İkaz Ve Alarmlar -İkaz Ve Alarm İşaretleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-29-2012

Radyasyondan Korunmada Ana Prensipler

Nükleer infilakın kalıntı tesirleri, radyoaktif çürüme tamamlanıncaya kadar derece derece korunma zorunluluğu bulunan ve korunma kurallarına uymayanları öldürebilen kesin bir tehlikedir

Bu büyük tehlikeden korunmada üç ana prensip vardır

1

Mesafe

Tehlikeden korunma durumunda bulunan canlı ile radyoaktif kaynak yahut radyoaktiviteli alan arasındaki mesafenin canlının korunması bakımından başlı başına rol oynadığı bilinmelidir

Zira böyle bir alandaki canlının aldığı radyoaktivitenin üçte biri dört metre yarı çapında bir daire içinden, yarısı 7,5 metre yarıçapında bir daire içinden, dörtte üçü 30 metre yarıçapında bir daire içinden, geri kalanı da daha uzaktan gelir

Bunu başka türlü söylemekte mümkündür

Radyoaktif kaynakla arasındaki uzaklık dört metre olan bir canlı bu kaynaktaki şiddetin üçte birinden, uzaklığı 7,5 metre olan canlı yarısından, uzaklığı 30 metre olan canlı ise dörtte üçünden korunmuş (masun) dur

Örneğin: Radyoaktiviteli bir alandaki şiddet 240 r/s

olsun

Başka korunma olanağı bulunmayan bir insan bu alana 4 metre uzaklıkta ise bu insanın vücudunda bir saatte 160 röntgenlik, 7,5 metre uzaklıkta ise 120 röntgenlik ve 30 metre uzaklıkta ise 60 röntgenlik bir birikme (AKÜMÜLATİF) doz olacaktır

O halde serpinti sığınağı yapmak için seçilecek yerin; bir binadaki üst kat yerine bodrum, kenarda bulunan oda yerine ortadaki bir oda olmasına dikkat edilmelidir

2

Engel

Tehlikeden korunma zorunluluğunda olan canlı ile radyoaktif kaynak arasında ne kadar fazla yarı kalınlık sağlayan bir engel varsa o canlının göstereceği etki aynı ölçüde az olacaktır

Ani tesirler incelenirken Ani nükleer radyasyon içindeki gama ışınlarının daha aktif oldukları belirtilmiştir

Serpintiden intişar eden gama ışınları ise diğerlerine oranla az aktiftir

Bu sebeple korunma bakımından gereken yarı kalınlıklarda değişiklikler vardır

Az aktif oldukları bilinen kalıntı tesirlerinden korunmayı sağlayacak yarı kalınlık hesaplarının:

Çelik için : 1

8 cm

Beton için : 5

6 cm

Briket, tuğla,taş, kerpiç ve

sıkıştırılmış toprak için : 7 cm

Gevşek toprak için : 8 cm

Üzerinden yapılması amaca yetecektir

Ancak çok uzun süreli bir korunma söz konusu olduğundan ne kadar fazla yarıkalınlık sağlanırsa, sığınak diye seçilen yerdeki koruma faktörünün o kadar yüksek yani sığınağın içindekileri o kadar iyi koruyacağı anlaşılır

Aşağıdaki resimlerde bir nükleer saldırı sırasında ne gibi hallerde ne şekilde hareket edilmesi gerektiği gösterilmektedir

3

Zaman

Her şeyden önce bilinmelidir ki zaman, sığınakta da açıkta da aynı şekilde çalışır

Daha doğrusu dışarıdaki etkisi ile sığınaktaki etkisi arasında zamanla azalma bakımından hiç fark yoktur

Fakat uzun süre korunulması gereken bu tehlikeden zaman ile çok yakın bir ilgisi vardır ve tehlikeyi yok eden tek unsurdur

Tehlikenin özelliklerinden söz ederken anlaşıldığı gibi çürüme ilk anlarda çok hızlıdır

