Türkiye’De Sanayi

7-BİTKİSEL YAĞ VE SABUN SANAYİ:

Ülkemizde bitkisel yağ olarak zeytin yağı,ay çiçek yağı,mısır özü yağı ve pamuk yağı kullanılmaktadırÜlkenin önemli yağlı hammaddesi olan zeytin yetiştiği bölgelerde çoğu küçük atölyeler halinde yağ presleri vardırBunların en fazla yoğunluk taşıdığı bölgeler Marmara ve Ege bölgeleridirBunlar arsında iki yöre bu üretimin yüksek orana eriştiği yerlerdirİlki Edremit,Ayvalık yöresi diğeri ise Gaziantep tirYüksek kapasiteli ve kaliteli zeytin yağı üretimi yapan bu yörelerde yağın asidi düşük olan kısmı doğrudan doğruya besin olarak tüketiliryüksek asitli pirina adı verilen küspeler ise sabun yapımında kullanılırBelirtilen bu yörelerde aynı zamanda sabunda üretilmektedirÜlkenin daha başka yağ ve sabun fabrikaları da vardırBunlar yağlı hammaddenin yetiştiği bölgede değil getirildiği liman kentlerinde örneğin İzmir,Mersin,İstanbul da kurulmuştur

Ülkenin özelikle Marmara ve Ege bölgeleri ile İç Anadolu ,Karadeniz in iç kısımlarında ve bazı Doğu Anadolu kapalı depresyonlarında üretilen ayçiçeğinden çiçek yağı küspesinden ise sabun yapılmaktadırSon yıllarda geliştirilen ve ara tarım ürünü olarak kullanılan soya fasulyesinden elde edilen soya yağıda giderek yaygınlaşmıştır

Özellikle Ege ve Akdeniz de pamuk çekirdeğinden çiğit çıkarılan pamuk yağı mısır özü yağı yer fıstığı yağı da lokal olarak üretilen ve tüketilen yağlardırOrdu da soya yağı fabrikası vardırTuvalet sabunu daha çok büyük tüketim merkezlerinden İstanbul ve İzmir de kurulan fabrikalarda üretilmektedir

8-DİĞER BESİN SANAYİSİ:

Tarımsal hammaddede kullanılan besin sanayisi kolları arasında çay ve yem sanayisini de saymak gerekirÇay sanayisi üretim bölgesi olan Doğu Karadeniz kıyılarında kurulmuş olan çok sayıda fabrika ve atölyelerde yoğunlaşmıştırSayısı her sene artmasına karşılık fabrikalar yetişememekte,toplanan yaş yaprakların hemen hazırlanması gerekli olduğundan yeniden bir çok fabrika kurulmaktadırKuru çay üretimi her yıl giderek artmaktadır

Yem sanayisine gelince hayvancılığımızın verimli olabilmesi için son yıllarda bu konuya önem verilmeye başlandıBüyük kentlerde mezbaha ve besin sanayisi artıklarını,balıkçılık merkezlerinde tüketim artıklarını değerlendirmek için İstanbul,Trabzon,İzmir,Samsun, Ankara,Adapazarı da vb fabrikalar kurulmuşturBu fabrikalar daha sonra yaygınlaşarak Eskişehir,Bandırma ve Mersin gibi çeşitli yerlerde de açılmaya başlamıştır

B- DOKUMA VE GİYİM SANAYİSİ

Türkiye’de dokuma sanayisi son otuz-kırk yıllıda büyük gelişme göstermiş dış piyasalarda da etkili duruma gelmiştirÜlkemizde dokuma sanayisinin bütün çeşitleri vardırBugün büyük fabrikalar halinde çalışan devlete ait kuruluşlara son dönemde sayıları çok artan özel sektöre ait fabrikalar nedeniyle dokumacılık her yönden ilerlemiştir

