Hali Ve Kilimlerin Dili,Motiflerin Anlami

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-29-2012

Halı SözlüğüAbraş Yünün yapısındaki veya boyamasındaki farklılıklar nedeniyle halı üzerinde aynı renkte ton farklılıklarının görülmesi

Antik Yıkama Renkleri hafifçe soldurarak halıda eskimiş görüntüsü elde etmek için yapılan kimyasal yıkama

Atkı Dikey çözgü tellerini birbirine bağlayarak halının bütünleşmesini sağlayan ipler

Bu ipler ancak halının sırtına (arka kısmına) dikkatlice bakılırsa görülebilir

Bordür Halının kenar kısmında yer alan ve orta alanı çevreleyen desen

Çakım Halının yıkama işleminden sonra düzgünlüğünü sağlamak amacıyla gönyesine getirilerek ahşap bir zemin üzerine çakılması işlemi

Çeyrek Yaklaşık 0

80 x 1

20 m

ölçüsünü ifade eder

Çivit Otu (Isatis Tinctoria) Mavinin çeşitli tonlarının elde edildiği bir bitki türü

Çözgü Tezgahın çerçevesine dikey ve gergin bir biçimde sarılan ve halının iskeletini oluşturan ipler

Dokunmuş bir halıda bu ipler halının saçağını oluşturur

Düz Dokuma Düğümsüz yani havsız dokumalara verilen isim

'Kilim' ile eş anlamda kullanılır

Floş Suni ipek

Selüloz bazlı, sentetik görünüşlü suni elyaf

Hav Çözgü üzerine bağlanan düğümlerin halının ön yüzüne doğru olan uzantısı

Hav Yüksekliği Halının cinsine ve kalitesine göre değişen hav uzunluğu

İlme Halıya rengini veren ve halının desenini oluşturan ipler

Halıcılıkta düğüme ilme de denilir

Kalite Bir halıda 1 desimetrekareye düşen düğüm sayısını ifade eder

Karyola Yaklaşık 1

50 x 2

10 m

ölçüsünü ifade eder

Kelle Yaklaşık 2

00 x 3

00 m

ölçüsünü ifade eder

Kilimlik Halının başlangıç ve bitiminde dokunan, genişliği yörelere göre değişebilen havsız, düz dokuma (kilim) kısmı

Koşnil (Dactylopius Coccus) Kırmızı ile mor arası açık bordo gibi tonların elde edildiği Orta Amerika'da bulunan bir böcek türü

Kökboya (Rubia Tinctorum) Kırmızı renk ve tonlarının elde edildiği bir bitki köküdür

"Doğal boyalar" anlamında da kullanılır

Model Dokunacak halı deseninin halının kalitesine uygun olarak hazırlanmış milimetrik kağıda kullanılacak renkler ile işlenmesi

Model Kartonu Dokuyucunun kullanacağı modellerin muhtelif parçalar halinde kartona yapıştırılmış hali

Seccade Üzerinde namaz kılınan halı boyutuna verilen isimdir

Yaklaşık 1

20 x 1

80 m

ölçüsünü ifade eder

Sırt Düğümlerin net olarak görüldüğü halının arka kısmı

Sumak Dolama tekniğiyle dokunan, sıralar arasında halıda olduğu gibi atkının da kullanıldığı kalın ve havsız bir düz dokuma türüdür

Taban Kelleden daha büyük ölçüleri ifade eder

Yapak Koyunların kırkılmasıyla elde edilen yün

Yastık Yaklaşık 0

50 x 0

70 m

ölçüsünü ifade eder

Yatım Havların düğümlerin bağlandığı tarafa doğru yatması

Yıkama Kullanılan yün ipliklerinden gelen harman yağı ve dokuma süresince halının bünyesine giren toz ve kirlerin uzaklaştırılması için deterjan ve muhtelif kimyasal maddelerle yapılan yıkama işlemi

10-29-2012	#25
Prof. Dr. Sinsi	Hali Ve Kilimlerin Dili,Motiflerin Anlami Halı SözlüğüAbraş Yünün yapısındaki veya boyamasındaki farklılıklar nedeniyle halı üzerinde aynı renkte ton farklılıklarının görülmesi Antik Yıkama Renkleri hafifçe soldurarak halıda eskimiş görüntüsü elde etmek için yapılan kimyasal yıkama Atkı Dikey çözgü tellerini birbirine bağlayarak halının bütünleşmesini sağlayan ipler Bu ipler ancak halının sırtına (arka kısmına) dikkatlice bakılırsa görülebilir Bordür Halının kenar kısmında yer alan ve orta alanı çevreleyen desen Çakım Halının yıkama işleminden sonra düzgünlüğünü sağlamak amacıyla gönyesine getirilerek ahşap bir zemin üzerine çakılması işlemi Çeyrek Yaklaşık 080 x 120 m ölçüsünü ifade eder Çivit Otu (Isatis Tinctoria) Mavinin çeşitli tonlarının elde edildiği bir bitki türü Çözgü Tezgahın çerçevesine dikey ve gergin bir biçimde sarılan ve halının iskeletini oluşturan ipler Dokunmuş bir halıda bu ipler halının saçağını oluşturur Düz Dokuma Düğümsüz yani havsız dokumalara verilen isim 'Kilim' ile eş anlamda kullanılır Floş Suni ipek Selüloz bazlı, sentetik görünüşlü suni elyaf Hav Çözgü üzerine bağlanan düğümlerin halının ön yüzüne doğru olan uzantısı Hav Yüksekliği Halının cinsine ve kalitesine göre değişen hav uzunluğu İlme Halıya rengini veren ve halının desenini oluşturan ipler Halıcılıkta düğüme ilme de denilir Kalite Bir halıda 1 desimetrekareye düşen düğüm sayısını ifade eder Karyola Yaklaşık 150 x 210 m ölçüsünü ifade eder Kelle Yaklaşık 200 x 300 m ölçüsünü ifade eder Kilimlik Halının başlangıç ve bitiminde dokunan, genişliği yörelere göre değişebilen havsız, düz dokuma (kilim) kısmı Koşnil (Dactylopius Coccus) Kırmızı ile mor arası açık bordo gibi tonların elde edildiği Orta Amerika'da bulunan bir böcek türü Kökboya (Rubia Tinctorum) Kırmızı renk ve tonlarının elde edildiği bir bitki köküdür "Doğal boyalar" anlamında da kullanılır Model Dokunacak halı deseninin halının kalitesine uygun olarak hazırlanmış milimetrik kağıda kullanılacak renkler ile işlenmesi Model Kartonu Dokuyucunun kullanacağı modellerin muhtelif parçalar halinde kartona yapıştırılmış hali Seccade Üzerinde namaz kılınan halı boyutuna verilen isimdir Yaklaşık 120 x 180 m ölçüsünü ifade eder Sırt Düğümlerin net olarak görüldüğü halının arka kısmı Sumak Dolama tekniğiyle dokunan, sıralar arasında halıda olduğu gibi atkının da kullanıldığı kalın ve havsız bir düz dokuma türüdür Taban Kelleden daha büyük ölçüleri ifade eder Yapak Koyunların kırkılmasıyla elde edilen yün Yastık Yaklaşık 050 x 070 m ölçüsünü ifade eder Yatım Havların düğümlerin bağlandığı tarafa doğru yatması Yıkama Kullanılan yün ipliklerinden gelen harman yağı ve dokuma süresince halının bünyesine giren toz ve kirlerin uzaklaştırılması için deterjan ve muhtelif kimyasal maddelerle yapılan yıkama işlemi