Zaman uzadıkça hızından kaybederek devam eder ve sona erer

İnfilak anında böyle bir tehlike (yersıfır ve yakın dolayları hariç) mevcut olmadığından ve özellikleri açıklanırken kaydedildiği gibi tehlikenin başlaması 30 ile 60 dakikalık gecikmeye uğradığından, kalıntı etkisi için başlangıç zamanı silahın patlamasından bir saat sonrası kabul edilmektedir

İnfilak anını (H) harfi ile gösterelim ve bir saat sonraki radyoaktivite şiddetini 1000 r/s

farz edelim

Çürümenin zamanla nasıl oluştuğunu inceleyelim

H + 1 de 1000 r/s

ise

H + 7 de 100 r/s

e

H + 7x7 (2 gün) de 10 r/s

e ve

H + 7x7x7 (15 gün) de 1 r/s

ve düşer

H + 7x7x7x7 (3 ay) de ise 0

1 r/s

olacaktır

Başlangıç olarak ele alınan H +1 den 45 dakika sonra şiddetin yarıya indiği de bilindiğine göre hakikaten serpintinin çürümesi önce çok süratli olduğu halde zaman uzadıkça hız azalmaktadır

İşte bu kuralın yukarıdaki zaman şiddet tablosuna 7x10 KAİDESİ denilmektedir

BİR NÜKLEER SALDIRI OLDUĞUNDA ALINACAK TADBİRLER

1

Dışarıda iseniz;— Patlama ışığını görür görmez, hemen çukur bir yere veya duvar dibine veya kuytu bir yere YATIN! — Kollarınızı başınızın üstünde kavuşturun! (gözler kapalı olacak veya ışığı görmeyecek) — Dizlerinizi karnınıza doğru çekip KAPANIN! — Çıplak yerlerinizi (giysilerinizle) ÖRTÜN! — Bu durumunuzu ışık, yakıcı hava hareketi ve yıkılmalar sona erene kadar koruyun (1 dk

) — Bombanın patladığını kuvvetli ışıktan hemen anlayın

— Sonra da kalkıp telaş etmeden en yakın sığınağa yönelin; SIĞINAĞA GİRMEDEN ÖNDE 30-60 DK

ZAMANINIZ VAR! — Ağzınızı ve burnunuzu tozlara karşı bir bezle, elbise parçasıyla vb

koruyun

— Sığınağa girmeden önce giysinizdeki tozu mutlaka çırpın, süpürün

Gerekirse değiştirin

— El, yüz, saçlar ve diğer çıplak kalmış yerlerinizi mutlaka yıkayın

— Sığınakta kullanacağınız gerekli malzemeleri alın ve sığınağa girin

2

Evde veya İş Yerinde iseniz ;

- YAT, KAPAN, ÖRTÜN!

Fakat cam kırıklarından ve düşen eşyalardan korunmak için:

- Sırtınızı pencereye dönün

- Masa, ranza, koltuk altlarına / arkalarına yatın

- Tehlike geçince doğruca sığınağa gitmek üzere yukarıda belirtilen hazırlıkları yapın

SIĞINAĞA GİRMEK İÇİN 30-60 DK ZAMANINIZ VARDIR!

3

Araçta iseniz;

Parlak ışığı görür görmez:

- Aracı ve motorunu durdurun

- Hemen açık yerlerinizi kapatın

- Ellerinizi başınızın üzerine koyun ( başınızı koruyun)

- Sırtınız camlara dönük olarak, dizlerinizin üzerine kapanın

YAT, KAPAN, ÖRTÜN!

- Tehlike geçince sığınağa giriş hazırlıklarına başlayın

Telaş etmeyin

4

Okulda iseniz;

- Parlak ışığı görür göremez;
YAT, KAPAN, ÖRTÜN !

