10-29-2012
|
#2
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Dünyanın Şekli Ve Sonuçları
DÜNYANIN YILLIK HAREKETİ VE SONUÇLARI
Dünyanın güneş çevresinde dönerken izlediği yola yörünge , meydana getirdiği düzleme de yörünge düzlemi (ekliptik düzlem) denir
Dünyamızın bu yörüngesi elips biçimindedir
ELİPS BİÇİMİNDEKİ YÖRÜNGENİN SONUÇLARI

- Dünyamızın güneşe olan uzaklığı ve güneş çevresindeki dönüş hızı değişir
Bu sebeple mevsim süreleri birbirinden farklıdır Örnek , KYK 'de yaz mevsimi 94 gün iken, kış mevsimi 89 gündür
>>> Dünyamızın yörüngesi daire biçiminde olsaydı; mevsim süreleri birbirine eşit olacaktı
EKSEN EĞİKLİĞİ VE SONUÇLARI

(Ekvator düzlemi ile ekliptik arasında 23°27' , yer ekseni ile ekliptik arasında 66°33' açı olması)
- Dönenceler, kutup daireleri ve matematik iklim kuşakları oluşur (Sadece eksen eğikliği etkili)
Dönence: Kuzey ve güney yarım kürelerde güneş ışınlarının en son dik geldiği noktalara denir
Güneş ışınlarının düşme açısı yıl boyunca değişir Güneş ışınları yıl içinde dönencelere birer kez, dönenceler arasına da ikişer kez dik açıyla düşerler
Dönenceler dışında hiçbir yere güneş ışınları dik olarak düşmez
Mevsimler oluşur Dört mevsimin tek yaşandığı kuşak ılıman kuşaktır (30-60° enlemleri arasında) Sebebi : Güneş ışınlarının düşme açısında yıl boyunca değişikliğin fazla olmasıdır
Aynı tarihlerde kuzey ve güney yarımkürelerde farklı mevsim yaşanır
Gece gündüz uzunluğu sürekli değişir Bu değişim en az Ekvator'dadır Kutuplara doğru gidildikçe gece gündüz değişimi artar
Güneşin ufuk çizgisindeki konumu değişir
Muson rüzgarları oluşur
Aydınlanma dairesi sürekli yer değiştirir
Kutup noktalarında 6 ay gündüz, 6 ay gece yaşanır
EKSEN EĞİKLİĞİ OLMASAYDI;

(Ekvator düzlemi ile ekliptik üst üste çakışsaydı veya yer ekseni ekliptiği dik olarak kesseydi) - Dönenceler ve kutup daireleri oluşmazdı

Güneş ışınları sadece Ekvatora dik gelirdi
Mevsim değişmesi olmazdı Sürekli aynı mevsim hüküm sürerdi
Aydınlanma dairesi sürekli kutup noktalarına teğet geçerdi
Gece gündüz süreleri birbirine eşit olurdu
Güneşin doğuş-batış konumu ve saati değişmezdi
Kısacası; sürekli ekinoks durumu yaşanırdı
EKSEN EĞİKLİĞİ 20°OLSAYDI

- Güneş ışınlarının dik geldiği alan daralırdı

Güneş ışınlarının düşme açısında değişim azalacağından,Ekvatoral bölgenin sıcaklık ortalaması artardı
Kutup kuşağı ve tropikal kuşağın alanları daralırken , ılıman kuşak genişlerdi
Yurdumuzda yazlar daha serin, kışlar daha ılık olurdu
Kutup noktalarının sıcaklığı azalırdı
NOT:
- Eksen eğikliği kaç derece ise Kutup noktalarına güneş ışınları en fazla o açıyla düşer

- Eksen eğikliği küçüldükçe gece ile gündüz arasındaki fark azalır
Eksen eğikliği büyüdüğünde ise fark artar
|
|
|