Yer Kabuğunu Oluşturan Taşlar Ve Özellikleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-29-2012

TAŞLAR VE ÖZELLİKLERİ

Çeşitli minerallerden ve organik maddelerden oluşan katı, doğal maddelere TAŞ ya da KAYAÇ denir

Kayaçlar genelde iki veya daha fazla mineralin bir araya gelmesiyle oluşur

Yer üstünde ve içinde bulunan tüm taşların kökeni mağmadır

Bir nehir kenarında gezerken kumlar arasındaki çakılların renk ve şekil bakımından çok farklı olduğunu görürüz

Bu durum bize kayaların farklı ortamlarda oluştuğunu gösterir

Örneğin bazı kayalar göl ve deniz içerisinde çökelip oluşurken, bazıları da magmanın hızlı bir şekilde soğuması ile oluşmaktadır

İnsanlar ilkçağlardan beri bu kayaları, kesici av aletleri, süs eşyaları, kap kacak ya da mesken yapımı gibi çok farklı alanlarda kullanmışlardır

Bugünde kayaçlar hayatımızda çok farklı alanlarda kullanılmaktadır

Kayaların Yer Şekillerine Etkileri
Kaya ne kadar sert olursa aşınmaya karşı o kadar dirençli olur

Örneğin bazalt ya da granit gibi dirençli kayalar üzerinde daha dik yer şekilleri gelişirken, kum taşı ve marngibi yumuşak kayaçların bulunduğu sahalarda daha düz ya da basık şekiller oluşmaktadır

Vadi kenarlarında dirençli kayaların bulundukları yerlerde daha dik yamaçlar bulunurken, yumuşak kayaçların bulundukları yerlerde daha eğimli yamaçlar yer alır

Geçirimli kayaçlar içinden suyun geçmesine olanak sağlar

Geçirimsiz kayaçlar ise suyun sızmasını engelledikleri için buralarda yüzeysel akış oldukça fazladır

Kireç taşı, dolomit, jips ve anhidrit gibi eriyebilen kayaçların bulundukları saha da yeraltı sularının etkisiyle karstik şekiller gelişmektedir

Kayalar ve Mineraller

Yer kabuğu içerisinde yer alan elementler bir araya gelerek mineralleri oluşturmaktadır

Minerallerin katı halde bir araya gelmesiyle kayaçlar oluşmaktadır

Kayaçlar genellikle iki ya da daha fazla mineralin bir araya gelmesinden oluşur

Örneğin: granit; kuvars, mika ve feldspattan oluşan bir kayaçtır

Bununla birlikte yalnız bir mineralden oluşan kayaçlar da vardır

Kalker sadece kalsiyum karbonat (CaCO3) mineralinden oluşmaktadır

Yer kabuğundaki kayaçlardan birçoğu milyonlarca yıl süren bir süreçle oluşmuştur

Ancak volkanik sahalarda püskürerek yeryüzüne çıkan lavlar atmosfer ile temas ederek kısa bir zamanda katılaşıp volkanik kayaçları oluşturur

TAŞLAR ÜÇ GURUPTA İNCELENİR

10-29-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yer Kabuğunu Oluşturan Taşlar Ve Özellikleri TAŞLAR VE ÖZELLİKLERİ Çeşitli minerallerden ve organik maddelerden oluşan katı, doğal maddelere TAŞ ya da KAYAÇ denir Kayaçlar genelde iki veya daha fazla mineralin bir araya gelmesiyle oluşurYer üstünde ve içinde bulunan tüm taşların kökeni mağmadır Bir nehir kenarında gezerken kumlar arasındaki çakılların renk ve şekil bakımından çok farklı olduğunu görürüz Bu durum bize kayaların farklı ortamlarda oluştuğunu gösterir Örneğin bazı kayalar göl ve deniz içerisinde çökelip oluşurken, bazıları da magmanın hızlı bir şekilde soğuması ile oluşmaktadır İnsanlar ilkçağlardan beri bu kayaları, kesici av aletleri, süs eşyaları, kap kacak ya da mesken yapımı gibi çok farklı alanlarda kullanmışlardır Bugünde kayaçlar hayatımızda çok farklı alanlarda kullanılmaktadır Kayaların Yer Şekillerine Etkileri Kaya ne kadar sert olursa aşınmaya karşı o kadar dirençli olur Örneğin bazalt ya da granit gibi dirençli kayalar üzerinde daha dik yer şekilleri gelişirken, kum taşı ve marngibi yumuşak kayaçların bulunduğu sahalarda daha düz ya da basık şekiller oluşmaktadır Vadi kenarlarında dirençli kayaların bulundukları yerlerde daha dik yamaçlar bulunurken, yumuşak kayaçların bulundukları yerlerde daha eğimli yamaçlar yer alır Geçirimli kayaçlar içinden suyun geçmesine olanak sağlar Geçirimsiz kayaçlar ise suyun sızmasını engelledikleri için buralarda yüzeysel akış oldukça fazladır Kireç taşı, dolomit, jips ve anhidrit gibi eriyebilen kayaçların bulundukları saha da yeraltı sularının etkisiyle karstik şekiller gelişmektedir Kayalar ve Mineraller Yer kabuğu içerisinde yer alan elementler bir araya gelerek mineralleri oluşturmaktadır Minerallerin katı halde bir araya gelmesiyle kayaçlar oluşmaktadırKayaçlar genellikle iki ya da daha fazla mineralin bir araya gelmesinden oluşur Örneğin: granit; kuvars, mika ve feldspattan oluşan bir kayaçtır Bununla birlikte yalnız bir mineralden oluşan kayaçlar da vardır Kalker sadece kalsiyum karbonat (CaCO3) mineralinden oluşmaktadır Yer kabuğundaki kayaçlardan birçoğu milyonlarca yıl süren bir süreçle oluşmuştur Ancak volkanik sahalarda püskürerek yeryüzüne çıkan lavlar atmosfer ile temas ederek kısa bir zamanda katılaşıp volkanik kayaçları oluşturur TAŞLAR ÜÇ GURUPTA İNCELENİR