- Derhal sıraların altına girin

- Sırtınız camlara dönük olarak kapanın

- Sonra telaş etmeden öğretmeninizin talimatıyla sığınağa girin

10-29-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	İkaz Ve Alarmlar -İkaz Ve Alarm İşaretleri Radyasyondan Korunmada Ana Prensipler Nükleer infilakın kalıntı tesirleri, radyoaktif çürüme tamamlanıncaya kadar derece derece korunma zorunluluğu bulunan ve korunma kurallarına uymayanları öldürebilen kesin bir tehlikedir Bu büyük tehlikeden korunmada üç ana prensip vardır 1 Mesafe Tehlikeden korunma durumunda bulunan canlı ile radyoaktif kaynak yahut radyoaktiviteli alan arasındaki mesafenin canlının korunması bakımından başlı başına rol oynadığı bilinmelidir Zira böyle bir alandaki canlının aldığı radyoaktivitenin üçte biri dört metre yarı çapında bir daire içinden, yarısı 7,5 metre yarıçapında bir daire içinden, dörtte üçü 30 metre yarıçapında bir daire içinden, geri kalanı da daha uzaktan gelir Bunu başka türlü söylemekte mümkündür Radyoaktif kaynakla arasındaki uzaklık dört metre olan bir canlı bu kaynaktaki şiddetin üçte birinden, uzaklığı 7,5 metre olan canlı yarısından, uzaklığı 30 metre olan canlı ise dörtte üçünden korunmuş (masun) dur Örneğin: Radyoaktiviteli bir alandaki şiddet 240 r/s olsun Başka korunma olanağı bulunmayan bir insan bu alana 4 metre uzaklıkta ise bu insanın vücudunda bir saatte 160 röntgenlik, 7,5 metre uzaklıkta ise 120 röntgenlik ve 30 metre uzaklıkta ise 60 röntgenlik bir birikme (AKÜMÜLATİF) doz olacaktır O halde serpinti sığınağı yapmak için seçilecek yerin; bir binadaki üst kat yerine bodrum, kenarda bulunan oda yerine ortadaki bir oda olmasına dikkat edilmelidir 2 Engel Tehlikeden korunma zorunluluğunda olan canlı ile radyoaktif kaynak arasında ne kadar fazla yarı kalınlık sağlayan bir engel varsa o canlının göstereceği etki aynı ölçüde az olacaktır Ani tesirler incelenirken Ani nükleer radyasyon içindeki gama ışınlarının daha aktif oldukları belirtilmiştir Serpintiden intişar eden gama ışınları ise diğerlerine oranla az aktiftir Bu sebeple korunma bakımından gereken yarı kalınlıklarda değişiklikler vardır Az aktif oldukları bilinen kalıntı tesirlerinden korunmayı sağlayacak yarı kalınlık hesaplarının: Çelik için : 18 cm Beton için : 56 cm Briket, tuğla,taş, kerpiç ve sıkıştırılmış toprak için : 7 cm Gevşek toprak için : 8 cm Üzerinden yapılması amaca yetecektir Ancak çok uzun süreli bir korunma söz konusu olduğundan ne kadar fazla yarıkalınlık sağlanırsa, sığınak diye seçilen yerdeki koruma faktörünün o kadar yüksek yani sığınağın içindekileri o kadar iyi koruyacağı anlaşılır Aşağıdaki resimlerde bir nükleer saldırı sırasında ne gibi hallerde ne şekilde hareket edilmesi gerektiği gösterilmektedir 3 Zaman Her şeyden önce bilinmelidir ki zaman, sığınakta da açıkta da aynı şekilde çalışır Daha doğrusu dışarıdaki etkisi ile sığınaktaki etkisi arasında zamanla azalma