Süblimleşme Nedir, Süblimleşme Olayı Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Süblimleşme Hakkında

Bazı katı maddeler ısıtılınca sıvı hâle geçmeden doğrudan gaz hâle geçerler

Bu olaya süblimleşme denir

Naftalin ernet ve bazı koku yayan maddelerin zamanla azaldığı görülür

Fakat hiç sıvılaştığı görülmez

Bu tür maddelerde süblimleşme olur

Kaynama ve Yoğunlaşmaya Etki Eden Faktörler

Yine erime ve donmada olduğu gibi kaynama ve yoğunlaşmaya etki eden faktörler vardır

Basınç ve maddenin saflığının değiştirilmesi kaynama sıcaklığını etkiler

Hava basıncı artarsa ağzı açık kaptaki sıvının kaynaması zorlaşır

Hava basıncının azalması ise kaynamayı kolaylaştırır

Dolayısıyla sıvı daha düşük sıcaklıkta kaynar

Deniz düzeyinde 100 °C de kaynayan saf su Ankara’da 96 °C de Erzurum’da ise 94 °C de kaynar

Bunun nedeni Ankara'daki hava basıncının Erzurum'dakinden fazla olmasıdır

Düdüklü tencerede basıncın artmasıyla sıvının kaynama sıcaklığı artırılır dolayısıyla yemekler daha çabuk pişer

Saf sıvı içine karıştırılan farklı maddeler sıvının saflığını bozar

Saflığı bozulan sıvının kaynama sıcaklığı değişir

Örneğin suyun içine tuz karıştırılırsa kaynama sıcaklığı yükselir

Suyun hal değişim grafiği:

Bir parça buz ısıtıldığında önce sıcaklığı artar

Erime sıcaklığına geldiğinde hal değiştirmeye başlar ve buzun tamamı eriyinceye kadar sıcaklığı değişmez

Isı enerjisi verilmeye devam edildiğinde suyun sıcaklığı artar ve 100 °C de kaynamaya başlar

Sıvının tamamı bitinceye kadar sıcaklık değişmez

Bu açıklamaya göre buzun sıcaklık-aldığı ısı enerjisi grafiği şekildeki gibi olur

Buzun erime ısısı Le = 80 cal/g buharlaşma ısısı Lb = 540 cal/g dır

Dolayısıyla 0 °C deki 1 gram buzu eritmek için 80 calorilik ısı gerekirken 100 °C deki 1 gram suyu gaz haline geçirmek için 540 calori gerekir

Bundan dolayı DQ1 < DQ2 dir

Madde ısı hızı sabit olan ocakla ısıtılıyorsa ısı ekseni yerine zaman ekseni alınabilir

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Süblimleşme Nedir, Süblimleşme Olayı Hakkında Süblimleşme Hakkında Bazı katı maddeler ısıtılınca sıvı hâle geçmeden doğrudan gaz hâle geçerler Bu olaya süblimleşme denir Naftalin ernet ve bazı koku yayan maddelerin zamanla azaldığı görülür Fakat hiç sıvılaştığı görülmez Bu tür maddelerde süblimleşme olur Kaynama ve Yoğunlaşmaya Etki Eden Faktörler Yine erime ve donmada olduğu gibi kaynama ve yoğunlaşmaya etki eden faktörler vardır Basınç ve maddenin saflığının değiştirilmesi kaynama sıcaklığını etkiler Hava basıncı artarsa ağzı açık kaptaki sıvının kaynaması zorlaşır Hava basıncının azalması ise kaynamayı kolaylaştırır Dolayısıyla sıvı daha düşük sıcaklıkta kaynar Deniz düzeyinde 100 °C de kaynayan saf su Ankara’da 96 °C de Erzurum’da ise 94 °C de kaynar Bunun nedeni Ankara'daki hava basıncının Erzurum'dakinden fazla olmasıdır Düdüklü tencerede basıncın artmasıyla sıvının kaynama sıcaklığı artırılır dolayısıyla yemekler daha çabuk pişer Saf sıvı içine karıştırılan farklı maddeler sıvının saflığını bozar Saflığı bozulan sıvının kaynama sıcaklığı değişir Örneğin suyun içine tuz karıştırılırsa kaynama sıcaklığı yükselir Suyun hal değişim grafiği: Bir parça buz ısıtıldığında önce sıcaklığı artar Erime sıcaklığına geldiğinde hal değiştirmeye başlar ve buzun tamamı eriyinceye kadar sıcaklığı değişmez Isı enerjisi verilmeye devam edildiğinde suyun sıcaklığı artar ve 100 °C de kaynamaya başlar Sıvının tamamı bitinceye kadar sıcaklık değişmez Bu açıklamaya göre buzun sıcaklık-aldığı ısı enerjisi grafiği şekildeki gibi olur Buzun erime ısısı Le = 80 cal/g buharlaşma ısısı Lb = 540 cal/g dır Dolayısıyla 0 °C deki 1 gram buzu eritmek için 80 calorilik ısı gerekirken 100 °C deki 1 gram suyu gaz haline geçirmek için 540 calori gerekir Bundan dolayı DQ1 < DQ2 dir Madde ısı hızı sabit olan ocakla ısıtılıyorsa ısı ekseni yerine zaman ekseni alınabilir