1-DOKUMA SANAYİSİ

Ülkede dokuma sanayisi için gerekli tüm maddeler bulunmasına karşın yakın zamana kadar bunların az işlediği ve bu yüzden kumaş ve daha başka dokumalar için dış piyasaya muhtaç kalınmaktaydıÇünkü önceleri ülkede bulunan hammaddelerle örneğin yerli pamuk ile –ancak kaba Amerikan kumaşı yerli yün ile ise şayak adı verilen yünlü kumaş dokunulmaktaydı Ülkede kaliteli kumaş dokuması için gerekli hammaddenin niteliği değiştirildiuzun lifli ince dokunabilecek pamuk türleri geliştirildiKaliteli yün ve yapağı önce ithal edildi daha sonra ülke içinde melezleme sistemi ile bu hammaddede de üretilmeye başladıböylelikle evvelce kurulmuş yünlü ve pamuklu dokuma fabrikaları genişletildiği gibi yenileri de kuruldu Böylece dokuma sanayisi büyük bir gelişme göstermiş ülke gereksinimi dışında ihraca tada geçilmiştir Bugün ülke içinde dışardan sipariş alınarak Avrupa’nın ünlü kumaş firmalarına kumaş dokunarak ihraç edilmektedir

Pamuklu dokuma sanayiisin de İstanbul ,Adana gibi merkezlerde ki kuruluşlara Cumhuriyet döneminde Kayseri,Nazilli,Malatya,Konya Ereglisi ve daha sonrada Erzincan,Denizli,Adana,Tarsus,Antalya,Aydın,Manis a ,İzmir,Karaman,Uşak,Adıyaman gibi kentlerde yenileri katılarak çeşitli iplik üretim ile tülbent,patiska,basma ,poplin gibi pamuklu dokumalar yapılmaya başlanmıştırBundan şile gibi bazı kasaba ve köylerde de pamuk ipliğinden el tezgahlarından bez ve kumaş dokunmaktadır

Yün sanayiisinmde ise yün ipliği ,yünlü kumaş ile batan ye ve kilim gibi dokuma işleri ile trikotaj gibi örme işleri yer alırHereke İstanbul Fes hane gibi eski yünlü dokuma fabrikaları genişletilip nitelikleri geliştirilmiştirBursa da Merinos fabrikası kamu sektörünce açılmış ülkenin en büyük yünlü kumaş fabrikalından biridirAyrıca İstanbul da ve İzmir de özel sektörce yeni fabrikalar kurulmuşturBu büyük kuruluşlar daha çok dışarıdan gelen Merinos yünlü ipliğini kulanırllarÖrme trikotaj sanayisi ise başta İstanbul olmak üzere bazım kalabalık nufüslü kentlerde yoğunlaşmıştır

Bursa ve İstanbul gibi kentlerde oldukça önemli bir yer tutan ipek dokumacılığı son yıllarda yapay ipliklerin ortaya çıkması ile giderek yerini yapay lifli dokumacılığa bırakmaktadırÖncelleri dışarıdan ithal yolu ile gelen yapay lifler son yıllarda Türkiye de de üretimine başlanmıştırBaşta İstanbul olmak üzere bazı kentlerde yapay liften kumaş dokunmakta perde,çorap vb maddeler üretilmektedir

2-HALICILIK

Halıcılık Türkiye de ünlü ve çok eski bir el sanatı dır yerli yünlerin kalitelileri ve yerli

Boyacılık ile teşvik görmüş olan halıcılık birinci ve ikinci dünya savaşları sırasında bir hayli geriledikten sonra yeniden gelişmeye başlamıştır ve de uzun yıllardan bertiş oldukça faal halıcılık merkezleri vardırBunların dokudukları halı ,kilim ve seccadeler niteliğiyle birbirinden ayrılırTezgah sayısı bakımından başta Isparta gelirIsparta halıları gerek kente gerekse çıvar köy ve kasabalarda ki tezgahlarda dokunduktan sonra Isparta’ya getirilerek yıkanır ve son hazırlıkları yapılır

İkinci büyük halı üretimi alanı Uşak tırYakın çevresinde ki Gördes de ,Demirci,Kula gibi kentler de birer halıcılık merkezleridirÜlkede diğer merkezler arsında,Kayseri-Bünyan,Konya ve Sivas sayılabilirBunlar dışında,İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da bir çok yerde,halı ve keçe tezgahları vardırHalıcılık,büyük sanayi etkinlikleri arasında,son yıllarda,giderek daha fazla yer almaya başlamıştır