bakımından hiç fark yoktur Fakat uzun süre korunulması gereken bu tehlikeden zaman ile çok yakın bir ilgisi vardır ve tehlikeyi yok eden tek unsurdur Tehlikenin özelliklerinden söz ederken anlaşıldığı gibi çürüme ilk anlarda çok hızlıdır Zaman uzadıkça hızından kaybederek devam eder ve sona erer İnfilak anında böyle bir tehlike (yersıfır ve yakın dolayları hariç) mevcut olmadığından ve özellikleri açıklanırken kaydedildiği gibi tehlikenin başlaması 30 ile 60 dakikalık gecikmeye uğradığından, kalıntı etkisi için başlangıç zamanı silahın patlamasından bir saat sonrası kabul edilmektedir İnfilak anını (H) harfi ile gösterelim ve bir saat sonraki radyoaktivite şiddetini 1000 r/s farz edelim Çürümenin zamanla nasıl oluştuğunu inceleyelim H + 1 de 1000 r/s ise H + 7 de 100 r/s e H + 7x7 (2 gün) de 10 r/s e ve H + 7x7x7 (15 gün) de 1 r/s ve düşer H + 7x7x7x7 (3 ay) de ise 01 r/s olacaktır Başlangıç olarak ele alınan H +1 den 45 dakika sonra şiddetin yarıya indiği de bilindiğine göre hakikaten serpintinin çürümesi önce çok süratli olduğu halde zaman uzadıkça hız azalmaktadır İşte bu kuralın yukarıdaki zaman şiddet tablosuna 7x10 KAİDESİ denilmektedir BİR NÜKLEER SALDIRI OLDUĞUNDA ALINACAK TADBİRLER 1 Dışarıda iseniz;— Patlama ışığını görür görmez, hemen çukur bir yere veya duvar dibine veya kuytu bir yere YATIN! — Kollarınızı başınızın üstünde kavuşturun! (gözler kapalı olacak veya ışığı görmeyecek) — Dizlerinizi karnınıza doğru çekip KAPANIN! — Çıplak yerlerinizi (giysilerinizle) ÖRTÜN! — Bu durumunuzu ışık, yakıcı hava hareketi ve yıkılmalar sona erene kadar koruyun (1 dk) — Bombanın patladığını kuvvetli ışıktan hemen anlayın — Sonra da kalkıp telaş etmeden en yakın sığınağa yönelin; SIĞINAĞA GİRMEDEN ÖNDE 30-60 DK ZAMANINIZ VAR! — Ağzınızı ve burnunuzu tozlara karşı bir bezle, elbise parçasıyla vb koruyun— Sığınağa girmeden önce giysinizdeki tozu mutlaka çırpın, süpürün Gerekirse değiştirin— El, yüz, saçlar ve diğer çıplak kalmış yerlerinizi mutlaka yıkayın— Sığınakta kullanacağınız gerekli malzemeleri alın ve sığınağa girin 2 Evde veya İş Yerinde iseniz ; - YAT, KAPAN, ÖRTÜN! Fakat cam kırıklarından ve düşen eşyalardan korunmak için: - Sırtınızı pencereye dönün - Masa, ranza, koltuk altlarına / arkalarına yatın - Tehlike geçince doğruca sığınağa gitmek üzere yukarıda belirtilen hazırlıkları yapın SIĞINAĞA GİRMEK İÇİN 30-60 DK ZAMANINIZ VARDIR! 3 Araçta iseniz; Parlak ışığı görür görmez: - Aracı ve motorunu durdurun - Hemen açık yerlerinizi kapatın - Ellerinizi başınızın üzerine koyun ( başınızı koruyun) - Sırtınız camlara dönük olarak, dizlerinizin üzerine kapanın YAT, KAPAN, ÖRTÜN! - Tehlike geçince sığınağa giriş hazırlıklarına başlayın Telaş etmeyin 4 Okulda iseniz; - Parlak ışığı görür göremez; YAT, KAPAN, ÖRTÜN ! - Derhal sıraların altına girin - Sırtınız camlara dönük olarak kapanın - Sonra telaş etmeden öğretmeninizin talimatıyla sığınağa girin