Elektriklenme Nedir -Elektriklenme Çeşitleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

ELEKTRİKLENME
Elektriklenme bir sistemin elektrik kullanarak çalışması için yapılan modifikasyondur

İki cismi birbirine yaklaştırdığımızda birbirini itmesi ya da çekmesi elektriklenme sonucu meydana gelir

Örneğin kazağımızı çıkartırken kıvılcımların oluşması, balonu saçımıza sürttüğümüzde kâğıt parçalarını çekmesi bu sayede meydana gelir

Elektriklenme değişik şekillerde olabilir:
1

Sürtünme ile elektriklenme
2

Dokunma ile elektriklenme
3

Etki ile elektriklenme

SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME

Nötr ve yalıtkan iki cisim birbirine sürtüldüğünde cisimler arasında elektron alışverişi olur

Sürtünme ile elektriklenen cisimler zıt cins yüklerle eşit miktarda yüklenir

Nötr ebonit çubuk yünlü kumaşa sürtüldüğünde çubuk yünlü kumaştan elektron alır ve negatif yüklenir

Bu durumda elektron kaybeden yünlü kumaş da pozitif yüklü olur

Aynı şekilde cam çubuk da ipek kumaşa sürtüldüğünde ipek kumaş cam çubuktan elektron alır ve eksi yüklenir

DOKUNMA İLE ELEKTRİKLENME
Yüklü bir cisim ile nötr bir cisim birbirine dokundurulduğunda aralarında elektron alışverişi olur

Birbirine dokundurulan cisimler aynı cins yüklerle yüklenir

Yüklü ve iletken iki cisim birbirine dokundurulduğunda toplam yükü kapasitelerine göre paylaşırlar

Eğer birbirine dokundurulan cisimler küre biçimindeyse yükü yarıçaplarıyla doğru orantılı olarak paylaşırlar

ETKİ İLE ELEKTRİKLENME

Etki ile elektriklenen cisimler arasında yük-alışverişi olmaz

Yüklü bir cisim nötr bir cisme yaklaştırıldığında nötr cismin yük dağılımı bozulur, aynı cins yükler birbirini itip zıt yükler birbirini çeker

Nötr cisimde bir yük hareketi oluşur ve nötr cisim kutuplanır

Yüklü cisim uzaklaştırılınca cisim eski haline döner bu yüzden etki ile elektriklenme kalıcı değildir

*nötr cisimler birbirini etkilemez

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Elektriklenme Nedir -Elektriklenme Çeşitleri ELEKTRİKLENME Elektriklenme bir sistemin elektrik kullanarak çalışması için yapılan modifikasyondur İki cismi birbirine yaklaştırdığımızda birbirini itmesi ya da çekmesi elektriklenme sonucu meydana gelir Örneğin kazağımızı çıkartırken kıvılcımların oluşması, balonu saçımıza sürttüğümüzde kâğıt parçalarını çekmesi bu sayede meydana gelir Elektriklenme değişik şekillerde olabilir: 1 Sürtünme ile elektriklenme 2 Dokunma ile elektriklenme 3 Etki ile elektriklenme SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME Nötr ve yalıtkan iki cisim birbirine sürtüldüğünde cisimler arasında elektron alışverişi olur Sürtünme ile elektriklenen cisimler zıt cins yüklerle eşit miktarda yüklenir Nötr ebonit çubuk yünlü kumaşa sürtüldüğünde çubuk yünlü kumaştan elektron alır ve negatif yüklenir Bu durumda elektron kaybeden yünlü kumaş da pozitif yüklü olur Aynı şekilde cam çubuk da ipek kumaşa sürtüldüğünde ipek kumaş cam çubuktan elektron alır ve eksi yüklenir DOKUNMA İLE ELEKTRİKLENME Yüklü bir cisim ile nötr bir cisim birbirine dokundurulduğunda aralarında elektron alışverişi olur Birbirine dokundurulan cisimler aynı cins yüklerle yüklenir Yüklü ve iletken iki cisim birbirine dokundurulduğunda toplam yükü kapasitelerine göre paylaşırlar Eğer birbirine dokundurulan cisimler küre biçimindeyse yükü yarıçaplarıyla doğru orantılı olarak paylaşırlar ETKİ İLE ELEKTRİKLENME Etki ile elektriklenen cisimler arasında yük-alışverişi olmaz Yüklü bir cisim nötr bir cisme yaklaştırıldığında nötr cismin yük dağılımı bozulur, aynı cins yükler birbirini itip zıt yükler birbirini çeker Nötr cisimde bir yük hareketi oluşur ve nötr cisim kutuplanır Yüklü cisim uzaklaştırılınca cisim eski haline döner bu yüzden etki ile elektriklenme kalıcı değildir *nötr cisimler birbirini etkilemez