koyulaÅŸtı…Ä°ÅŸin ucunda da zaten revani var ya
MUHTAR — Otur bakalım,yine nerdeydin?
YABANCI — Okulda çocuklara ders ve iÅŸ verdim de,”Şöyle köprüye bakayım” dedimNe hâle gelmiÅŸ…Ä°ÅŸ epeyce ilerlemiÅŸOnbaşım,hoÅŸ geldiniz
ONBAÅžI — HoÅŸ bulduk
YABANCI — SipariÅŸler geldi,deÄŸil mi?
ONBAÅžI — Ne demek,sen emredersin de biz ÅŸey yapmaz mıyız?
DERVÄ°Åž AÄžA — Ben bizim ipek böcekleyini yine dutladım…MeÅŸeye de hazıylanacağım…
YABANCI — Yo,daha vakit varBilirsin kırk beÅŸ gündür
HOCA — Aferin,DerviÅŸ AÄŸa,gözü açık çıktın
MUHTAR — Kimse düşünmedi
DERVÄ°Åž AÄžA — Bana kalsaydı kıyk sene cesayet edemezdim;delikanlı yaptı
MUHTAR — Ha bilir misin?Sana unuttuk söylemeyiBize gelecek malim ortadan kaybolmuÅŸ…
DERVÄ°Åž AÄžA — Sıy oluveymiÅŸ…
ONBAÅžI — On beÅŸ gün evvel ÅŸeyden çıkmış,kasabadan…GidiÅŸ,o gidiÅŸKasabada bir tiyatrocu ÅŸeyle,kızla kaçtığını söylüyorlar…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,onların öylesinden bu beklenirÇobanın oÄŸlu deÄŸil mi?Anasına bak,kızını al…
ONBAÅžI — Åžimdi köye,ÅŸey neydi o,ÅŸey gelecek
ALÄ° AÄžA — MüfettiÅŸ
YABANCI — MüfettiÅŸ mi?
HOCA — Malimiz gelip gelmediÄŸine bakacakmış
(Sükût)
MUHTAR — (Yabancıya) Niçin sustun?Bir ÅŸey söylemedin?Bilirsin,sen bizim akıl hocamızsınGeçen gün ava giderken,çulluk mu,keklik mi vurayım deye sana akıl danıştımO istidayı pullamakta geçe mi kaldık,ne dersin?
YABANCI — (Düşünceli) Yo,olmaz bir ÅŸeyDemek müfettiÅŸ gelecekmiÅŸ öyle mi?KimmiÅŸ bu müfettiÅŸ?
ONBAÅžI — Åžu müfettiÅŸ…Hani var ya…Bu bölgeye bakarmış…Hani konuÅŸurken hep eliyle iÅŸaret ederBoyna ellerini oynatırGeçenlerde,nerdeydi o,ha,kasabada belediye kahvesinde…bir köylüye bir ÅŸeyler anlatırdı…”Kalem” dedi,böyle yaptı…”Kitap” dedi,böyle yaptı…Hiç konuÅŸmasa,neydi o,insan ne demek istediÄŸini anlar…
YABANCI — Halit Bey bu
MUHTAR — Halit Bey mi?Evet,evet Halit Bey…(Sükût)
(Yabancı yavaş yavaş düşüncelerini atar)
HOCA —Ne oldu,delikanlı,memnun olmadın?Korkma,biz seni köyden salıvermeyizMemur filân gelince olur ya çekinirsin…
MUHTAR — Yok canım,niçin çekinsin?Köyün taşına sorsan,ondan memnundur…Benim köpek…
ALÄ° AÄžA — Çobanlar bile,efendime söyliyeyim, “Bizim delikanlı” diyor da baÅŸka demiyor
DERVÄ°Åž AÄžA — Herkes sevey onu
ONBAÅžI — (Gizlice hocaya) Açalım mı?
HOCA — (Gizli) Erken deÄŸil mi?
ONBAÅžI — Åžey,yo…
HOCA — OÄŸul,bak biz ne düşündük “Seni baÅŸ göz ediversek” diyoruzMektep köşelerinde tek başına oturmak iyi deÄŸildirEr kiÅŸiye bir hatun gerek
YABANCI — Beni mi evlendireceksiniz?
ONBAÅžI — Seni ya…Hem de biliyor musun kiminle?Åžeyle,neydi onun adı?Söyle…Muhtar neydi o?
