Refleks

REFLEKS





Refleks,biyolojide,hayvanlarda ,belirli bir uyaran karşısında kendiliğinden ve doğrudan ortaya çıkan görece basit davranış biçimiCanlının gelişmişlik düzeyi arttıkça refleksler de karmaşıklaşır

Eteneli memelilerde reflekslerin çoğu doğuştandırKalıtımla kuşaktan kuşağa geçirilirtürdlerin,sıklıkla cinslerin ortak özelliği niteliğindedirRefleksler çiğneme,yutma,göz kırpma ,tırmalama gibi basit hareketlerin yanı sıra adım atma,ayakta durma,vücudu dengeli bir konuma getirme,temel cinsel eylemler gibi davranış kalıplarını da kapsarÇok sayıda eşgüdümlü kas hareketinin karmaşık bir düzen içinde bir araya gelmesiyle oluşan refleksler hayvanlarda içgüdüsel davranışların büyük bir bölümünün temelinde yer alır





İnsanda doğuştan var olan çok sayıda refleks,vücudun uzaklık alıcılarının ( göz ve kulak) en yararlı biçimde iş görmesi için ilgili kasların etkinliğini düzenlervücudun çeşitli bölümlerinin başa göre yönelimini sağlarsindirim mekanizmasının bütün aşamalarında önemli rol oynarÖrneğin,gözlere ilişkin refleksler arasında şiddetli ışıkta ya da korneaya dokunulmasıyla ortaya çıkan gözen kırpma hareketi,ışığın şiddetine göre gözbebeğinin daralıp genişlemesi ve nesnelerin göze uzaklığına göre gözdeki kasların kasılarak odaklamayı sağlaması sayılabilir

Refleks en basit ve temel biçimiyle refleks kemeri olarak bilinen bir mekanizmanın işlevi olarak ele alınabilirRefleks kemeri,uyarıyı alan duyu siniri hücreleri ( alıcı) etkinliği gerçekleştiren hücreyle bu iki yapıyı birbirine bağlayan sinir hücresinden oluşurÖrneğin,diz kapağının altına vurulduğunda kas kirişindeki alıcı hücre,uyaran sinirler yoluyla uyarıyı omuriliğe taşırdaha sonra ilgili kas dokusuna yanıtı ileterek kasılmasını sağlarBununla birlikte vakaların çoğunda gerçekleşen fizyolojik mekanizma,basit refleks kemeri kuramıyla açıklanamayacak kadar karmaşıktırRefleks devresinde vücudun öbür bölümleriyle iletişim kurabilen başka sinir hücreleri de yer alırÜstün yapılı hayvanlarda sinir sisteminin bütünleyici niteliği,davranışların reflekslerin basit toplamından farklı bir nitelik taşımasını sağlarÇevre koşullarına bağlı olarak farklılaşan ve değişen refleks zincirlerinin oluşması,davranışın basit ve ilkel refleksten farklı olmasına yol açarBöylece birçok otomatik,koşullu olmayan refleks değişebilir ya da yeni uyaranlara uyum sağlayabilirbu özellik refleks yanıtının koşullandırılmasına olanak verirRus fizyoloji bilgini Pavlov'un deneyleri,besin görüp tükürük salgısı başladığında bir zil çalınan hayvanın,bir süre sonra yalnız zil sesine tükürük salgısıyla yanıt verdiğini gösterdiHayvanlarda davranış sabit ve kalıtımla geçen refleks hereketleriyle sınırlı değil,deneyler ve çok sayıda farklı uyaran karşısında değişebilir niteliktedir

Kaynak;AnaBritannica cilt 26 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________