3-GİYİM (KONFEKSİYON)SANAYİSİ:

Yukarıda belirtilen pamuklu,yünlü,doğal ve yapay ipekli kumaşlardan yararlanılarakülkede etkin bir giyim sanayisi gelişmiştirBaşta İstanbul olmak üzere,ülkede 1989 istatistiklerine göre 40000’nin üzerinde elbise,çamaşır,kazak,vb gibi konfeksiyon atölyeleri ve üretim merkezleri vardırDaha çok orta ve küçük çaplı kuruluşlardan oluşan giyim sanayi,giderek gelişen,büyüyen ve bağımsız bir sektör olmaktadır

4-DERİCİLİK VE DERİ SANAYİSİ:

Dericilik ülkede oldukça yaygın bir iş koludurBugün,büyük ölçüde dışa dönük üretim yapar gibi görünen bu sektöre ait fabrika ve atölyelerin %80’i İstanbul’da toplanmıştırBilinen kuruluşların pek çoğu küçük işletmelerde olup,Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası gibi,birkaç büyük kuruluş da vardırBu sanayi kolunda gerekli iyi cins işlenmiş deri ve kösele cinsleri yurt dışından gelmektedirdışarıya da ham deri satılmamaktadırAncak,son birkaç yıldır,bu sektörde oldukça hızlı atılımlar vardırDeriler,gerek içeride,gerekse dışarıdan getirilerek burada işlenmekte ve deri ye dayalı konfeksiyon sanayii,oldukça hızlı bir şekilde gelişmektedir

C- MADEN SANAYİSİİ:

Türkiye de,Cumhuriyet devrinin ilk yıllarında (bir kısmı daha önceki yıllarda) kalma kuruluşlar bulunuyorduDaha çok dışardan getirilen yarı işlenmiş madenleri kullanarak çivi,tel,boru gibi maddeler yapılıyorduAyrıca özellikle İstanbul da döküm atölyeleri,gemi ve motorlu taşıt onarım yerleri bulunmaktaydıÜlkede ilk madden eritme kuruluşu,1936 da Maden kasabasında,bakır cevheri işlemekle başlamış ve daha sonra çeşitli eritme kuruluşları faaliyete geçerek bu sanayi gelişme göstermiştir

1-DEMİR-ÇELİK SANAYİSİ:

Ülkemizde , beş yıllık sanayi planı uyarınca,doğrudan doğruya demir-çelik elde etmek üzere 1937 yıllında Karabük’te bir fabrika açıldı ve hızla geliştiBu fabrika ,enerji gereksinimini Zonguldak kömür havzasından,demir cevherini ise Divriği’den almaktaydıÜlkenin gelişen ekonomik koşulları ve üretimin talebi karşılayamaması nedeni ile 1965 yıllında ulaşım kolaylığı ve kömür havzasına yakınlığı gibi avantajlarda göz önüne alınarak Karadeniz Ereğli’sinde ikinci demir-çelik fabrikası kurulduBu fabrika ham demiri Divriği den Samsun ‘a demiryollu,oradan deniz yollu ile ) ve Edremit’in Ak çay iskelesinden deniz yolu ile alırGerekli durumlarda ham demir ithal yolu ile de karşılanmaktadırÜlkenin üçüncü demir-çelik fabrikası ise İskenderun’da kurulmuşturFabrikalar yuvarlak demir,inşaat demirleri- raylar,levha,saç,teneke,tel,çelik ve çekme boruları üretmektedirGelişen teknoloji ile birlikte kaliteli alaşımdan yapılmış üretim maddeleri,ülke ihtiyacını karşılayacak düzeye gelmiştirÜlkemizde özellikle büyük hidro-elektrik santrallerinin devreye girmesi ile elektro-metalürji sanayisinin gelişmeye başladığı gözlenmektedirÖzelikle İstanbul-İzmit sanayi bölgesinde,bu tür modern sanayi kuruluşları bulunmaktadırBu tür kuruluşların ilk,1962 yılında Antalya yakınlarında kurulan ve Kepez Hidro-Elektrik Santralinden aldığı enerjiyi kullanan,ferro-krom ve asetilen fabrikasıdır