MUHTAR — (Başını önüne eÄŸer)
DERVÄ°Åž AÄžA — Muhtayın kızı Gülsümle…
YABANCI — Gülsümle mi?(Başını eÄŸer)
HOCA — Her ikisi de başını eÄŸdiÄ°yi,çok iyi…Eh,muhtar,uzun etme gayri…Ziyafet sana düşer…Çil çil altınları çıkar gömüden…Şöyle okkalı bir düğün…Dernekli filân…Yemeklerini de iyi yapÇoktan beri etlisiyle,tuzlusuyla,tatlısıyla yemek yiyemedim
MUHTAR — Vallâhi,delikanlıyı beÄŸenirim…fakat…
HOCA — Fakatı ne?
DERVÄ°Åž AÄžA — Bıyakın biyaz nazlansın
MUHTAR — Demem o deme deÄŸilBizimkinin,yani hanımın,aklını kurcalarmış bu meseleKıza açmış bir günAÄŸzını yoklamışKız “Olmaz…” filân demiÅŸ,nihayet baklayı aÄŸzından çıkarmış”Öğretmen olsaydı varırdım” DemiÅŸ,dayatmış…Kabahat bende deÄŸil…
HOCA — Malim mi istiyormuÅŸ?…Zamane kızı…
MUHTAR — Ben bilmem,bir ÅŸeycik de demem,anası öyle diyor
DERVÄ°Åž AÄžA — Ah,ÅŸu kadın milleti
HOCA — Demek bu iÅŸ olmayacakKız malim istiyormuÅŸ,nerden buluruz malimi…Bizim ziyafet suya düştü desenize…
DERVÄ°Åž AÄžA — Bu olmadı iÅŸte
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,kızın lâfına bakmamalıOnları bırakırsan ya davulcuya,ya zurnacıya kaçar…
YABANCI — AÄŸalar,sizi kırmamak için bu iÅŸi kabul edebilirdim,fakat kız istemedikten sonra,bu iÅŸi bırakalımOlmayacak duaya amin denmez
(Ağlayarak Çocuk II girer)
ÇOCUK II — Kalem benimdi
YABANCI — Ne oldu,Ali?
ÇOCUK II — Ver kalemimi,kalem benim
MUHTAR — Ne oldu buna?
YABANCI — Kim bilir?Yine dövüşmüşlerdirSöyle,Ali
ÇOCUK II — Ahmet kalemimi aldı,istedim vermedi
YABANCI — Hangi Ahmet?
ÇOCUK II — Koca Ahmet…Sonra bana vurduVer kalemimi,kalem benim
YABANCI — (ÇocuÄŸun omzunu tutup) Haydi gidip bakalım
ÇOCUK II — Muhtar emmi, “J” nin üzerine nokta konur mu?
MUHTAR — Nokta mı?Åžey,vallâhi…
ÇOCUK II — AkÅŸam yolda sordun ya,öğrendin mi?
MUHTAR — (Kendi kendine) Bak yumurcuÄŸa (Açık) Ha,Ali,öğrenmedim
YABANCI — Haydi Ali gidelimAÄŸalar,ben biraz sonra gelirimSiz buradasınız deÄŸil mi?Åžunlara bakayımBir vazife veriyorsun,ÅŸaşırıyorum,hemen bitiriyorlarSonra gelsin yaramazlık…
(Çocuk II ile çıkarlar)
HOCA — E,muhtar,demek yollarda çocuklara soruyorsun artık?
MUHTAR — Yok,şöyle imtihan için sordum
ONBAÅžI — Fakat sen ÅŸey veremedin,cevap…Nasıl imtihan?
MUHTAR — Aman siz de…
MÃœFETTÄ°Åž — (Dışardan) OÄŸlum atı gezdir de öyle baÄŸla…
MUHTAR — Bu kim?
ONBAÅžI — MüfettiÅŸ geldi galiba?
