Ribozomların Virüsler Dışındaki Tüm Canlılarda Bulunan Ortak Organel Olmasının Sebebi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Ribozomların Virüsler Dışındaki Tüm Canlılarda Bulunan Ortak Organel Olmasının Sebebi

Virüsler hariç tüm canlılarda bulunur

Yaklaşık 15 - 20 nm

(150 - 200 A°) çapında, hepsi birbirinin benzeri, küremsi ya da oval partiküllerdir

Hücrelerin en küçük organelidir

özünde taban kısımlarıyla birbirine mRNA (messenger RNA) aracılığıyla yapışmış biri büyük (moleküler ağırlığı yaklaşık 1

300

000 dalton) diğeri küçük (moleküler ağırlığı yaklaşık 600

000 dalton) iki alt birimden meydana gelmiştir

Bu birimler ancak mRNA'nın varlığında birbirlerine yapışırlar, sentezleme işlemi bittiğinde, ayrılır ve tekrar diğer bir mRNA'nın varlığında başka bir alt birimle bir araya gelirler

Sayıları, genç ve özellikle sentez yapan hücrelerde fazladır; örneğin Escherichia coli bakteri hücresinde 6000, tavşanların retikülosit hücrelerinde ise 100

000 kadardır

Hücrelerde ya tek tek (monomer ribozomlar) ya da mRNA aracılığıyla iki alt birimi birleştirilmiş birçok ribozom taşıyan bir tespih şeklindedir (Şekil 8

18 ve 34)

Bu sonunculara poliribozomlar ya da sadece potizomlar denir, Polizomdaki ribozom sayışı mRNA'nın uzunluğuna bağlıdır

Örneğin, bu, hemoglobin sentezi yapan polizomlarda 5'dir

Protein, büyük ölçüde poliribozomlarda sentezlenir

Hüc*reler gençken sitoplazmada daha çok serbest halde bulunmalarına karşın, yaşlan*dıkça ER kanalcıklarına (her zaman dış yüzüne) bağlanma oranları yükselir (tanecikli ER)

Bir görüşe göre ER'a bağlı ribozomlar hücre dışına salınan proteinleri yapar (pankreasın sindirim enzimlerinde olduğu gibi)

Serbest ribozomlar da hücrenin kendi içinde kullanılan proteinlerini sentezler

Ribozomlar, rRNA ve proteinlerden yapılmıştır

Proteinler, sitoplazmadan gelmedir

Buna karşın, rRNA kromozomun belirli yerlerinin kodlanmasıyla oluşur, çekir*dekçik içerisinde depolanır ve daha sonra sitoplazmaya geçer

Aynı türdeki hücrelerde ribozomların protein ve amino asit bileşimi aynıdır

Değişik türlerde ve canlı gruplarında ise ribozomların yapılışı birbirine çok benzer

Hatta evrensel bir yapıya sahiptirler

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ribozomların Virüsler Dışındaki Tüm Canlılarda Bulunan Ortak Organel Olmasının Sebebi Ribozomların Virüsler Dışındaki Tüm Canlılarda Bulunan Ortak Organel Olmasının Sebebi Virüsler hariç tüm canlılarda bulunur Yaklaşık 15 - 20 nm (150 - 200 A°) çapında, hepsi birbirinin benzeri, küremsi ya da oval partiküllerdir Hücrelerin en küçük organelidir özünde taban kısımlarıyla birbirine mRNA (messenger RNA) aracılığıyla yapışmış biri büyük (moleküler ağırlığı yaklaşık 1300000 dalton) diğeri küçük (moleküler ağırlığı yaklaşık 600000 dalton) iki alt birimden meydana gelmiştir Bu birimler ancak mRNA'nın varlığında birbirlerine yapışırlar, sentezleme işlemi bittiğinde, ayrılır ve tekrar diğer bir mRNA'nın varlığında başka bir alt birimle bir araya gelirler Sayıları, genç ve özellikle sentez yapan hücrelerde fazladır; örneğin Escherichia coli bakteri hücresinde 6000, tavşanların retikülosit hücrelerinde ise 100000 kadardır Hücrelerde ya tek tek (monomer ribozomlar) ya da mRNA aracılığıyla iki alt birimi birleştirilmiş birçok ribozom taşıyan bir tespih şeklindedir (Şekil 818 ve 34) Bu sonunculara poliribozomlar ya da sadece potizomlar denir, Polizomdaki ribozom sayışı mRNA'nın uzunluğuna bağlıdır Örneğin, bu, hemoglobin sentezi yapan polizomlarda 5'dir Protein, büyük ölçüde poliribozomlarda sentezlenir Hücreler gençken sitoplazmada daha çok serbest halde bulunmalarına karşın, yaşlandıkça ER kanalcıklarına (her zaman dış yüzüne) bağlanma oranları yükselir (tanecikli ER) Bir görüşe göre ER'a bağlı ribozomlar hücre dışına salınan proteinleri yapar (pankreasın sindirim enzimlerinde olduğu gibi) Serbest ribozomlar da hücrenin kendi içinde kullanılan proteinlerini sentezler Ribozomlar, rRNA ve proteinlerden yapılmıştır Proteinler, sitoplazmadan gelmedir Buna karşın, rRNA kromozomun belirli yerlerinin kodlanmasıyla oluşur, çekir*dekçik içerisinde depolanır ve daha sonra sitoplazmaya geçer Aynı türdeki hücrelerde ribozomların protein ve amino asit bileşimi aynıdır Değişik türlerde ve canlı gruplarında ise ribozomların yapılışı birbirine çok benzer Hatta evrensel bir yapıya sahiptirler