2-BAKIR VE ALÜMİNYUM SANAYİ:

Ülkemizde oldukça bol bulunan alüminyum ile bakır madenlerinin enerjinin giderek artması ile birlikte metalürji sanayisi içindeki payı artmaktadırDiyarbakır-Elazığ yöresindeki Maden de çıkarılan bakır cevheri ilk bakır alanıdırBurada kurulan bakır ergitme sanayiside ülkede oldukça eskiye dayanan bir geçmişe sahiptirDoğu Karadeniz bölümünde bulunan ve

oldukça zengin bir cevher rezervine sahip olan Murgul(Göktaş) ta ise bakır izabesi ve buna bağlı yan sanayiinin geliştiği görülmektedirKaradeniz Bölgesinin Orta Karadeniz bölümünde de birkaç bakır üretim sahası (Giresun-Esbiye ve Sinop’ un Küre yöresi) bulunmaktadırBu yöredeki bakır levha ,tel,lister bakır,külçe bakır halinde üretim yapan bu fabrikaların yanında yan sanayi olarak ta asit sülfürlük fabrikaları bulunur

Batı Torosalarda ki çok zengin boksit(alüminyum oksit) yataklarından çıkarılan cevher,Seydişehir’de kurulan alüminyum fabrikasında izabe edilerek külçe,levha gibi yarı işlenmiş hale getirilmektedirYıllık kapasitesi 40000 ton külçe alüminyuma yaklaşan bu kuruluş dışında özelikle İstanbul-İzmit sanayisi bölgesinde ve diğer büyük sanayi bölgelerinde daha küçük boyuta özel sektöre ait alüminyum fabrikaları vardır

3-ASKERİ MALZEME SANAYİSİ:

Ülkemizde demir-çelik üretiminin sağlanması madden işleyen sanayi kuruluşlarının gelişmesine temel hazırlamaktadırBu kuruluşlardan önemli biri gerçekte top,tüfek,mermi vs yapmak üzere kurulmuş olan ve şimdi Makine ve Kimya sanayisi kurumları içen de yer alan bir çok makine alet yedek parça üreten Kırıkkale fabrikaları dırBuradaki kuruluş oldukça geniş ve entegre bir fabrika olup çeşitli harp sanayi gereksi mini karşılamaktadır

Son yıllarda bir kısım parçaları içeride üretilecek biçim de uçak montaj ve bakım fabrikaları kurulmuşturAnkara ve Eskişehir yakınlarında kurulan bu fabrikalarda aynı zamanda bakım ve tamir ünitelerim le doğrudan yedek parça üreten üniteler vardırAdapazarı’n da kurulan tank üretim ve palet fabrikasında da askeri araç üretimi yapılmaktadır

Askeri malzeme üretim ünetileri içinde ordu gereksinimini karşılayan dikim evleri ile askeri ulaşım ve haberleşme cihazları üretim merkezleri de Başta Ankara olmak üzere,ülkenin çeşitli yerlerinde kurulmuştur

4-GEMİ VE VAGON SANAYİSİ:

Ülkemizde,özelikle gemi yapım sanayi,oldukça eskiye dayanmaktadırGölcük ‘te cumhuriyet döneminde kurulmuş olan ve harp filomuzun bakım ve tamiratını üstlenen askeri tersanede bugün çeşitli tonajlarda muharebe destek ikmal gemileri,denizaltlıları üretilmektedirbir başka gemi inşaat tezgahlarında İstanbul’da Haliç ve İstinye de bulunmaktadırBurada askeri,ticari ve diğer gemilerin tamirleri ile bazı tip gemilerin inşa asıda mümkün olmaktadırSon yıllarda İstanbul kentinin yakınında Tuzla da büyük bir gemi marinaları fabrikasıyla giderek yerli katkı yapı artarak gemi yapılmaktadır