MÃœFETTÄ°Åž — (Dışardan) Yem mi?Heybede var ya…Haydi oÄŸlum…
DERVÄ°Åž AÄžA — Dananın kuyyuÄŸu kopacak
MÃœFETTÄ°Åž — (Girerek) AÄŸalar,selâmaleyküm
HEPSÄ° — (Kalkarak) Ve aleyküm selâmBuyrun
MÃœFETTÄ°Åž — Ha şöyle oturayımÇok yoruldumBittim vallâhi
MUHTAR — Öyledir at üstünde yorulur insan
ALÄ° AÄžA — E,efendime söyliyeyim,hoÅŸ geldiniz
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk,efendim
ONBAÅžI — Ne diyecektim?Ha,hoÅŸ geldin beyefendi
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk,hoÅŸ bulduk
MUHTAR — HoÅŸ geldin,müfettiÅŸ bey
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk,hoÅŸ bulduk,muhtar
HOCA — E,müfettiÅŸ bey,baklava hakkı için hoÅŸ geldin
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk,hoca efendi
DERVÄ°Åž AÄžA — HoÅŸ geldiniz,sefalay getiydiniz
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk…(Terini siler) Of,of…
KAHVECÄ° — (Yanaşır) Efendi,hoÅŸ geldin,çaydan,kahveden?
MÃœFETTÄ°Åž — HoÅŸ bulduk
KAHVECÄ° — (AÄŸzından kapar) HoÅŸ geldin,hoÅŸ geldin…
MÃœFETTÄ°Åž — (Sinirli) HoÅŸ bulduk!HoÅŸ
KAHVECÄ° — HoÅŸ geldin,çay mı,kahve mi?
MÃœFETTÄ°Åž — Haydi,kahve olsun
KAHVECÄ° — (Sorar) Çay?Åžekeri yanda mı,içinde mi?
MÃœFETTÄ°Åž — Hey,Yarabbim,çay deÄŸil,kahve,kahve…(Kahveci “peki peki” diyerek gider)
ÇIRAK — MüfettiÅŸ emmi,hoÅŸ geldinBunu da delikanlı öğretti bana
MÃœFETTÄ°Åž — Hey,Yarabbim,hoÅŸ bulduk,baÅŸka yok mu?Ãœstüm böyle vıcık vıcık olduAt nallarını yere vurup durdu (Her söylediÄŸini ÅŸeyin hareketini elleriyle yapacaktır) Baktım,yavaÅŸladı,vurdum kırbacı…Åžak,ÅŸak…BaÅŸladı o zaman koÅŸmayaTakır takır…takır
(Kahvedekiler etrafa bakınırlar,başka kimse kalmadığına karar kılınca)
MUHTAR — Merhaba,müfettiÅŸ bey…
MÃœFETTÄ°Åž — (Sözüne devam etmektedir) Tekrar çaldım kır…Ha,merhaba,ÅŸak ÅŸak…
HOCA — (Keser) Merhaba,beyefendi
MÃœFETTÄ°Åž — (Sinirli) Merhaba…ÅŸak ÅŸak kırbacı…
ONBAÅžI — (Keser) E,ÅŸey merhaba,merhaba
MÃœFETTÄ°Åž — (Sinirli) Merhaba…Suya geldik şırıl şırıl,kıvrım kıvrım ak…
DERVÄ°Åž AÄžA — (Keser) Meyaba,müfettiÅŸ bey
MÃœFETTÄ°Åž — Böyle böyle akıyorduHa,merhaba,aÄŸa,merhaba…
ALÄ° AÄžA — (Keser) Efendime söyliyeyim,merhaba…
MÃœFETTÄ°Åž — Köye yaklaÅŸtık,at baÅŸladı uflayıp puflamaya…Merhaba,merhaba…Şöyle şöyle okÅŸadım…
ÇIRAK — Merhaba,müfettiÅŸ bey
MÃœFETTÄ°Åž — (Kızar) MerhabaBey birader,hâlâ bitmedi mi?Derken,efendim,at şöyle düşer gibi olur,çekerim dizginleri(Tarif ederken,oturduÄŸu sandalyede düşer gibi olurTutarlar) Hop,tutun!Oh…
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,yani efendim,merhaba
MÃœFETTÄ°Åž — Merhaba,merhaba
KAHVECÄ° — (YanaÅŸmıştır,çay getirir) Buyrun beyefendi,E,merhaba…
MÃœFETTÄ°Åž — Yine sen mi?Merhaba
KAHVECÄ° — Bir ÅŸey demedim,”merhaba” dedim de
MÃœFETTÄ°Åž — Peki…(Kahveci gider)
DERVÄ°Åž AÄžA — Nasıl oldu da gitti hemen
ÇIRAK — Merhaba,bayımBizim delikanlı öğretti de…
MÃœFETTÄ°Åž — Mer…ha…ba…Çıldırmamak imkânsız…Efendim,at,şöyle vıcık vıcık terlemiÅŸ…
(Kahvedekiler, “merhaba” diyecek baÅŸka adam kaldı mı,kalmadı mı diye bakarlar sonra)
MUHTAR — Nasılsın müfettiÅŸ bey,çoluk çocuk?
