Zamanın Ölçülmesi

Saat


Avrupa kıtası ve Türkiye UTC zaman dilimleri

# Eşgüdümlü evrensel zaman :UTC
# Greenwich Mean Time : GMT - Saat dilimi
# Yaz Saati Uygulaması
# Avrupa Yaz Saati
# Artık saniye
# Ulusal saat

Eşgüdümlü Evrensel Zaman
UTC (Coordinated Universal Time), yani eşgüdümlü evrensel zaman (yahut saat) anlamına gelir Teknik olarak aynı olmasa da, GMT ile aynı anlamda da kullanıldığı olur

İngilizce kısaltma CUT (Coordinated Universal Time) ve Fransızca kısaltma TUC (Temps universel coordonné) arasında seçim yapılamadığından orta yol olarak UTC kısaltması seçilmiştir İngiltere'de Greenwich'ten geçen meridyen referans kabul edilerek hesaplanır
Türkiye Doğu Avrupa Zaman Dilimi'ndedir; bu yüzden Türkiye saati UTC+2, yani UTC'den iki saat ileridedir Fakat saatlerin bir saat ileri alınmasıyla Türkiye saati UTC+3'tür

GMT - Saat dilimi
GMT (Greenwich Mean Time), adını başlangıç meridyeninin geçtiği Londra'nın güney doğu banliyösü Greenwich'ten alan bir zaman dilimidir

Burada bulunan rasathanenin üzerinde bulunduğu kabul edilen meridyen, sıfır olarak alınır Bu meridyenden doğuya doğru gidildikçe ileri, batıya doğru gidildikçe geri gidilmiş olur Her derece arası 4 dakika olduğundan 15 derecelik her dilim bir saat olarak kabul edilmiştir Böylece 12 saat doğuda, 12 saat batıda olmak üzere, yeryüzü 24 saat dilimine bölünmüştür Dünyadaki saat ayarlaması Greenwich'ten geçen meridyene göre yapılır
Osmanlı devletinde saatleri, Ayasofya'nın kubbesinden geçtiği varsayılan ve Arz-ı Halife veya Arz-ı İstanbul olarak adlanırdıkları meridyene göre ayar ederlerdi 1932'de saat, takvim vd ölçüm sistemi değişiklikleriyle birlikte, saat diliminde de uluslararsı bir standart haline gelmiş olan GMT sistemi kabul edildi



Her ne kadar dünyadaki çoğu ülkede kullanılmasa da, yaz saati uygulaması yüksek enlemlerde sık rastlanan bir uygulamadır
██ YSU kullanılıyor
██ YSU artık kullanılmıyor
██ YSU hiç kullanılmadı

Yaz saati uygulaması (YSU) bir yerde sabahları daha az, öğlenleri daha çok gün ışığından yararlanmak üzere geniş çapta saatin değiştirilmesi uygulamasıdır Genel olarak bu uygulama kapsamında saatler bahar başlangıcında bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alınır Çağdaş YSU uygulaması ilk defa 1895 yılında Yeni Zelandalı bir böcekbilimci olan George Vernon Hudson tarafından önerildi O günden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başladı Ancak yine de ayrıntılar zaman zaman çeşitlilik ve farklılık gösterebilmektedir
Uygulama tartışmalıdır Gün ışığının öğle saatlerine eklenmesi satış, spor gibi iş saatlerine bağlı etkinliklere olumlu yönde etkilerken; tarım, gece eğlenceleri gibi güneş ışığıyla beraber başlayıp biten etkinliklere olumsuz yönde etkilemektedirÖte yandan öğle saatlerine bir saat daha eklemek, trafik kazalarından kaynaklanan ölüm oranlarını da azaltmaktadır Ancak uygulamanın sağlık ve suç oranları üzerindeki etkisi daha az belirgindir Her ne kadar uygulamanın ilk hedeflerinden biri, akşam saatlerindeki aydınlatma enerjisini kısmak olsa da, günümüzdeki çağdaş ısıtıcı ve serinletici cihazların kullanılmasıyla beraber bu amacından sapmaya başladı Öyle ki, 20 yüzyıl başlarında elektrik temel olarak aydınlatmada kullanılıyordu Ancak teknolojik gelişmeler yeni elektrik kullanım alanları yaratınca buradan edilen tasarruf miktarı azaldı Bu bakımdan bu uygulamanın kullanılması çelişkili ve tutarsız bir hâl almaya başladı

YSU'da ara sıra meydana gelen kaymalar başka zorlukları da beraberinde getirir Bundan dolayı zaman kaydetmede ve görüşmelerle yolculukların ayarlanmasında, faturalandırma, arşivcilik gibi işlerde, tıbbi cihazların ve iş makinelerinin kullanımı ile uyku düzeninde sorunlar meydana gelir Yazılımlar genellikle bilgisayarların saatlerini otomatik olarak ayarlar Ancak bunun sınırları vardır ve özellikle YSU kuralları değiştiğinde hata olasılığı artar



Avrupa Zaman Dilimi:
mavi Batı Avrupa Zaman Dilimi / (yazın) (UTC / UTC+1)
kırmızı Orta Avrupa Zaman Dilimi / (yazın) (UTC+1 / UTC+2)
haki Doğu Avrupa Zaman Dilimi / (yazın) (UTC+2 / UTC+3)
yeşil Moskova Zaman Dilimi / (yazın) (UTC+3 / UTC+4)
Açık renkle gösterilen ülkeler yaz saati uygulamıyor
Avrupa Yaz Saati (İngilizce: European Summer Time, EST), enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, Mart ayının son pazar günü başlayıp, Ekim ayının son pazar günü biten bir uygulamadır



Artık saniye,
Artık saniye, Dünya'nın Güneş etrafındaki turunu çeşitli nedenler yüzünden yavaş ya da hızlı gerçekleştirilmesi nedeniyle yıl sonunda meydana gelen fazlalık
Okyanuslarda yaşanan gelgitler de artık saniyeyi oluşturan etmenler arasındadır Artık saniye 1999 yılından bu yana dünyanın rotasyon süresinin toplam 09 saniye gecikmesi nedeniyle uygulanmıştır İlk artık saniye 30 Haziran 1972'de gerçekleşmişti ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Kurumu'ndan yapılan açıklamada, atomik saatlerin gece yarısında 00:00:00’ı göstermeden önce 23:59:60’ı göstereceği belirtildiDeğişiklik “Eşgüdümlü Evrensel Zaman” esasına göre atom saatlerinin ayarlanmasıyla gerçekleşti Londra’da kış saatine göre geceyarısına denk gelecek değişiklik Türkiye’de 1 Ocak gecesi 02:00’de yaşandı

Ulusal saat
Uluslararası ortak saat kullanımı amacıyla ortak bir başlangıç belirlenerek (Greenwich) oluşturulmuş, on beş boylamın güneş önünden bir saatte geçişi esas alınarak onbeşer boylam aralıkla çizilen saat dilimleridir

Bir ülke onbeşer boylam aralıklarından hangisi içerisinde yer alıyorsa o boylamın saatini ulusal saati olarak kullanır Türkiye'de kışın ikinci saat dilimi olan 30 derece (İzmit'ten geçen) boylamına saatlerini ayarlarken yazın ise günışığından daha fazla yararlanmak amacıyla Iğdır'dan geçen 45 derece boylamına (üçüncü saat dilimi) saatlerini ayarlamaktadır

Bir ülke içinde meridyenlerden herhangi birinin yerel saatinin ülke sınırları içinde kullanılmasına ulusal saat (ortak) saat denir