Röle Nedir? Nasıl Çalışır?

Uygulama Devreleri

LED Yakıp söndürme
Şekil 17’de verilen devre ile Led1,röle ve buton kontrolü ile yakıp söndürülebilirNormalde kapalı olan kontak boş olduğu için röle bobin uçlarında gerilim yokken led sönük konumdadır Mavi ile gösterilmiş akım yolu kullanılamaz Butona basılı tutulduğunda pembe ile gösterilmiş akım yolundan akan akım bobin üzerinden geçerek kontak uçlarının konum değiştirmesini sağlar ve mavi akım yolunun kullanılması mümkün olurBöylece led yanarLedi söndürmek için butondan elimizi çekmeliyiz

LED yakıp söndürme

Flip-Filop Yapma
Flip-Flop, sayıcı ve hafıza devrelerinde kullanılan dijital veri saklama hücresidir 1(bir) veya 0(sıfır) verisini güç kesilinceye kadar koruyabilir Girişlerine uygulanan gerilimlerin değiştirilmesi ile çıkış uçlarında sakladığı değerler değiştirilebilirEn basit flipflop olan SR flip-flop (Set-Reset Flip-Flop) Set ucuna gerilim verildiğinde lojik 1 bilgisini Reset ucuna gerilim verildiğinde lojik 0 bilgisini saklar SR flip-flop devresinin girişlerine göre çıkış tablosu ve röle ile yapılmış devresi şekil 18 de verilmiştir Devrede Set=1 ve Reset=0 olduğunda Q=1 çıkışı gösterilmiştir


SR Flip-Flop

Mühürleme
Bir yükün çalışmaya başlamasını ve durdurulmasını iki buton ile kontrol eden devreye mühürleme devresi denirMühürleme devrelerinin temel çalışma mantığı rölenin bobin besleme geriliminin yine röle kontakları üzerinden verilmesine dayanır

Mühürleme
9şelkilde verilen mühürleme devresinde başlama butonuma bir anlık dahi olsa basıldığında A ve B ile gösterilmiş paletler röle bobinine enerji geldiğinden yer değiştirir Başlama butonu devre dışı kalarak bobin enerjisi A paleti üzerinden karşılanmaya başlanır ve mühürleme(sabitleme manasında) gerçekleşir B paleti üzerinden de yük çalışmaya başlar Mühürü açmak için durdurma butonuna bir anlık da olsa basmak yeterlidir Bu durumda paletler konum değiştirerek yük ve bobin enerjileri kesilir

Kapı Devreleri
Röleler ile akım akışının kontrolü sağlanarak çeşitli kapı devreleri yapılabilirÖrnek devreler aşağıda verilmiştir

AND ve NAND devreleri
Şekil 110’da verilen And devresinde verilen üç röleninde bobinlerine enerji gelirse paletlerini kendilerine çekecekler ve çıkıştaki lambaya akım ulaşacaktırEğer bobinlerin herhangi birine enerji gelmez ise (A,B,C girişlerinin herhangi biri sıfırlanırsa) akım boş bırakılmış kontak uçlarının birinde kalacaktır Şekil 110 da verilen Nand devresinde ise herhangi bir rölenin bobin gerilimi kesilirse normalde kapalı kontak üzerinden çıkışa akım ulaşacaktır
Şekil 111’de verilen Or devresinde A,B,C girişlerinin bağlı olduğu rölelerden birinin bobbin enerjisinin olması çıkıştaki lambanın yanmasını yani çıkışın lojik 1 olmasını sağlar Nor ise Or devresinin tam tersi olarak çalışır

OR ve NOR devreleri

İki LED İçin Biri Sönmeden Diğeri Yanmayan Devre

Röle ile iki ayrı yükün kontrolü devresi
Şekil 112’de verilen devrede rölenin normalde kapalı kontağı üzerinden yeşil renkte gösterilmiş yol üzerinden akım akarak Led2’nin ışıma yapması sağlanır Bu sırada butona basılmamıştır Dolayısı ile pembe renkte gösterilmiş akım yolundan akım akmıyor dolayısıyla da röle bobininden de akım geçmiyordur Butona basılı tutulursa pembe akım yolundan geçen akım ile rölenin paleti hareketlenir ve çift konumlu anahtar konum değiştirir Böylece mavi akım yolundan akım akar ve Led1 ışıma yapar

Dil Kontak ile Araç Far Kontrolü

Dil kontak ile araç far kontrol devresi
Şekil 113’te verilen uygulama devresinde RL1 ve RL2 ile gösterilen dil kontakların üzerine sarılmış iletken tellerden geçen akım sağ ve sol farların ışıma yapmasını sağlamaktadır Aynı zamanda bu akım dil kontak üzerinde manyetik alan oluşturur ve dil kontakları kontaklarının kapanmasını sağlayarak LD1 ve LD2 ile gösterilen ledlerin ışıma yapmasını sağlar Bu ledler araçlarda gösterge paneline takılır ve şoföre farların ışıma yaptığını gösterir Şayet farlarda bir sorun olursa(lambaların patlaması veya hattın kopması gibi) akım akışı kesilecek ve dil kontağın kontakları birbirinden ayrılarak ledlerin sönmesini sağlayacaktır Böylece şoför farların yanmadığını anlayacaktır