MÃœFETTÄ°Åž — Ha,hamdolsun,ellerinizden öperler
DERVÄ°Åž AÄžA — Ä°yisiniz inÅŸallah?
MÃœFETTÄ°Åž — Ben mi?Çok iyiyim
DEVÄ°Åž AÄžA — Çoluk çocuk?
MÃœFETTÄ°Åž — Onlar da iyiSuyunuz ne soÄŸuk,içtim de diÅŸlerim zangır zangır…
HOCA — E,müfettiÅŸ bey,hatırı âlinizi sual eylemek bize de nasip ola
MÃœFETTÄ°Åž — Bendenizin mi?Çok iyiyimYoksa acayip hâlim mi var?
HOCA — Allah,afiyet versin…
MÃœFETTÄ°Åž — Ya sudan bahsediyorumEfendim,insanın diÅŸleri zangır zan…
ALÄ° AÄžA — (Hemen keser) Efendime söyliyeyimÄ°yisiniz inÅŸallah…
MÃœFETTÄ°Åž — Hey Allahım,çok şükürSüphanallah…ne diyecektim?…
ONBAÅžI — MüfettiÅŸ bey,afiyetesiniz,ÅŸey,inÅŸallah?
MÃœFETTÄ°Åž — Afiyetim mi?Yerinde canım,yerinde…Üçten dokuza ÅŸart olsun,bırakın yakamı artık…
MUHTAR — Yo müfettiÅŸ bey,âdettir bizde buBir cigara içmez misin?
MÃœFETTÄ°Åž — Haydi içeyim,pek kullanmam da…Nefes darlığı yapar,efendim,bende…YokuÅŸ filân çıkarken baÅŸlar bir tıkanıklık…(Nefes darlığı taklidi)
DERVÄ°Åž AÄžA — MüfettiÅŸ beg,biy cigaya mı?
MÃœFETTÄ°Åž — SaÄŸol,mersi,aldım
DERVÄ°Åž AÄžA — Dayılıyım
MÃœFETTÄ°Åž — Haydi,hatırın için (Alır) Åžuraya takalım (Bir kulağına takar) Ya,dediÄŸim gibi tıkar gider
ONBAÅžI — (Kalkar) Yak bir sigaramı
MÃœFETTÄ°Åž — (Az alıngan) Yaktık yaTeÅŸekkür
ONBAÅžI — Åžey ÅŸey ederim,darılırım
MÃœFETTÄ°Åž — Haydi bakalım,senin de hatırın kalmasın… (Alır) Åžunu da ÅŸuraya (Öteki kulağına takar) Nefes darlığı çok kötü
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,bir cigara içer misiniz?Buyrun yani
MÃœFETTÄ°Åž — (Çileden çıkmış) Vallâhi…Hey yarabbi,âdet,âdet…bu da âdet ha…(Alır ateÅŸ için ceplerini ararken,hepsi kibritleri yakıp uzatırlar)
HEPSÄ° — Yak,müfettiÅŸ bey
MUHTAR — Buyrun
DERVÄ°Åž AÄžA — Buyadan
ALÄ° AÄžA — Yakar mısın?
MÃœFETTÄ°Åž — Tuhaf…Vallâhi tuhaf…Sizin bu köy âdetleriniz…
KAHVECÄ° — (Elinde maÅŸa ve ucunda ateÅŸle gözükür) Yakacak mısın?
MÃœFETTÄ°Åž — Yaktım,saÄŸol…
KAHVECÄ° — Ha,sonra mı?Yakacak mısın?
MÃœFETTÄ°Åž — Yanıyor
KAHVECÄ° — AteÅŸ mi?Ä°ÅŸte
MÃœFETTÄ°Åž — (Yerinden fırlar ve kahvecinin yüzüne üfürürBak…ya…nı…yor
KAHVECÄ° — Peki yakmaNe bağırıyorsun?Karşında sağır mı var?
