Ana Dil-Lehçe-Şive-Ağız Nedir?

Dil Nedir?

Bir sesli işaretler sistemi olan dil aynı toplulukta yaşayan veya aynı milletten olan insanların anlaşabilmelerini sağlayan en gelişmiş iletişim aracıdır Dilin kaynağı çok eskilere dayanır ve dilin kendinden doğma kuralları vardır Dil toplumun ortaklaşa meydana getirdiği ve kullandığı canlı bir varlık sosyal bir kurumdur

Ana dil

Bugün ses yapısı şekil ve anlam bakımından birbirinden az ya da çok farklılaşmış bulunan dil veya lehçelerin kök bakımından bilinmeyen bir tarihte birleştikleri ortak dil: Ana Türkçe Ana Moğolca Ana Altayca Lâtince vb

Ana dili

İnsanın doğup büyüdüğü aile ve soyca bağlı bulunduğu toplum çevresinden öğrendiği bilinç altına inen ve kişilerle toplum arasındaki ilişkilerde en güçlü bağı oluşturan dil

LEHÇE Bir dilin izlenemeyen ondan ayrılmış koludurCoğrafi ve kültürel etmenler bu ayrılmada rol oynarLehçelerde ses şekil ve kelime ayrılıkları çok büyüktür Bazı dilciler büyük ayrılıklarda lehçeyi başka bir dil olarak kabul etmeyi de önerirler Çuvaşça ve Yakutça Türkçenin lehçeleridir

YakutlarSibirya'nın kuzeyinde otururlar Şamanist ve OrtodoksturlarÇuvaşlar ise Volga'nın iki kolunun kesiştiği bölgededirler ve Ortodoks dinindedirler

ŞİVE ise Bir dilin izlenebilen tarihi dönemlerinde ayrılmış koludur Ayrılıklar lehçede olduğu kadar değildir İstanbul'da gelirim derken Türkistan şivesinde kelür men denir Ayrılık yazı diline girmiştir

Sınıflamalar da yazı dillerine göre olur

Türk şiveleri:

1:Güney-Batı (Oğuz) Grubu

a)Türkiye Türkçesi

b) Azerbaycan Türkçesi

c) Türkmen Türkçesi

d) Gagauz Türkçesi

2:Kuzey-Batı (Kıpçak) Grubu

a ) Kazak Türkçesi

b) Tatar (Kazan) Türkçesi

c) Kırgız Türkçesi

d) Başkurt Türkçesi

e) Karaçay-Malkar Türkçesi

f) Karakalpak Türkçesi

g) Kumuk Türkçesi

h) Nogay Türkçesi

i) Altay Türkçesi

j) Tuva Türkçesi

k) Hakas Türkçesi

3: Güney-Doğu Grubu :

a) Uygur Türkçesi

b) Özbek Türkçesi

AĞIZ Bir dilin yalnız söyleyiş farklılığı gösteren koludur Bu fark yazı diline girmez

Karadeniz ağzı Konya ağzı gibi Geliyorum yerine geliyom der fakat geliyom diye yazmaz

Yalnız ilim terimi olarak yapılan bu ayrım günlük kullanışta karışıktır Konya şivesi İstanbul lehçesi gibi? Konuşma dilinde nasıl olursa olsun her ülkenin tek bir resmi yazı dili ve alfabesi vardırBunun için yazı diline kültür dili veya edebi dil de denir

Aynı ağızın içinde söylenişi ve yazılışı farklı kelimeler de olabilir Almayayım yerine almiim denmesi gibi?

Son cümle bu konuda bazı yersiz arayışlarda bulunanlara;

"Ortak yazı dili aynı zamanda devlet ve millet dilidir"

Dilin Önemi

Dil sadece iletişim kurmakla kalmaz aynı zamanda bu iletişim sonucu doğan kültür unsurlarının da nesilden nesle aktarılmasını sağlar

Dilin Özellikleri
1 Dil canlı bir varlıktır: Bunu dilimizdeki bazı kelimelerin zamanla yok olmasıyla (budun) bazı kelimelerin anlam değişikliğine uğramasıyla (yavuz: kötügyiğit) başka dillerden kelimeler alınmasıyla (misafir) sonradan türetme yoluyla yeni kelimeler oluşturulmasıyla (bilgisayar) açıklayabiliriz Öyle ki artık Türkçenin lehçeleri arasındaki ortaklıklar fark edilemeyecek kadar azalmış Türkçenin kolları anlaşılmaz derecede büyük değişikliklere uğramıştır
2 Dil sosyal bir kurumdur: Sosyaldir çünkü milletin veya halkın ortak varlığıdır O halk dilindeki kelimeler ve anlamları üzerinde anlaşmıştır Dilsosyal yapıdaki değişmeleri yansıtır Kurumdur çünkü temel kuralları vardır
3 Dil düşüncenin göstergesidir Bir insanın düşünce dünyasını konuşmasından anlayabiliriz; biz de konuşmalarımızı düşünce dünyamızın el verdiği ölçüde ayarlayabiliriz

Dilin Millet Hayatındaki Yeri ve Önemi

Dil ulusal birliği kuran en önemli ögedir Dil milletin kültürünü ve tarihini gelecek nesillere aktararak tarih bilinci oluşturur Dil sayesinde toplumu derinden etkileyen acı olaylar kalıcılaştırılır Milletin özellikleri dil kullanılarak yeni nesillere öğretilir Sanat (özellikle edebiyat) eserleri dille oluşturulur ve milletin estetik anlayışını ortaya kor Dil kendi canlılığı ve sosyal oluşu ile milleti de canlı ve bir arada tutar