Elektriklenme Nedir -Elektriklenme Çeşitleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Elektriklenme Çeşitleri

ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ:

1-Dokunma ile 2-Etki ile olmak üzere 2 tanedir

1

DOKUNMA(TEMAS) ile elektiklenme:

Yüklü olan bir cisim yüksüz bir cisme dokundurulursa her ikisi de önceden yüklü olan cismin yükü ile yüklenirler

(Veya sürtme olayı ile )

(alüminyum folyodan veya çikolata ambalajından küçük bir kürecik yapalım

küreciğe kağıt parçaları yaklaştırılınca çekmediği gözlenir

sonra plastik tarak yünlü kumaşa sürtülüp sonra küreciğe dokundurulunca küreciğin kağıt parçalarını çektiğini gözlenmiştir

)

Burada küreciğin (-) yüklerinin bir kısmı dokunduklarında çubuğa geçer ve kürecikte de (+) yük fazlalığı oluşmuş olur

İkisi de (+) yükle yüklenmiş olur

NOT:Ancak dokunma ile elektriklenmede toplam yük (yüklerin cebirsel toplamı)korunacak şekilde büyüklüklerine göre paylaşılır

Eğer bunlar küre ise yarıçapları ile doğru orantılı olarak paylaşılır

2

ETKİ(TESİR) İLE ELEKTRİKLENME:

Cisimler başka bir cisme sürtülmediği veya elektrik yüklü cisme dokundurulmadığı halde de elektriklenebilirler

*Plastik bir çubuğa kağıt parçaları yaklaştırıldığında kağıtları çekmediği görülüyor öyleyse çubuk yüksüzdür

Sonra yünlü kumaşa sürtülen bir plastik tarak çubuğa dokunmadan yaklaştırıldığında, çubuğun kağıt parçalarını çektiği gözleniyor

*Taraktaki (-) yükler çubuktaki (-) yükleri iterek çubuğun bir ucunun (+)diğer ucunun (-) yüklenmesine neden olur

Bu çeşit elektriklenmeye Etki ile elektriklenme denir

* ÖRNEK: (ŞEKLİ çizilecek) Birbirine değmekte olan nötr K-L cisimlerinden K cismine (+) yüklü M cismi yaklaştırıldığında , Mdeki (+) yükler mümkün olan en uzaktaki yani L cisminin sağ ucundaki tüm (-) yükleri çeker

geriye bu uçta (+) yük fazlalığı oluşur

* -Burada K ve L cisimlerinin kapasiteleri (büyüklükleri önemsizdir)Çünkü birinden ne kadar (-) yük çekilmiş ise diğerinden o kadar (+) yük fazla duruma gelir

* -Tekrar dokunurlarsa K ve L nötr hale geçerler

10-28-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Elektriklenme Nedir -Elektriklenme Çeşitleri Elektriklenme Çeşitleri ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ: 1-Dokunma ile 2-Etki ile olmak üzere 2 tanedir 1DOKUNMA(TEMAS) ile elektiklenme: Yüklü olan bir cisim yüksüz bir cisme dokundurulursa her ikisi de önceden yüklü olan cismin yükü ile yüklenirler(Veya sürtme olayı ile ) (alüminyum folyodan veya çikolata ambalajından küçük bir kürecik yapalım küreciğe kağıt parçaları yaklaştırılınca çekmediği gözlenirsonra plastik tarak yünlü kumaşa sürtülüp sonra küreciğe dokundurulunca küreciğin kağıt parçalarını çektiğini gözlenmiştir) Burada küreciğin (-) yüklerinin bir kısmı dokunduklarında çubuğa geçer ve kürecikte de (+) yük fazlalığı oluşmuş olur İkisi de (+) yükle yüklenmiş olur NOT:Ancak dokunma ile elektriklenmede toplam yük (yüklerin cebirsel toplamı)korunacak şekilde büyüklüklerine göre paylaşılır Eğer bunlar küre ise yarıçapları ile doğru orantılı olarak paylaşılır 2ETKİ(TESİR) İLE ELEKTRİKLENME: Cisimler başka bir cisme sürtülmediği veya elektrik yüklü cisme dokundurulmadığı halde de elektriklenebilirler Plastik bir çubuğa kağıt parçaları yaklaştırıldığında kağıtları çekmediği görülüyor öyleyse çubuk yüksüzdür Sonra yünlü kumaşa sürtülen bir plastik tarak çubuğa dokunmadan yaklaştırıldığında, çubuğun kağıt parçalarını çektiği gözleniyor Taraktaki (-) yükler çubuktaki (-) yükleri iterek çubuğun bir ucunun (+)diğer ucunun (-) yüklenmesine neden olurBu çeşit elektriklenmeye Etki ile elektriklenme denir * ÖRNEK: (ŞEKLİ çizilecek) Birbirine değmekte olan nötr K-L cisimlerinden K cismine (+) yüklü M cismi yaklaştırıldığında , Mdeki (+) yükler mümkün olan en uzaktaki yani L cisminin sağ ucundaki tüm (-) yükleri çekergeriye bu uçta (+) yük fazlalığı oluşur * -Burada K ve L cisimlerinin kapasiteleri (büyüklükleri önemsizdir)Çünkü birinden ne kadar (-) yük çekilmiş ise diğerinden o kadar (+) yük fazla duruma gelir * -Tekrar dokunurlarsa K ve L nötr hale geçerler