MÃœFETTÄ°Åž — (Oturur) Ne misafirperverlik(Sükût) Niçin geldiÄŸimi biliyorsunuz”Malim gelmemiÅŸ de onu rapor et” diye telefon ettiler banaÖteki köydeydim,karakoldan istedilerSonra,bir de bir istida mı,ne pullamışsınız(Pul yapıştırma taklidi) Ä°mza da ettiniz mi? (Ä°mza taklidi)
MUHTAR — Demek bunun için geldiniz?
MÃœFETTÄ°Åž — Öyle ya…Gelmeme sebep hem raporu yazmak,hem de sizin dilekçeyi soruÅŸturmakKöy bu düşüncede mi?
MUHTAR — Vallâhi müfettiÅŸ beg,biz istemiyoruz bu malimiÇünkü…
MÃœFETTÄ°Åž — Çünkü?
MUHTAR — Bu köyden gitme ahlâksızım biridir
HOCA — Onun ne adam olduÄŸunu biliyorlar hep
MÃœFETTÄ°Åž — Yok,bildiÄŸiniz gibi deÄŸildir
HOCA — Biliriz bu yeni yetiÅŸme öğretmenleriOn para etmezlerOnların okuttuÄŸu elifbe elifbe olmuyor da baÅŸka ÅŸey oluyor
ALÄ° AÄžA —Sonra efendime söyliyeyim,biz köyümüze uygun adam buldukEfendime söyliyeyim,çok çalışkan,bilgili,ahlâklı bir delikanlı…
ONBAÅžI — Ya,ya…Neydi o,ÅŸey…köyümüzü onardı…Bak çocuklar,ÅŸeyde,mektepte okuyor
MÃœFETTÄ°Åž — Sahih,bütün köyler ağızlarının suyunu şöyle akıtarak,hep bu köyü anlatıyorlar “Şöyle iyi,böyle iyi” diyorlar…Sonra da ağızlarından delikanlıyı düşürmüyorlar
MUHTAR — Benim av köpeÄŸimi de iyileÅŸtirdiGeçen günkü avda…delikanlıyla beraber gitmiÅŸtik…truv truvpır pır dökülüyor avlar
HOCA — (Keser) Fazla lâfa ne hacet…Bir muallimin yaptığı her ÅŸeyi bu delikanlı yapıyor
DERVÄ°Åž AÄžA — Fazlasiyle…
HOCA — Malim o,doktor o…midemi iyi ettiMühendis,usta,demirci…MüfettiÅŸ beg,siz ÅŸu mektep iÅŸinden anlarsınızBizim köylere malim verecekseniz,bu delikanlı gibi malim yetiÅŸtirin de verinDelikanlıyı örnek tutun
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,müfettiÅŸ bey,sen bilirsin,ÅŸunu bize malim yapıverHem hayırlı bir iÅŸ de varEfendime söyliyeyim,muhtarın kızı Gülsüm…
MÃœFETTÄ°Åž — Anladım…Fakat nasıl olur?O mektep medrese mezunu deÄŸil…Diploması yok
MUHTAR — Çok ÅŸey biliyor,mal meydandaSenin mektebinden kapı kadar diploması olan bunları bilmez,deÄŸil mi?
ONBAÅžI — MüfettiÅŸ beg haklı…Yapamaz onu,ÅŸey,malim…Sonra adamın elini ÅŸey yapıp baÄŸlayıp atarlar dam altına…
MUHTAR — Peki,netsek ÅŸu gelecek adamı?
MÃœFETTÄ°Åž — Bu düşünülecek bir iÅŸ deÄŸilMademki öğretmen gelmedi,tebellüğ ve meyil müddetini de geçirmiÅŸtirMüstafi addedilirAyrıca,siz “Bizim köylüdür,tanırız,iyi adam deÄŸildirKöye gelirse verimli olmaz” dye dilekçe yazarsınız,olur biterYenisini verirler
HOCA — Al sana…YaÄŸmurdan kaçarken doluya tutulmak buna derler(Sükût)
MÃœFETTÄ°Åž — Bu yeni adamınız çocukları okutuyor mu?