Ülkede ayrıca Gelibolu ve İzmir de gemi yapım tersaneleri bulunmaktansa da kapasiteleri fazla büyük değildir

Önemli bir başka yapım sanayiside Devlet demir yollarının gereksinimini karşılamak üzere Adapazarı da kurulan Devlet Demiryolları fabrikalarıdırYük ve yolcu vagonu yapımının ağırlık kazandığı bu fabrikalıda ayrıca bakım ve onarımda yapılmaktadırEskişehir,Sivas ve Kayseri de lokomotif yapımı bakım ve onarım fabrikaları ile Eskişehir’de ki dizel lokomotif fabrikası önem taşımaktadır

5- TARIM ARAÇ VE GEREÇLERİ SANAYİSİ:

Tarım ürünlerinin geniş yer kaplaması ve ekle bilir geniş alanlarda modern tarım metotlarının uygulana bilinmesi için ülkede cumhuriyet döneminde kurulması planlana ve çok hızlı bir gelişme gösteren tarım araç ve gereçleri yapımı bugün ülkenin pek çok yerinde gerçekleştirilmektedir Başta İstanbul ve Adapazarı olmak üzere İzmir,Adana,Eskişehir gibi kentlerimizin sanayi bölgesinde bu tür araç ve gereç üreten fabrikalar bulunmaktadır

D- OTOMOTİV VE MADENİ EŞYA SANAYİSİ:

Ülkenin önceleri montaj sanayi olarak başlayan kara taşıtları yapımı daha sonraları yerli üretime doğru yönelmiştirİlk kuruluşlar İstanbul yakınlarında jip,kamyonet ve kamyon yapımı olarak başlamıştırtuzla da ki jip fabrikasıyla Gebze,Çayırova da ki Cyrsler firmasının kamyon ve kamyonet yapımı üniteleri önceleri montaj daha sonrada üretim ,yedek parça üretimi şeklinde oluşmuşturİstanbul da ayrıca Ford kamyon,kamyonet,minibüs ve otomobil fabrikası faaliyete geçmiştir

Bursa yakınlarında kurulan Fi at ve Renault otomobil fabrikaları da bugün hemen tümüyle yerli üretim yapmaktadırİzmir’de kurulan BMC fabrikalında da kamyon,kamyonet ve minibüs üretirimi yapılmaktadırÜlkemizde son yıllarda da gelişen Man-Mercedes ve Mitsubishi firmalarının ötöbüs üretimi bu sanayi kolunun yaygınlaşarak geliştiğini ortaya koymaktadır

Otomotiv sanayisinin gelişmesi buna bağlı olarak oluşan yan sanayi ürünlerin inde üretilmesine ortam hazırlanmıştırÖzellikle oto elektrik donanımı (Akü,pil,ampul,kablo vb)gelişmiştirBuzdolabı,çamaşır makin ası ,tulumba ve motorlar ülkede üretilmektedirBazı parçaları ithal yolluyla sağlanan bu aletler artık doğrudan yerli üretim olarak dışarıya satılmaktadırelektrikli araç ve gereçler ile elektronik ve hassas cihaz yapımı da ülkede özellikle 1980 den sonra gelişmeye başlamıştır Bu kuruluşların büyük bölümü İstanbul,İzmit sanayi bölgesinde İzmir ,Bursa ve Gaziantep gibi büyük kentlerin yakınlarında gelişmiştir

E-TOPRAK-SERAMİK VE CAM SANAYİ:

1-ÇİMENTO VE TUGLA SANAYİSİ:

Çimento sanayisi,son yılarda,inşaat sektör gelişmesi ile hızlı bir şekilde ilerleme göstermiştirEvvelce İstanbul da iki tane çimento fabrikası bulunmaktaydıBiri Zeytin burnun da,diğeri Kartal Yunus ta bulunan bu fabrikalıdan zeytin burnu kent içinde olduğundan üretimini durdurmuş ,diğeri ise aynı nedenle üretimini durduracaktıHammadde bakımından çok zengin kaynaklara sahi

