Basit Makine Çeşitleri

DİŞLİ ÇARKLAR
Üzerinde eşit aralıklarla dişler bulunan ve bir eksen etrafında dönebilen silindir şeklindeki basit makinelere dişli çarklar denir Dişler çarkların birbirine geçmesini sağlar Dişlilerden birine uygulanan kuvvet dişler yardımı ile diğerine iletilir Dişlilerin çalışma prensibi çıkrığınkine benzer Bu sistemde bir çıkrığa uygulanan kuvvet diğer çıkrığa aktarılır ve dönme sağlanır Bu tip basit makinelere örnek olarak bisikletler, dikiş makineleri, vinçler, saatler, taşıtlar verilebilir

Dişli çarklar kuvvetin yönünü değiştirir, kuvvetten kazanç sağlayabilir ve dönme hızını artırır, azaltır veya yavaşlatabilirler

Dişli çarklar 2 gruba ayrılır:


I)Ortak (Çakışık) Eksenli Dişliler: Eş merkezli dişliler birbirine perçinli olduğu için hep aynı yönde dönerler ve yarıçapları ne olursa olsun devir sayıları da eşittir

II) Farklı Eksenli Dişliler: Dişlilerde diş sayısı (N) ile yarıçaplar (r) doğru orantılı, devir sayıları (n) ters orantılıdır






a)Birbirine Temas Halinde Olan Dişliler: Doğrudan dişlilerin birbirine geçmesiyle hareketi aktarırlarHer bir dişli zıt bir öncekine göre zıt yönde dönerler Devir sayıları yarıçapları ile ters orantılıdır Üç çarktan oluşan sistemde aradaki dişlinin sadece kuvveti iletmek şeklinde görevi vardır


b)Zincirle Bağlı Dişliler: Dişliler aynı yönde hareket ederler Devir sayıları yarıçapları ile ters orantılıdır