MUHTAR — “Çocukları” ne demek…Bizi bile okutuyorBen alifbeyi öğreneli on gün oldu
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,yalnız muhtar,efendime söyliyeyim,”j”nin üzerine nokta konulup konulmıyacağını bilmiyor
MUHTAR — Yooo…BilirimGün doÄŸusundan rüzgâr eserken gün batsından tavÅŸana doÄŸru gidersin;ördek sürüsü uçarken,önündeki ördeÄŸe niÅŸan alırsın;arkadakine deÄŸilBunları nasıl bilirsem o dediÄŸini de bilirim…
MÃœFETTÄ°Åž — Beyler,ÅŸimdi ben raporu yazarım,tabiî “gelmemiÅŸ” diye bildiririmSonra sizin istidayı kaleme alırız,pullarız(yazı ve pul taklidi) Kaymakam beye veririzO da muameleye koyarKendisine de söyleriz,size iyi bir öğretmen verirler…Çalışırız
MUHTAR — Hey saÄŸolasınYalnız iyi öğretmen versinlerBirader,bizde bilgi yok,onlarda cim karnında bir nokta…
ONBAÅžI — Neydi o?Bir söz vardı canım?Tam dilimin ucundaydı…Ha,durOf yine kaçırdım,ha tuttum…” Ä°ki,iki çıplak bir ÅŸeye hamama gerek” Öyle deÄŸil mi?
MÃœFETTÄ°Åž — Ben bu akÅŸam döneyimSiz ÅŸu kağıdın altına “Öğretmen gelmedi” diye imza ediverinSonra üzerini doldururumDört kiÅŸi yeterÅžu kâğıda da imza atın…Bunu da öğretmeni istemiyoruz diye imzalayın…(AÄŸalar,verilen kalemi yalaya yalaya iki kağıda da imza atarlarÄ°mza atarken,imzaların harflerini acemi acemi kekelerler) (Sonra onlar imza ederken kulisten yabancının sesi duyulur)
YABANCI — Hey çoban,koyunlara yemden evvel su verilirPatlatırsın hayvanları…
MUHTAR — Bizim delikanlı
ONBAÅžI — Åžey,bizim delikanlı,hani söylemiÅŸtik ya…
MÃœFETTÄ°Åž — Görsek bari(Kâğıtları cebine kor)
YABANCI — (Dışardan) O koyunun bacağı nasıl oldu?Ä°yi mi?…(Sükût) Peki…Yarın öbürünü de getir…Kelebek olmuÅŸ galiba…Kara koyun yem yemiyor mu?Dedim ya kelebektir (Sahneye girmiÅŸtir,yarı yarıya arkası dönüktür;konuÅŸur)
MÃœFETTÄ°Åž — Bu mu?
MUHTAR — Evet,köyün peygamberiMeteliksiz geldiOn beÅŸ gündür yüz bin bankonot yapabilirdiYine meteliÄŸi yokturÄ°yi niÅŸancı da…
(Yabancı döner,ayağında lâstik çizme ve sırtında işçi tulumu vardır)
MÃœFETTÄ°Åž — A,a,a…
DERVÄ°Åž AÄžA — (Farkında deÄŸildir) Adan sonra B geliy,müfettiÅŸ bey
MÃœFETTÄ°Åž — A…A…A…A…
MUHTAR — Küçük A mı,büyük A mı?
MÃœFETTÄ°Åž — Vay,siz burada ha?
MUHTAR — Ne oldu müfettiÅŸ bey?
HOCA — (Döner) Åžaşırdın,bey,tanışır mıydınız?
YABANCI — (Başını yere eÄŸmiÅŸtir) Böyle olacağını biliyordumMızrak çuvala sığmaz
MÃœFETTÄ°Åž — Gözlerime inanamıyorum…
HOCA — Ne oluyor size,Allahınızı severseniz?
MÃœFETTÄ°Åž — Ne olacak…Siz böylesiniz vallâhi (Elleriyle tereli iÅŸareti yapar) Deli yani,öğretmen burada iÅŸte
HEPSÄ° — Ne öğretmeni?
MÃœFETTÄ°Åž — Ä°stemediÄŸiniz öğretmen
MUHTAR — Vallâhi,anlamıyorumNe söylüyorsunuz?
MÃœFETTÄ°Åž — Sizin köye bir öğretmen gelecekti ya?
