Türkiye Yeraltı Suları Ve Kaynakları

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-29-2012

Yeraltı Suları nasıl oluşur

Yeraltı suları ve kaynakları

yeraltı sularının oluşumu

Yeraltı kaynakları şöyle sıralanabilir :Yeraltı suları,kömür,doğalgaz,petrol ve çeşitli madenler

1)Yer Kabuğunun Tabakalı Yapısı:

toprak,çeşitli kayaların aşınmasından oluşan,içinde çürümüş bitki ve hayvan kalıntılarını bulunduran bir karışımdır

Toprak kayaların aşınarak küçük taneciklere parçalanmasıyla oluşur

Toprağın oluşmasını birçok faktör etkiler

Bunlarınbaşlıcalar,bölgedeki asıl kayanın türü,bölgede yaşayan organizma türleri,zaman ve iklimdir

Sıcakve nemli iklimlerde kayalar hızlı aşındığından,toprak çabuk oluşur

2)Yeraltı Suları ve Yeraltı Oluşumları

Yeraltı Suları:

Tüm denizlerin sularını göz önüne alırsanız,Dünyada herkes için bol su olduğunu düşünebiliriz

Oysa dünyada iki tane temel içme suyu kaynağı vardır

bunlardan biri,yüzeyüzerinde,suyu tatlı olan göllerle nehirler,diğeri ise toprak altında depo edilmiş yeraltı sularıdır

a)Artezyenler:

Bazen su içeren geçirgen kaya katmanı,geçirgen olmayan çanak biçimli iki katman arasında bulunabilir

Eğer su yanlarda yeterli yüksekliğe ulaşırsa,geçirgen olmayan tabaka delindiğinde,basınçlı su delinen yerden fışkırır

Bu tür kuyulara artezyen kuyu denir

Artezyen kuyusunun açıldığı yer su seviyesinin altında ise,kuyu açıldığındayeraltı suyu bileşik kaplar prensibine göre kendiliğininde fışkırır

Kaynak Suları:Bazen yeraltı suyu kendiğilinden yer yüzüne çıkar Böyle sulara kaynak sular denir

Kaynaklar,genellikle doymuş kuşağın gözeneksiz kaya tabakasıyla tepelerin kenarlarında bulunur

Bu durumda su hiç bir yere gidemez,fakat yüzeye baskı yaparak dışarı çıkar

Artezyen kuyuları ve kaynak suları küçük yerleşim birimlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilir

Kaynak ve kuyu sularının bulunduğu bölgelerde yerleşim alanları ve endüstri tesisleri kurmakson derece tehlikelidir

Yerleşim alanlarındanve endüstri tesislerinden çıkan atık ve kirli sular,gözenekli yapıdangeçerek kaynak ve kuyu sularına karışır

Sonuçta,toplum için önemi büyük olan kuyu ve kaynaksularıda kirlenmiş olur

Dinlendirme önce büyük havuzlara alınarak içindeki iri taneli madelerin dibe çökmesi sağlanır

süzmeYeraltı Suları ve Kaynaklaru,üst üste sıralanmış çakıl ,kum,ince kum katmanlarından geçirilir

Bu yöntemle suyun bulanıklığı giderilir

Havalandırmainlenen su fıskıye halinde havaya püskürtülerek veya birden akıtılarak havalandırılır

Mikroplardanarıtma:Klorlama veya ozonlama yöntemi ile sudaki mikroplar öldürülür

Bu işlemler tamamlandıktan sonrasu depolaraalınarak yerleşim yerlerine pompalanır

iyi Bir İçme Suyunda Aşağıdaki Özellikler Olmalıdır:

1-Renksiz,kokusuz,duru ve tadı hoş olmalıdır

2-içinde mikroplar ve başka canlı,cansız kalıntılar olmamalıdır

3-içinde vücut için yararlı madensel tuzlar yeterince olmalıdır

Yeraltı Oluşumları:

Sarkıt-Dikitler Ve Travertenleramla damla akan suyun biriktirdiği çeşitli minerallerden oluşan tortulkayaçlardır

Bu kayaçların mağaraların tavanlarından veya yanlarından buz saçağı gibi aşağıya doğru sarkan tiplerine sarkıtdenir

Mağaranın tabanından yukarıya doğru yükselen tiplerine ise dikit adı verilir

Sarkıt ve dikit türü bir tortullaşmanın uygun şartları şunlardır:

1-Mağaranın üzerinde,kaynakniteliğinde bir kayacın bulunması

2-Yağmur sularının aşağıya doğru süzülmesi

3-Suyun damla damla ve sürekli akmasına neden olacak bir geçidin bulunması

4-Mağara içinde buharlaşmaya ve karbondioksitin kaçışına önem veren yeterli hava akımının olması

TravertenlerYeraltı Suları ve Kaynaklaramuk taşı olarak bilinir

Kalsitten oluşan,yoğun katmanlı kayaçtır

ülkemizde başlıca traverten katmenleri Denizli'nin Pamukkale yöresinde,Tokat'a bağlı turhal ilçesinde ve Giresun'a bağlıAlucra ilçesinde bulunur

