Ölçü Aletleri

Dozölçer

Dozölçer, nükleer ışınım altında kalmışlık derecesini ölçen aygıt

Dozölçer (ya da dozimetre) terimi aynı zamanda, ışın tedavisi (röntgen tedavisi) yapılan hastalara verilen ışın miktarını belirlemeye yarayan aygıt için de kullanılır Hastaya uygulanacak ışın miktarını tedaviden önce ve tedavi süresince ölçer



Elektroensefalografi

Elektroensefalografi ya da EEG, beyin dalgaları aktivitesinin elektriksel yöntemle izlenmesini ölçen yöntemdir Hastaya elektrik akımı verilmediğinden ağrı ya da acı hissedilmez

Elektroensefalografla elde edilen kayıt da, elektroensefalogram (EEG) diye adlandırılır Elektroensefalografi ya da halk arasında yaygın deyimle "beyin elektrosu çekme" diye adlandırılan bu teknik, 1929'da Alman ruh hekimi Hans Berger tarafından geliştirilmiştir

EEG'de çekim küçük elektrotların saçlı deriye yerleştirilmesiyle ve "pasta" denilen iletken bir madde aracılığı ile yapıştırılır Bu elektrotların ikisi arasındaki elektriksel potansiyel değişiklikleri bilgisayara kayıt edilir ve sonuç uzman tarafından yorumlanarak, hastaya gerekli bilgi verilir Elde edilen kaydın incelenmesinde, normale oranla sapmalar bulunmasına dayanılarak, beynin birçok çalışma bozukluğu (sara vb) teşhis edilebilir

İnsanın sinir sistemi, yaklaşık 10 milyar sinir hücresi içerir Bunların çoğu beyinde, geri kalanı omurgada ve bedenin öbür kesimlerinde, ilgili sinirlerde yer alır Her beyin hücresi 5000-50000 sinir hücresiyle bağlantılıdır Sinir akıları sinir lifleri boyunca taşınır ve beyinde elektrik dalgalarına yol açar Bu elektrik dalgaları kafa derisinde ölçülebilir

Klinik olarak nöbeti olan her hastada EEG anormalliği gösterilemeyebileceği gibi nöbet veya epilepsisi olmayan kişilerde de EEG anormalliği görülebilir Nöbeti veya epilepsisi olan hastalarda nöbetler arasında EEG’lerde ortalama % 70 oranında anormallik gösterilebilir

Yetişkinlerde çekime gelmeden önce saçın bir gün önceden temizlenmesi gereklidir Uyku EEG`si çekimi için, hasta kişinin 24 saat uykusuz kalması gerekebilir Çocuklarda çekim genellikle uykuda yapılmaktadır Bunun için çekim öncesi ilaç verilebilir ve çekimin kolay olması için, çocuğun geç yatırılıp erken kaldırılması önerilir

Çeşitleri

* Kısa Süreli EEG-Video Monitorizasyon (KS-EEG-VM)

* Uzun Süreli EEG-Video Monitorizasyon (US-EEG-VM)

* Uyarılmış Potansiyeller (Evok Potansiyeller, VEP, ERG, BAEP, SEP)

* Vizüel Evok Potansiyel (VEP)

* Elektroretinogram (ERG)

* Beyin Sapı İşitsel Uyarılma Potansiyeli (BAEP)

* Somatosensori Evok Potansiyeller (SEP)

Eğimölçer

Eğimölçer, dikey duran, bölümlenmiş bir daireden ve yatay bir eksene serbestçe asılmış manyetik bir ibreden oluşan mekanik aygıttır

Eğimölçerle dünyanın manyetik alanının yerel ufka göre derinliği ya da eğimi ölçülür Ayrıca, bir uçağın ufka göre durumu da belirlenebilir

Girişimölçer

Girişimölçer ya da İnterferometre ışığın girişim özelliğinden faydalanılarak çok küçük mesafelerin ve maddelerinin kırılma indislerinin ölçümünde ve saydam cisimlerin yüzeylerinin düzgünlüğünün kontrolünde kullanılan bir ölçü aletidir

Girişimölçerlerin çalışma ilkeleri şöyledir; Monokromatik (tek renkli) bir ışık kaynağından çıkan ışınlar, paralel demet haline getirilerek kısmi geçirgen bir levha üzerine düşürülürler Bu levha, ışığı iki demete ayırır Birinci demeti geçirerek bir paralel kaydırıcı lama gönderir Kaydırıcıdan çıkan ışınlar, bir aynadan yansıtılarak tekrar kaydırıcıya düşürülür Bu ışınlar kaydırıcıdan geçip tekrar kısmi yansıtıcı üzerine dönerler Kısmi yansıtıcı bu sefer bu ışınları bir dürbüne gönderir Kısmi geçirgen levhadan yansıtılan ikinci demet halindeki ışınlar ise, geçen ışınların yansıdıkları aynaya dik olan başka bir aynadan yansıyarak tekrar levhaya dönerler Levhaya geçen ışınlar da dürbüne ulaşırlar Aynaların levhaya uzaklıkları eşit alınarak, iki demet arasındaki yol farkı sıfır olacak şekilde ayarlanır İkinci demetin yansıdığı ayna, levhaya dalga boyunun yarısı kadar yaklaştırılırsa yol farkı yine dalga boyu kadar olur ve yine yapıcı girişim yani dürbünde ışık gözlenir Ayna, levhaya dalga boyunun dörtte biri kadar yaklaştırılırsa yol farkı dalga boyunun yarısına eşit olduğundan yok edici girişim olur ve dürbün içi karanlık olur Ayna sürekli yaklaştırılırsa karanlık ve aydınlık görünüm birbirini takip eder Kararma sayısı, aynanın yaklaşma miktarını, dalga boyuna bağlı olarak verir Bu durumda ayna, mikrometre olarak kullanılır Girişimölçerlerde lazer ışınları kullanılarak ölçümler daha da duyarlılaştırılmıştır