HEPSÄ° — Evet
ONBAÅžI — Åžu ahlâksız Murat
MÃœFETTÄ°Åž — Evet,öğretmen iÅŸte bu
HEPSÄ° — Yapma
MÃœFETTÄ°Åž — Kısmet ayağınıza gelmiÅŸ ve farkında deÄŸilsiniz(Hepsi ÅŸaÅŸkın ve mahçuptur)
MUHTAR — (Kendi kendine) Vallâhi yüzümü kaldırıp da bakamıyorumAmma atıp tutmuÅŸtum(Arkasını döner,yerin dibine batmıştır)
ONBAÅžI — Vay…Öldüm…Neler söylemiÅŸtim(Döner mahçuptur)
ALÄ° AÄžA — Efendime söyliyeyim,ben ne ettim,neler söylemiÅŸtimTuh…(Döner)
DERVÄ°Åž AÄžA — Ya ben ne heyzeley yemiÅŸtim(Döner)
HOCA — Ya,ben nasıl bakayın malim beyin yüzüne?(Döner)
(Sahneye bir üzüntü çökmüştür,köylüler mahçupluktan,diğerleri bu durumdan sıkıntılıdır)
MÃœFETTÄ°Åž — Eee,merhaba,Murat BeyKasabadan bir ayrıldınız…Arabanız tıkır tıkır gittiBen sizi gitti,vazifeye baÅŸladı sanıyordumHalbuki kasabadan telefonla sizin için,pır kaçmış dediler
YABANCI — Bakın yine buradayım
MÃœFETTÄ°Åž — YaaHem buradasınız,hem burada deÄŸilsiniz
YABANCI — (Güler) Gölgem
MÃœFETTÄ°Åž — Bunlara iyi oyun oynamışsınız(Sükût)
YABANCI — AÄŸalar…Hepiniz yüzünüzü döndünüz
MUHTAR — Sus,malim bey,biz ne aldanmışızUtanıyorum,utanıyorum
YABANCI — AÄŸalar,size karşı hürmetim ve sevgim vardırHer insan gibi siz de aldanabilirsiniz
ONBAÅžI — Fakat,neydi o?Böyle aldanmak çok acı
ALÄ° AÄžA — Biz,efendime söyliyeyim,yâni,ne umduk,ne bulduk
HOCA — Yer yarılsa da dibine girsemSenin nene gerek âlemin adamı hakkında konuÅŸmak…
DERVÄ°Åž AÄžA — Neyden lâf ettimDilim kopsaydı
YABANCI — Böyle demeyin,aÄŸalarBen kabahati sizde bulmuyorum
MUHTAR — Ya kimde kabahat?
YABANCI — Kabahat sizde deÄŸilZamanda,evet zamandaGördüğünle deÄŸil de,iÅŸittiÄŸinle düşünen,dedikoducu zamandaO iÅŸitilen ÅŸeylerin içinde bir kırıntı bile doÄŸru yokturHer ağız uydurduÄŸu yalana biraz sonra,diÄŸer sokak başında kendi inanır…Benim annem de,babam da temiz insanlardıBunu sizlere delilleriyle ispat edeceÄŸim
HOCA — Bak bu doÄŸruBiz ÅŸu malim beyi nasıl biliyorduk,karşımıza nasıl çıktı
MUHTAR — BoÄŸazıma bir ÅŸeyler tıkanıyorçNeler söyledik,neler söyledik senin için…Utanıyorum…
DÄ°ÄžERLERÄ° — Utanıyoruz,vallâhi…
YABANCI — Ben bu sözü,yani ÅŸu “utanıyoruz” sözünü,sizin deÄŸil de bizi kötüleyenlerin hepsinin aÄŸzından çıkmış sayıyorumSizin geri dönüşünüz ve utanışınız,bana istikbâl için bir ışık gibi görünüyor
ONBAÅžI — (Güler) Neydi o?Hani bir söz vardıYanlış hesap,neydi muhtar?…
MUHTAR — Yanlış hesap BaÄŸdattan döner
HOCA — Gel,oÄŸul,ben baÅŸlıyayımBenden yaÅŸlı olsun,vallâhi,elini öperim,gel öpeyim alnını…Kusura bakma,bilmeden söyledik
(Öper)
ALÄ° AÄžA —Efendime söyliyeyim,bundan sonra ÅŸu gözlerimle görmeden,elimle dokunmadan,efendime söyliyeyim,bir ÅŸey söylersem,söylenenlere inanırsam,kafam kopsun
(Yabancıyı öperMuhtar,Derviş ve onbaşı da öper)
MÃœFETTÄ°Åž — Sevinçten bir ÅŸey söyleyemiyorumKöylerimiz,evet,köylerimizböyl e kalkınıyorÄ°ÅŸte raporu yırtıyorumYa o imza ettiÄŸiniz diÄŸer kâğıdı ne yapayım?
