Prokaryot Ve Ökaryot Hücreler

PROKARYOT VE ÖKARYOT HÜCRELER

Canlılar sınıflandırılırken temelde hücre yapıları göz önüne alınır Buna göre canlılar iki üst aleme ayrılır Bunlar basit ilkel canlıların bulunduğu prokaryotlar ve ileri yapılı canlıların yer aldığı ökaryotlardır

PROKARYOT HÜCRELER

Belli bir çekirdekleri olmayan kalıtım maddesi sitoplazmada dağınık halde bulunan çok basit hücrelerdir Bunların zarları organelleri yoktur Sadece ribozom organeli içerirler Bazılarında sitoplazmada klorofil pigmentleri veya hücre zarından oluşan mesozomlar bulunabilir Örneğin; bakteriler ve mavi-yeşil algler prokaryot hücre yapısında canlılardır

ÖKARYOT HÜCRELER

Belli bir çekirdek yapısına sahiptirler Çekirdek içinde DNA RNA özel çekirdek sıvısı ve çekirdekçik gibi yapılar bulunur Zarlı ve zarsız organellere sahiplerdir Örneğin; insan hayvan bitki mantar ve protista gibi canlıların hücreleri ökaryot hücre yapısına sahiptir

PROKARYOT HÜCRE İLE ÖKARYOT HÜCRE ARASINDAKİ FARKLAR

Emektron mikroskobunun geliştirilmesiyle birlikte biyologlar hücre yapıları inceleme fırsatı buldular Bu araştırmalar sonunda canlılar aleminde iki temel hücre tipi olduğu ortaya çıktı: prokaryotik ve ökaryotik hücre Yapısal olarak daha basit olan prokaryotik hücre yapısı sadece bakterilerde bulunur Diğer bütün organizmalar yani protista fungi (mantarlar)

bitkiler ve hayvanlar daha karmaşık olan ökaryotik hücre yapısına sahiptir

Prokaryot hücre Ökaryot hücre:

Her iki hücre tipinde ortak olan özellikler:

• Benzer yapıda hücre zarı

• Genetik bilginin DNA aracılığıyla kodlanması ve aktarılması

• Transkripsiyon ve translasyon mekanizmalarının ve ribozomların benzer olması

• Ortak metabolik yolların bulunması (Ör:glikolik)

• Kimyasal enerjiyi ATP olarak depolamak için kullanılan mekanizmanın benzer olması (prokayotların hücre zarında ökaryotların mitokondri zarında)

• Benzer fotosentez mekanizmaları

• Zar proteinlerini sentezleme ve hücre zarına yerleştirmede kullanılan mekanizmanın bezerliği

• Benzer yapıda proteazomlar (protein sindiren yapılar)

Ökaryotik hücrede bulunup prokaryotlarda bulunmayan özellikler:

*Hücrede çekirdek adı verilen ve bir zarla sitoplazmadan ayrılan bir bölümün bulunması Çekirdek zarında bulunan karmaşık yapılı porlar (delikler)

*DNA ile birlikte mitoz bölünme sırasında sıklaşabilme özelliğine sahip proteinlerin bulunması

*Karmaşık yapılı zarsı sitoplazmik organellerin bulunması

*Oksijenli solunum özelleşmiş sitoplazmik organeller: mitokondri

*Fotosentez için özelleşmiş stoplazmik organeller: kloroplast

*Karmaşık yapılı hücre iskeletinin (sitoskeleton) bulunması (Mikrofilamentler ara filamentler ve mikrotübüller)

*Daha karmaşık kamçı (flagella) yapısı

*Hücre zarıyla kesecikler oluşturarak sıvı ve katı maddeleri hücre içine alabilme yeteneği (Endositoz ve Fagositoz)

*Bitkilerde selüloz içeren hücre duvarı

*Hücre bölünmesi sırasında kromozomların ayrılmasını sağlayan ve mikrotübül yapıda olan iğ iplikleri

*Diploidlik:her hücrede bir genin iki kaypa halinde bulunması

*Mayoz bölünme ve döllenme gerektiren eşeyli üreme