P olan ülkemizde,gelişen inşaat sektörüne parellel olarak,çimento fabrikaları hızla yurt düzeyine yayılmıştır1926 da 20000 ton üretim kapasitesine sahip olan fabrikalara Sivas ve Ankara fabrikaları da katılmıştırİhraç etme aşamasına geldiğimiz bu sektörde Orta doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine çimento ihraç eder duruma gelmişiz

Ülkemizde pek çok tuğla ve kiremit üretim alanları ile bir takım fabrikalar vardırSon yıllarda yüksek kaliteli delikli tuğla üretimi gelişmektedirİstanbul,Kurtköy,Turgutlu Salihli,İzmir,Tekirdağ,Silviri gibi yörelerde de bu tip üretim yaygındırAyrıca kıl hammaddesini bol olduğu alüvyon ovalarda (Adapazarı, Eskişehir, Bafra) kilin pişirilmesi

ile tuğla yapımı yaygındır

Ateş tuğlası adı verilen ve ısıya dayanıklı tuğla üretimi ise,Sümerbank’ın Filyos’taki fabrikalında;ayrıca daha küçük ölçüde İstanbul da,Ege bölgesinde ve Konya ‘da krom-manyezit tuğlası yapılmaktadır

2-SERAMİK VE CAM SANAYİ:

Ülkemizde hammaddesi oldukça yaygın bulunan,kaliteli kaolen ve diğer kilerden seramik üretimi çok yaygınlaşmıştırİnşaat sektörünün gelişmesi,kaliteli fayans ve diğer seramik üretiminde de talebi artırmıştırİnşaat çinisi,banyo,tuvalet gibi sıhhi malzeme ,sofra eşyası,çini ve fayans kaplama fabrikaları,yaygın bir gelişme göstermektedir Ülkede seramik sanayisinin geliştiği yöreler; Çanakkale’nin Çan ilçesi,Bilecik’in Bozüyük ve Söğüt ilçeleri,Trakya da Çerkezköy sanayi bölgesi,Kütahya ve İznik yöresinde geleneksel çinicilik ve fayans üretimi yaygındır

Cam sanayisinin gelişmesi,şişe ve cam eşya yapan İstanbul(Paşabahçe) de kurulan fabrika ile başlarBu fabrikada,çeşitli cam eşya ile kristal cam üretimi yapılmaktadırGebze Çayırova ‘da kurulan ve daha çok pencere camı üretimine yönelik fabrikada ise,yakın çevreden gelen hammadde kullanılmaktadırdaha küçük ölçüde,İzmir ve Adapazarı’ndan cam üretimi yapılmaktadır

Cam sanayisinin en büyük kuruluşlarından biri ise,çok geniş hammadde kaynaklarının bulunduğuTrakya Cam sanayi adı ile kurulan bu büyük tesiste,çeşitli kalınlıklarda pencere camı,cam eşya ve malzemesi üretilmektedir

F- AĞAÇ SANAYİSİ:

Ormanların verdiği önemli malzeme,yani odun,çeşitli sanayi kollarına hammadde sağlarKereste yapıma,orman bölgelerinin yakınlarında toplanmıştırBunlarda,birçok hızar tezgahı,orta ya da büyük çapta kereste fabrikaları bulunurBatı Karadeniz bölümünde,Ayancık,Bartın,Kastamonu,Bolu ve düzce de kereste,parke,lif,elyaf fabrikaları bulunurMarmara Bölgesinde Adapazarı ve Bözhöyük te yine aynı türden fabrikalar vardırİstanbul’da ise daha çok işlenmiş ürünler üretilirKontrplak,parke,lif,elyaf,levha ve benzeri malzemeler,büyüklü küçüklü pek çok işletme vardır

Antalya’da ambalaj sandığı,Demirköy’de kereste,Artvin’de ve Bolu’da lif ve tahta fabrikalarıbüyük üretim kapasitelerine sahiptirYine aynı şekilde,üretilen kerestenin kullanılması ile İstanbul,Ankara,Bursa gibi kentlerde,Marmara Bölgesi ile Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz bölümünde,kaliteli ve çeşitli mobilyacılık gelişmiştir