MUHTAR — Ne mi edeceksin?Onu da yırt
HOCA — (Atılır)Yoooo,yooo,yooo…Yırtma…Ä°mzalarımızÄ ±n üst tarafına şöyle yaz,baklava hakkı için şöyle yaz…Şöyle: “Kaymakamlık Ulu Makamına” Bakma müfettiÅŸ beg,biz eskiyiz,sonra pek o kadar da mürekkep yalamadık,sen uydur gayriEvet, “Kaymakamlık Ulu Makamına,biz Derecik Köyü ehalisi,yeni gönderdiÄŸiniz malimden pek memnunuz…Biz istediÄŸimize kavuÅŸtuk,darısı diÄŸer köylerin başına” Ä°mzalar zaten varNasıl?
HEPSÄ° — YaÅŸa hoca
HOCA — Baklava hakkı için bunları böyle yazYazmazsan,öteki dünyada yakanda olur on parmağım
YABANCI — Hoca,bu fazla…
HOCA — Yo bu fazla deÄŸil…Daha eksik…BitmediAÄŸzımı tükürük boÄŸdu (Muhtarın önüne dururArkasını verir,eÄŸiktir) Åžu arkama bir yumruk vur
MUHTAR — Niçin?
HOCA — Vur canım,tıkandım…
MUHTAR — (Vururken) Ne yedin de tıkandın?
HOCA — Bir daha
MUHTAR — Hey,hocam,al bir daha
ALÄ° AÄžA — Hoca ne yedin de tıkandın böyle?
HOCA — Daha yemedik,yiyeceÄŸiz…Hem de böyle lenger lenger pilâvlar,tepsi tepsi börekler,sini sini baklavalar…Etler…Oh,yine tıkanıyorum…(Yutkunur) Bir daha vur muhtarBir daha,şöyle pekçe…pekçe
DERVÄ°Åž AÄžA — Hoca,neyde yedin?
HOCA — Ziyafette…Daha doÄŸrusu düğünde
HEPSÄ° — Hangi düğünde?
HOCA — Tuh be…Ben size ziyafetten söz ederim de ,niçin olduÄŸunu dememMuhtarın kızı ne demiÅŸ?
MÃœFETTÄ°Åž — Ne demiÅŸ?
HOCA — “Delikanlı,malim olsaydı,ona varırdım” dememiÅŸ mi?
HEPSÄ° — Ya,sahih
MÃœFETTÄ°Åž — Delikanlı da malim çıkıverince…
HOCA — Bize de ziyafet gözüküyorÖyle deÄŸil mi,muhtar?
MUHTAR — (Cevap vermez,başını eÄŸer)
HOCA — Ha,anladımKız babası…Naza çekiyor kendiniÇek bakalımHakkındırGülsüm,çiÄŸdem gibi kızPeki(Cübbesini toplar,gayet itinalı olarak muhtarın önüne gider,eÄŸilip selâm verir) Muhtar Bey,Allahın emri,Peygamberin kavliyle kızımız Gülsümü,oÄŸlumuz Murata istiyoruzDesti izdivacına talibiz
MUHTAR — (Sıkılgan) Åžey bilmem ki…Ne diyeyim?
HOCA — Ne mi diyeceksin?Aklın varsa şöyle dersin muhtar: “Verdim” Böyle de,çünkü Murat gibi kısmet,ancak kırk yılda gözükürKuyruklu yıldız gibi
MUHTAR — Peki,hocaBen de kızımı kuyruklu yıldız veriyorum
HEPSÄ° — YaÅŸa,muhtar,yaÅŸa
HOCA — Bu iÅŸ de bitti,iÅŸin bitmesi demek,bizim yemeklerin gözükmesi,demektir (Durur) Yalnız,ÅŸaka bir tarafa,ben hâlâ kendime gelemedimYahu amma da aldanmışızTüh tüh…
DÄ°ÄžERLERÄ° — Yaaaa…Amma da aldanmışız!
(Bu söz tekrar edilirken perde kapanır)
|