10-29-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye Yeraltı Suları Ve Kaynakları Yeraltı Suları nasıl oluşur Yeraltı suları ve kaynakları yeraltı sularının oluşumu Yeraltı kaynakları şöyle sıralanabilir :Yeraltı suları,kömür,doğalgaz,petrol ve çeşitli madenler 1)Yer Kabuğunun Tabakalı Yapısı: toprak,çeşitli kayaların aşınmasından oluşan,içinde çürümüş bitki ve hayvan kalıntılarını bulunduran bir karışımdırToprak kayaların aşınarak küçük taneciklere parçalanmasıyla oluşur Toprağın oluşmasını birçok faktör etkilerBunlarınbaşlıcalar,bölgedeki asıl kayanın türü,bölgede yaşayan organizma türleri,zaman ve iklimdirSıcakve nemli iklimlerde kayalar hızlı aşındığından,toprak çabuk oluşur 2)Yeraltı Suları ve Yeraltı Oluşumları Yeraltı Suları: Tüm denizlerin sularını göz önüne alırsanız,Dünyada herkes için bol su olduğunu düşünebilirizOysa dünyada iki tane temel içme suyu kaynağı vardırbunlardan biri,yüzeyüzerinde,suyu tatlı olan göllerle nehirler,diğeri ise toprak altında depo edilmiş yeraltı sularıdır a)Artezyenler: Bazen su içeren geçirgen kaya katmanı,geçirgen olmayan çanak biçimli iki katman arasında bulunabilirEğer su yanlarda yeterli yüksekliğe ulaşırsa,geçirgen olmayan tabaka delindiğinde,basınçlı su delinen yerden fışkırırBu tür kuyulara artezyen kuyu denir Artezyen kuyusunun açıldığı yer su seviyesinin altında ise,kuyu açıldığındayeraltı suyu bileşik kaplar prensibine göre kendiliğininde fışkırır Kaynak Suları:Bazen yeraltı suyu kendiğilinden yer yüzüne çıkar Böyle sulara kaynak sular denirKaynaklar,genellikle doymuş kuşağın gözeneksiz kaya tabakasıyla tepelerin kenarlarında bulunur Bu durumda su hiç bir yere gidemez,fakat yüzeye baskı yaparak dışarı çıkar Artezyen kuyuları ve kaynak suları küçük yerleşim birimlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilir Kaynak ve kuyu sularının bulunduğu bölgelerde yerleşim alanları ve endüstri tesisleri kurmakson derece tehlikelidirYerleşim alanlarındanve endüstri tesislerinden çıkan atık ve kirli sular,gözenekli yapıdangeçerek kaynak ve kuyu sularına karışır Sonuçta,toplum için önemi büyük olan kuyu ve kaynaksularıda kirlenmiş olur Dinlendirme önce büyük havuzlara alınarak içindeki iri taneli madelerin dibe çökmesi sağlanır süzmeYeraltı Suları ve Kaynaklaru,üst üste sıralanmış çakıl ,kum,ince kum katmanlarından geçirilirBu yöntemle suyun bulanıklığı giderilir Havalandırmainlenen su fıskıye halinde havaya püskürtülerek veya birden akıtılarak havalandırılır Mikroplardanarıtma:Klorlama veya ozonlama yöntemi ile sudaki mikroplar öldürülürBu işlemler tamamlandıktan sonrasu depolaraalınarak yerleşim yerlerine pompalanır iyi Bir İçme Suyunda Aşağıdaki Özellikler Olmalıdır: 1-Renksiz,kokusuz,duru ve tadı hoş olmalıdır 2-içinde mikroplar ve başka canlı,cansız kalıntılar olmamalıdır 3-içinde vücut için yararlı madensel tuzlar yeterince olmalıdır Yeraltı Oluşumları: Sarkıt-Dikitler Ve Travertenleramla damla akan suyun biriktirdiği çeşitli minerallerden oluşan tortulkayaçlardırBu kayaçların mağaraların tavanlarından veya yanlarından buz saçağı gibi aşağıya doğru sarkan tiplerine sarkıtdenirMağaranın tabanından yukarıya doğru yükselen tiplerine ise dikit adı verilir Sarkıt ve dikit türü bir tortullaşmanın uygun şartları şunlardır: 1-Mağaranın üzerinde,kaynakniteliğinde bir kayacın bulunması 2-Yağmur sularının aşağıya doğru süzülmesi 3-Suyun damla damla ve sürekli akmasına neden olacak bir geçidin bulunması 4-Mağara içinde buharlaşmaya ve karbondioksitin kaçışına önem veren yeterli hava akımının olması TravertenlerYeraltı Suları ve Kaynaklaramuk taşı olarak bilinirKalsitten oluşan,yoğun katmanlı kayaçtır ülkemizde başlıca traverten katmenleri Denizli'nin Pamukkale yöresinde,Tokat'a bağlı turhal ilçesinde ve Giresun'a bağlıAlucra ilçesinde bulunur