Odunun bir hammadde olarak kullanılması ile gelişen en önemli sanayi kolu ise,kağıt ve selüloz sanayisidirİlk kağıt fabrikası 1934 yılında İzmit’te kurulmuştur1955 yılına kadar Sümerbanka bağlı kuruluş daha sonra Se-Ka(Selülös-Kağıt) Genel Müdürlüğü olarak Sanayi Bakanlığına bağlandıUzun süre ülkenin tek kağıt fabrikası olan bu kuruluşa daha sonra başkaları da katıldıGazete ve diğer baskı kağıtları,mukavva dayanıklı ambalaj(kraft) kağıdı yapan fabrikalar kurulduKaradeniz Bölgesinde Giresun-Aksu,Zonguldak-Çaycuma fabrikaları ile Ege Bölgesinde Dalaman ve Aliağa fabrikaları açıldıBu fabrikalar,ayrıca gazete kağıdı ile çeşitli yan sanayi ürünleri de üretilmektedir

G- KİMYA VE PETROKİMYA SANAYİ:

Kimya sanayisi ülkede,önceleri dağınık,küçük ölçüde ve ülkenin gereksinimini kısmen karşılayacak şekilde kurulmuştufakat son yıllarda önemli gelişmeler kaydedilmiştirÜlkenin tarım ve sanayi alnında giderek arttan isteği ,bu alanda büyük ve çeşitli kuruluşlara ihtiyacı artırmıştırİlk kurulan kimya sanayisi;İzmit’teki klor ve kostik soda fabrikaları ile Karabük’teki asit,sülfürik,amonyum,sülfat,naftalin vb üreten kuruluşlardırBandırma’daki sülfürik asit,borik asit fabrikaları ise oldukça kapsamlı üretim yapan diğer kuruluşlardırEreğli’de demir-çelik fabrikasının yan ürünlerini işleyen sülfürik asit fabrikası ile İskenderun demir-çelik fabrikasının yakınında,sülfürik asit fabrikası vardırElazığ’ın Maden kasabası yakınında sülfürik asit fabrikası kurulmuşturTatvan’da,Van Gölünün suyundan soda çıkaran bir fabrika vardır

Son yıllarda,özellikle İstanbul’da,temel malzemeleri dışardan getirilerek kurulmuş birçok ilaç fabrikası oluşmuşturBunun dışında,kibrit sanayiinin İstanbul,Bursa_Orhangazi’de kurulduğu görülmektedirİstanbul-İzmit sanayi bölgelerinde boya sanayii çok yaygın bir şekilde gelişmiştir

Kimya sanayii,ülkemizde giderek artan gereksinimi karşılamak üzere hızla gelişmektedir:Kurulan hidro-elektrik santrallerinden ucuz olarak sağlanacak enerjiden,elektro-kimya sanayisi alanında yararlanılacaktırKütahya Azot sanayiinin,azotlu gübre gereksinimini ancak kısmen karşıladığı,yeni büyük fabrikalara gereksinim olduğundan,Mersin-İskenderun ve Yarımca’da yeni süper fosfat fabrikaları kurulmuşturPetrol rafinerilerinin yakınlarında kurulan petrokimya sanayiinin,çok geliştiği görülmektedirPetrokimya sanayisi İpraş,Ataş,Aliağa ve Kırıkkale rafinerilerindeki petrol türevlerinden oluşturulan sanayisi görülmektedirPlastik madde sanayisisinde,dışardan getirilen hammaddeyi kullanmak yollu ile,çeşitli ev eşyası,bazı yapay deri,vb maddeler üretimi gelişmiştirPlastik madde sanayii büyük kentlerin yakınlarında oluşmuştur

Öteden beri,çoğu küçük,bir takım kuruluşlarda ,lastik eşya boru vb maddeler yapılmaktadırOto lastiği ise,İstanbul,Adapazarı,İzmit ve İzmir gibi kentlerin sanayi bölgelerinde üretilmektedir[/B]